Công tác quốc phòng ở các bộ, ngành Trung ương có vị trí, vai trò rất quan trọng, trực tiếp góp phần nâng cao tiềm lực, sức mạnh quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay, đứng trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, đòi hỏi các bộ, ngành Trung ương cần quan tâm nâng cao hơn nữa chất lượng mặt công tác quan trọng này.

Trung tướng Nguyễn Quang Ngọc trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng các tập thể tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2024.

Trong những năm qua, quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, các bộ, ngành Trung ương đã chủ động triển khai toàn diện, đồng bộ công tác quốc phòng, đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần củng cố nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc. Các bộ, ngành Trung ương đã quán triệt và thực hiện nghiêm nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ quốc phòng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XIII) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị về Tiếp tục xây dựng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới, Nghị định số 168/2018/NĐ-CP về công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương, địa phương.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nhiệm vụ quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương được quan tâm, chú trọng, hoạt động nền nếp, chất lượng, hiệu quả. Đã ban hành đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật, quy chế, quy định, kế hoạch, chương trình công tác quốc phòng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và đặc thù của từng bộ, ngành. Công tác tổ chức lực lượng, xây dựng tiềm lực quốc phòng, nhất là tiềm lực chính trị tinh thần, tiềm lực kinh tế và tiềm lực khoa học công nghệ được chú trọng và nâng cao chất lượng. Công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng theo phân cấp được triển khai nghiêm túc, đồng bộ; chủ động phối hợp tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, đạt kết quả thiết thực, tạo chuyển biến tích cực về nhận thức và trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng.

Các bộ, ngành Trung ương đã chủ động rà soát, bổ sung kiện toàn Ban Chỉ huy quân sự, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tham mưu thực hiện công tác quốc phòng; tổ chức xây dựng lực lượng tự vệ vững mạnh, bảo đảm đủ cơ cấu, đúng thành phần, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi tình huống; rà soát, điều chỉnh, bổ sung các phương án, kế hoạch, bảo đảm sẵn sàng ứng phó với các tình huống về quốc phòng, an ninh. Công tác phối hợp với Bộ Quốc phòng và địa phương được triển khai chặt chẽ, chất lượng, hiệu quả; tập trung vào các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại quốc phòng, bảo vệ chủ quyền biên giới, biển đảo, an ninh không gian mạng, diễn tập phòng thủ dân sự, phòng chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, bảo đảm an ninh trật tự. Công tác nghiên cứu, đề xuất xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật về quốc phòng được quan tâm, triển khai có hiệu quả. Nhiều chương trình, đề án, dự án phát triển kinh tế - xã hội ở các vùng chiến lược, biên giới, hải đảo liên quan đến lĩnh vực quốc phòng được phối hợp thẩm định, trình cấp có thẩm quyền ban hành. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về quốc phòng, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích quốc gia, dân tộc.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương còn bộc lộ một số hạn chế: một số bộ, ngành Trung ương quán triệt, triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về công tác quốc phòng, nhất là văn bản mới chưa kịp thời, toàn diện; việc rà soát, bổ sung, xây dựng hoàn thiện hệ thống văn bản, quy chế, kế hoạch thực hiện công tác quốc phòng chưa đồng bộ, thống nhất; công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng 3 và 4 tỷ lệ còn thấp; chất lượng công tác tham mưu của Ban Chỉ huy quân sự có mặt còn hạn chế; công tác kiểm tra, đôn đốc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng tiến hành chưa thường xuyên, nội dung kiểm tra chưa toàn diện.

Trong những năm tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Trong nước, các thế lực thù địch tiếp tục tăng cường chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Để nâng cao chất lượng công tác quốc phòng, các bộ, ngành Trung ương cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai đồng bộ các giải pháp chủ yếu sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, lãnh đạo bộ, ngành Trung ương đối với công tác quốc phòng.

Đây là giải pháp quyết định nâng cao chất lượng công tác quốc phòng. Theo đó, các bộ, ngành Trung ương cần tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quốc phòng của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XIII) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị quyết số 28-NQ/TW về xây dựng khu vực phòng thủ; Nghị định số 168/2018/NĐ-CP về công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương, địa phương; các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về thực hiện nhiệm vụ quốc phòng trong tình hình hiện nay. Từ đó, cụ thể hóa thành nghị quyết chuyên đề, chương trình, kế hoạch công tác quốc phòng phù hợp chức năng, nhiệm vụ và tình hình thực tế ở từng bộ, ngành. Xác định rõ vai trò, trách nhiệm của phòng, ban, cơ quan chức năng, trách nhiệm của người đứng đầu, cá nhân trong tổ chức, triển khai thực hiện công tác quốc phòng. Đây là nhân tố then chốt quyết định đến chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương; là tiêu chí quan trọng đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát kết quả thực hiện công tác quốc phòng; tổ chức sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, kịp thời khắc phục những hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; phát huy mô hình tốt, cách làm sáng tạo, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh.

Hai là, kiểm tra, rà soát, bổ sung, xây dựng hoàn thiện hệ thống văn bản, quy chế, kế hoạch thực hiện công tác quốc phòng.

Chủ động kiểm tra, rà soát, bổ sung, xây dựng ban hành, đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện công tác quốc phòng, quân sự bảo đảm đồng bộ, thống nhất, phù hợp với việc thực hiện sắp xếp, tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và xây dựng, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tập trung kiểm tra, rà soát, bổ sung, xây dựng hoàn thiện hệ thống kế hoạch động viên quốc phòng, phòng thủ dân sự, bảo đảm quốc phòng, chuyển hoạt động của bộ, ngành Trung ương từ thời bình sang thời chiến, phương án bảo vệ mục tiêu trọng yếu, cơ quan, đơn vị, phương án sẵn sàng động viên lực lượng, phương tiện khi có tình huống, kế hoạch phối hợp thực hiện công tác quốc phòng, đảm bảo sát thực tế, phù hợp với kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội của các bộ, ngành Trung ương, địa phương trong quy hoạch tổng thể quốc phòng quốc gia. Thường xuyên tổ chức luyện tập, diễn tập, kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện công tác quốc phòng, kịp thời rút kinh nghiệm, điều chỉnh phương án bảo vệ mục tiêu trọng điểm, hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu, hạ tầng kỹ thuật phục vụ công tác quốc phòng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Ba là, nâng cao chất lượng công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động.

Giáo dục quốc phòng và an ninh có vai trò quan trọng trong xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần của nền quốc phòng toàn dân nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Các bộ, ngành Trung ương cần tiếp tục thực hiện nghiêm Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh; Chỉ thị số 12-CT/TW, ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng - an ninh trong tình hình mới và các kế hoạch của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương. Phát huy vai trò, trách nhiệm của Ban Chỉ huy quân sự bộ, ngành Trung ương trong tổ chức, triển khai thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng; chủ động rà soát, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng theo Nghị định số 13/2014/NĐ-CP ngày 25/02/2014 của Chính phủ; hướng dẫn của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương, đúng thành phần, đủ số lượng theo chỉ tiêu đặt ra. Gắn kết quả bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh với tiêu chí đánh giá, bình xét thi đua, khen thưởng hằng năm đối với cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị; là tiêu chuẩn khi xét duyệt bổ nhiệm, quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

Đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục quốc phòng, tập trung vào các nội dung cơ bản về đường lối, quan điểm của Đảng, pháp luật Nhà nước về quốc phòng, an ninh và nhiệm vụ quốc phòng của bộ, ngành Trung ương trong tình hình mới. Tăng cường tổ chức các hội nghị, hội thảo tuyên truyền, phổ biến pháp luật về công tác quốc phòng, gắn với phòng, chống âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Phát huy hiệu quả hệ thống bản tin nội bộ, cổng thông tin điện tử, các chuyên trang, chuyên mục về quốc phòng, an ninh, nâng cao tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm cho cán bộ, công chức, viên chức trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Bốn là, thường xuyên kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Chỉ huy quân sự bộ, ngành và tổ chức, xây dựng lực lượng tự vệ vững mạnh.

Ban Chỉ huy quân sự bộ, ngành là bộ phận nòng cốt tham mưu giúp lãnh đạo, chỉ huy bộ, ngành Trung ương tổ chức thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân. Vì vậy, các bộ, ngành Trung ương cần chủ động rà soát, kiện toàn Ban Chỉ huy quân sự, bảo đảm đủ thành phần, đúng cơ cấu, hoạt động nền nếp, chất lượng, hiệu quả theo quy định. Chú trọng tuyển chọn cán bộ quân sự chuyên trách có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất, đạo đức, ý thức trách nhiệm, trình độ chuyên môn, năng lực tham mưu tổ chức thực hiện tốt. Thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cập nhật kiến thức, nâng cao trình độ quân sự, quốc phòng cho cán bộ Ban Chỉ huy quân sự cơ quan bộ, ngành Trung ương.

Tổ chức, xây dựng lực lượng tự vệ vững mạnh theo quy định của Luật Dân quân tự vệ và Luật Lực lượng dự bị động viên. Rà soát, đăng ký, quản lý lực lượng tự vệ sát thực tế biên chế, nhân lực của cơ quan, đơn vị; phân công nhiệm vụ hợp lý, bảo đảm kết hợp giữa công tác chuyên môn và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ quốc phòng. Bảo đảm xây dựng lực lượng tự vệ vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Duy trì nghiêm nền nếp chế độ bồi dưỡng, tập huấn, huấn luyện, diễn tập lực lượng tự vệ sát thực tế, đúng quy định, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, làm lực lượng nòng cốt trong phối hợp thực hiện nhiệm vụ xử lý các tình huống về quốc phòng, an ninh, phòng thủ dân sự, bảo vệ an toàn tuyệt đối cơ quan, đơn vị, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Năm là, tăng cường công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết thực hiện công tác quốc phòng.

Công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết có vai trò quan trọng, giúp cấp ủy, người đứng đầu bộ, ngành Trung ương kịp thời đánh giá thực chất kết quả thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, chỉ ra ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và đề ra biện pháp khắc phục. Các bộ, ngành Trung ương cần xây dựng kế hoạch kiểm tra toàn diện công tác quốc phòng định kỳ và đột xuất đối với các cơ quan, đơn vị trực thuộc. Chú trọng kiểm tra công tác quán triệt, triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện công tác quốc phòng; hệ thống văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, kế hoạch tổ chức thực hiện công tác quốc phòng; công tác sẵn sàng chiến đấu; tổ chức, xây dựng lực lượng tự vệ; rà soát, kiện toàn Ban Chỉ huy quân sự; bảo vệ an ninh mạng, bí mật quân sự; phòng thủ dân sự và bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng.

Tổ chức sơ kết, tổng kết nhiệm vụ quốc phòng định kỳ, đột xuất, rút kinh nghiệm tổ chức thực hiện, kịp thời bổ sung, điều chỉnh các kế hoạch công tác quốc phòng sát với tình hình thực tế, nhiệm vụ, chức năng của từng bộ, ngành. Kịp thời biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích tiêu biểu trong công tác quốc phòng, góp phần nhân rộng mô hình tốt, cách làm hay, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ quốc phòng của bộ, ngành Trung ương trong tình hình mới. Thường xuyên phối hợp với cơ quan quân sự địa phương trong kiểm tra, đánh giá tình hình, trao đổi, thống nhất biện pháp phối hợp xử lý các tình huống quốc phòng, an ninh phức tạp trên địa bàn.

Công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương thời gian qua đã đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần củng cố nền quốc phòng toàn dân. Tuy nhiên, trước yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đặt ra yêu cầu cao đối với bộ, ngành Trung ương trong thực hiện công tác quốc phòng. Vì vậy, các bộ, ngành Trung ương tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được, khắc phục hạn chế, chủ động đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác quốc phòng, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trung tướng NGUYỄN QUANG NGỌC, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam