Là đơn vị hoạt động theo mô hình kinh tế-quốc phòng (KT-QP), Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh đoàn 16 đã xác định: vấn đề có tính nguyên tắc, quyết định để hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, là phải thường xuyên quán triệt quan điểm kết hợp kinh tế với quốc phòng-an ninh (QP-AN) của Đảng. Quán triệt quan điểm này của Đại hội XI, Binh đoàn đang triển khai thực hiện bằng nhiều giải pháp phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao.

Địa bàn hoạt động của Binh đoàn chủ yếu là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, có đạo và dân di cư tự do; đường sá đi lại khó khăn; trình độ dân trí thấp, phong tục tập quán lạc hậu; tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao; tình trạng khiếu kiện, tranh chấp, lấn chiếm đất đai còn diễn biến phức tạp. Hoạt động chống đối của các thế lực thù địch, như: tuyên truyền, xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, lôi kéo đồng bào dân tộc thiểu số vượt biên trái phép..., diễn ra ngày càng tinh vi, phức tạp. Trong lúc đó, để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ, Binh đoàn luôn phải nỗ lực khắc phục khó khăn về vốn cho sản xuất, cho các chính sách hỗ trợ di dân, đào tạo nghề; đồng thời, phải không ngừng phấn đấu, nâng cao trình độ quản lý, điều hành cho cán bộ các cấp… Những khó khăn, thách thức trên được lãnh đạo, chỉ huy Binh đoàn nghiêm túc phân tích, đánh giá để trên cơ sở đó, xác định đúng đắn các chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo, nhằm tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) gắn với QP-AN trong tình hình mới. Quán triệt quan điểm: “Sự ổn định và phát triển bền vững mọi mặt đời sống KT-XH là nền tảng vững chắc của QP-AN. Phát triển KT-XH đi đôi với tăng cường sức mạnh QP-AN. Kết hợp chặt chẽ kinh tế với QP-AN, QP-AN với kinh tế trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển KT-XH và trên từng địa bàn”¹, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh đoàn xác định: quá trình tham gia phát triển kinh tế của Binh đoàn phải luôn kết hợp chặt chẽ với xây dựng, củng cố QP-AN; bảo đảm mỗi bước phát triển về KT-XH là một bước tăng cường tiềm lực, thế trận QP-AN trên địa bàn. Theo đó, Binh đoàn tập trung chỉ đạo các đơn vị tổ chức thực hiện có hiệu quả các dự án KT-QP; tham gia tích cực vào việc tổ chức địa bàn khu dân cư, giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo, phát triển cơ sở hạ tầng, văn hóa-xã hội; hỗ trợ và làm chỗ dựa cho nhân dân, nhất là các dân tộc thiểu số lập nghiệp và phát triển kinh tế, thiết thực góp phần tăng cường thế trận và  tiềm lực QP-AN, “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc.

Trong thực hiện các mục tiêu KT-XH của các dự án KT-QP, Binh đoàn lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan chức năng và các đơn vị sản xuất chú trọng: “Lấy cây cao su, cà phê làm kinh tế chủ đạo, kết hợp lấy ngắn nuôi dài, trồng xen ngô, đậu, lúa, khoai, sắn, góp phần tăng nguồn thu, ổn định và nâng cao đời sống người lao động”. Để thực hiện tốt chủ trương đó, các đơn vị đã coi trọng thâm canh, tăng cường quản lý và đầu tư trực tiếp; đồng thời, đổi mới nội dung, phương thức chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ; nhất là tập trung hoàn thiện việc chuyển đổi phương thức từ khoán công đoạn sang khoán sản phẩm, giao quyền chủ động cho các nông trường, xí nghiệp và người lao động nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả trong quản lý, sản xuất, kinh doanh, bảo đảm người lao động có thu nhập ổn định, tạo bước đi vững chắc cho quá trình thực hiện các dự án KT-QP. Riêng năm 2011, Binh đoàn chỉ đạo các đơn vị tập trung khai hoang trồng mới 3.400 ha nguyên liệu giấy, cao su; tiếp tục đầu tư, mở rộng các công trình trọng yếu; phát triển các dịch vụ phục vụ cho sản xuất và đời sống của nhân dân; xây dựng nhà máy chế biến mủ cao su (công suất 5.000 tấn mủ cốm/năm); tổ chức thi công đường tuần tra biên giới đúng tiến độ, có chất lượng; phối hợp với địa phương đầu tư khai hoang ruộng lúa nước cho đồng bào H’Mông; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng và địa phương nắm chắc tình hình biên giới, kịp thời phát hiện, ngăn chặn không để xảy ra các vụ gây rối, biểu tình, xâm nhập, vượt biên trái phép; cảnh giác, đấu tranh với những phần tử tiêu cực, phản động trong các tôn giáo lợi dụng dân chủ để tuyên truyền, lôi kéo, phát triển đạo trái pháp luật và kích động gây mất ổn định an ninh chính trị trên địa bàn.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường tiềm lực QP-AN, Binh đoàn đã và đang tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng; trong đó, quan tâm đầu tư xây dựng hệ thống “điện, đường, trường, trạm” tại các khu dự án KT-QP, nhất là địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Đến nay, Binh đoàn đã xây dựng hơn 133 km đường dây điện, 77 công trình thủy lợi; xây dựng, nâng cấp hơn 400 km đường giao thông; 40 trường học; 1 bệnh viện, 6 bệnh xá quân - dân y kết hợp ở địa bàn các đơn vị biên giới; 78 nhà, nhóm trẻ và hệ thống phát thanh, truyền hình, nhà văn hóa, chợ… Cơ sở hạ tầng trên địa bàn được đầu tư xây dựng, đang hình thành các điểm tựa, cụm điểm tựa; hệ thống giao thông liên hoàn, nối liền tuyến giao thông nội địa với đường tuần tra biên giới, giúp các lực lượng cơ động giữa các tuyến phòng thủ trước sau, tạo thành thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc, có chiều sâu. Đặc biệt, Binh đoàn còn tích cực chăm lo, đảm bảo các vấn đề xã hội; tiếp nhận các hộ dân đi xây dựng kinh tế mới từ 2 tỉnh: Bến Tre, Thanh Hóa, các hộ dân di cư tự do vào vùng dự án và phối hợp với địa phương thành lập mới     3 xã (có 2 xã biên giới); giải quyết công ăn, việc làm cho 16.000 lao động, góp phần ổn định đời sống, tạo tâm lý cho nhân dân yên tâm gắn bó,  xây dựng cuộc sống trên quê hương mới. Cụm   dân cư mới được hình thành, ngày càng phát triển, đã tạo nguồn lực tại chỗ cho thế trận quốc phòng toàn dân, sẵn sàng huy động các lực lượng, phương tiện để bảo vệ địa bàn, bảo vệ biên giới khi có tình huống.

Cùng với đó, Binh đoàn tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ) và hiệu quả hoạt động cho các lực lượng thường trực, tự vệ và dự bị động viên, làm lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ QP-AN của các khu dự án, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, nhất là trên tuyến biên giới. Ngoài việc đảm bảo nhiệm vụ huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật theo kế hoạch của Bộ, Binh đoàn còn tăng cường công tác giáo dục QP-AN với những nội dung và hình thức phù hợp cho từng đối tượng; kịp thời bổ sung các văn kiện tác chiến trong khu vực phòng thủ; điều chỉnh, bổ sung các phương án SSCĐ, phòng chống cháy nổ, phòng chống cháy rừng, thiên tai, cứu hộ, cứu nạn…; chỉ đạo chặt chẽ các đơn vị tổ chức luân phiên huấn luyện và diễn tập các phương án tác chiến tại chỗ; duy trì nghiêm túc chế độ trực, các phân đội cơ động SSCĐ; coi trọng việc xây dựng mạng lưới quân báo nhân dân, phối hợp với các lực lượng trên địa bàn nắm chắc các đối tượng, các phần tử xấu để kịp thời có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn.

Đặc biệt, Binh đoàn đã thực hiện nghiêm quyết định của Bộ Quốc phòng về xây dựng lực lượng dự bị động viên; điều động đủ cán bộ khung chuyên trách và cán bộ kiêm nhiệm, bảo đảm đáp ứng yêu cầu quản lý, huấn luyện quân dự bị động viên. Công tác phối hợp giữa Binh đoàn với địa phương trong xây dựng địa bàn đã giải quyết được nhiều vấn đề thiết thực, như: tổ chức tuyên truyền, vận động đồng bào địa phương, các hộ di dân tự do vào làm việc trong khu dự án KT-QP; điều chỉnh sắp xếp lực lượng lao động thành các vùng dân cư, hình thành các thôn, bản mới; tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương cấp đất kịp thời cho đơn vị và đồng bào để ở và canh tác; vận động nhân dân tham gia phong trào tự quản đường biên, cột mốc, ngăn ngừa các âm mưu chống phá của các thế lực thù địch, góp phần ổn định chính trị-xã hội, củng cố QP-AN trên địa bàn.

Để thực hiện được những nội dung trên, vấn đề cơ bản nhất là Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh đoàn luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, lãnh đạo đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ; xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện. Binh đoàn thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục chính trị, tư tưởng cho các đối tượng, nhất là đối với cán bộ chủ trì, đảng viên, nhằm nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò quan trọng của khu KT-QP đối với nhiệm vụ xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ địa bàn; xây dựng bản lĩnh chính trị và tinh thần đoàn kết vượt mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao cho cán bộ, chiến sĩ; gắn xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện với xây dựng tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng chi bộ 4 tốt, đảng viên 5 tốt. Hằng năm, Binh đoàn đặt chỉ tiêu phấn đấu: 100% cán bộ, đảng viên, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng yên tâm, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ; có từ 90% trở lên cơ sở đảng đạt tiêu chuẩn trong sạch vững mạnh, không có cơ sở đảng yếu kém; 95% cán bộ, đảng viên chủ trì đủ tư cách hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; giảm tỷ lệ vi phạm phải xử lý kỷ luật của cán bộ, đảng viên xuống dưới 0,3%...

Những năm qua, cấp ủy đảng và chỉ huy các cấp trong Binh đoàn đã duy trì nghiêm chế độ sinh hoạt dân chủ ở đơn vị; thường xuyên rà soát, bổ sung hoàn chỉnh quy chế, quy định, phát huy quyền làm chủ của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên và người lao động trên các lĩnh vực; duy trì tốt chế độ sinh hoạt đối thoại, hòm thư góp ý ở các đơn vị, giải quyết kịp thời những thắc mắc, không để xảy ra mất đoàn kết nội bộ, hoặc đơn thư khiếu kiện; thực hiện có hiệu quả chương trình phối hợp hoạt động giữa đơn vị với các ban, ngành, đoàn thể địa phương, giúp dân xóa đói, giảm nghèo; phòng chống, khắc phục thiên tai; tổ chức khám, chữa bệnh cho đồng bào dân tộc thiểu số… Binh đoàn đã cùng các địa phương thường xuyên chăm lo và từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, nhất là đối với những gia đình thuộc diện chính sách còn khó khăn. Nhờ đó, Binh đoàn đã tổ chức thực hiện tương đối toàn diện nhiệm vụ KT-QP và xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, từng bước khắc phục những khó khăn để giữ vững ổn định và phát triển, nhất là việc đầu tư chăm sóc các vườn cây đạt năng suất, chất lượng cao; ý thức kết hợp kinh tế với QP-AN được thực hiện tốt hơn và khả năng SSCĐ được nâng lên.

Phát huy kết quả đạt được, thời gian tới, Binh đoàn tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng; đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện bước 2 của Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất-kinh doanh, xây dựng vững chắc “thế trận lòng dân”; hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ xây dựng Dự án KT-QP, góp phần bảo vệ vững chắc vùng biên giới phía Nam Tây Nguyên của Tổ quốc.

Thiếu tướng NGUYỄN DOÃN NÃO

Tư lệnh Binh đoàn

1. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (Bổ sung, phát triển năm 2011);Báo Quân đội nhân dân, ngày 19-3-2011, tr. 2.