Hiện nay, không gian mạng là một môi trường chiến lược, mặt trận tác chiến mới không tiếng súng nhưng vô cùng quyết liệt, tác động trực tiếp đến quốc phòng, an ninh, sự phát triển của đất nước. Trong bối cảnh đó, tăng cường huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng, nâng cao năng lực tác chiến trong môi trường số là yêu cầu cấp thiết, nhằm chủ động bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa trên không gian mạng trong điều kiện mới.

Quán triệt, thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 25/7/2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, những năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã chủ động tham mưu với Đảng, Nhà nước và lãnh đạo, chỉ đạo triển khai toàn diện các nội dung, giải pháp nhằm xây dựng, phát triển lực lượng, hiện đại hóa trang bị, phương tiện, nghiên cứu phát triển lý luận, nghệ thuật tác chiến không gian mạng; đồng thời, đẩy mạnh công tác huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng và đạt nhiều kết quả quan trọng.

Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng và Trung tướng Đỗ Xuân Tụng trao thưởng tặng các cơ quan, đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ diễn tập. Ảnh: qdnd.vn

Nổi bật là, nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp và cán bộ, chiến sĩ về nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng được nâng lên. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành huấn luyện, diễn tập bảo đảm chặt chẽ, đồng bộ, đi vào chiều sâu, sát với đối tượng, yêu cầu nhiệm vụ. Nội dung, chương trình, phương pháp huấn luyện, diễn tập được đổi mới, nhiều nội dung mới được đưa vào giúp các cơ quan, đơn vị không ngừng nâng cao năng lực ứng phó sự cố, có thể nhanh chóng chuyển hóa từ biện pháp phòng thủ thụ động sang tích cực chủ động phát hiện sớm các nguy cơ, mối đe dọa, đấu tranh có hiệu quả các tình huống trên không gian mạng, kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi và làm thất bại âm mưu, hoạt động của các thế lực phản động sử dụng không gian mạng để chống phá sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đặc biệt, tháng 10/2025, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo Bộ Tư lệnh 86 và 16 ban công nghệ thông tin thuộc các cơ quan, đơn vị tổ chức thành công cuộc diễn tập ĐK-25. Đây là cuộc diễn tập có ý nghĩa hết sức quan trọng và cần thiết trong thời điểm toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đang chuẩn bị tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng; cuộc diễn tập có nhiều điểm mới trong tổ chức, phương pháp chỉ đạo, điều hành, nội dung diễn tập có tính chuyên ngành cao, có nhiều lực lượng chuyên môn kỹ thuật tham gia. Kết quả cuộc diễn tập có ý nghĩa quan trọng, góp phần làm rõ về lý luận và thực tiễn trong xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên không gian mạng; là cơ sở quan trọng để tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn kiện tác chiến; củng cố, tăng cường tiềm lực tác chiến không gian mạng cho các cơ quan, đơn vị.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng có mặt chưa theo kịp sự phát triển của tình hình thực tiễn, cũng như yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Quy trình, chương trình, nội dung huấn luyện, diễn tập có những điểm chưa phù hợp; khả năng phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng trong huấn luyện, diễn tập còn bộc lộ những hạn chế; nghiên cứu, đánh giá, dự báo âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch trên không gian mạng có thời điểm chưa chặt chẽ, v.v.

Thời gian tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến mới, phức tạp, nguy cơ xảy ra chiến tranh mạng ngày càng cao. Trong nước, các thế lực thù địch, phản động sẽ gia tăng các hoạt động chống phá ta trên mọi lĩnh vực, những hoạt động thù địch, chống phá trên đã và đang diễn ra hằng ngày, hằng giờ trên không gian mạng, gây tổn hại nghiêm trọng đến phát triển kinh tế, ổn định chính trị, xã hội và quan hệ đối ngoại, đe dọa nghiêm trọng đến quốc phòng, an ninh, gây phương hại đến độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích quốc gia - dân tộc. Để không bị động, bất ngờ, sẵn sàng xử lý hiệu quả mọi tình huống, thường xuyên cảnh giác cao trước hoạt động của các đối tượng trên không gian mạng; các cơ quan, đơn vị toàn quân, nòng cốt là lực lượng tác chiến không gian mạng cần tiếp tục quán triệt, triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập trong mọi điều kiện, môi trường tác chiến.

Một là, tăng cường hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, quyết định đến chất lượng công tác quan trọng này. Theo đó, toàn quân, nòng cốt là Bộ Tư lệnh 86 tiếp tục quán triệt sâu sắc Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh, hướng dẫn của trên về công tác huấn luyện, diễn tập, xác định huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng là nhiệm vụ chiến lược cả trước mắt và lâu dài. Trên cơ sở đó, xây dựng nghị quyết chuyên đề lãnh đạo, kế hoạch tổ chức thực hiện, đề ra mục tiêu, chỉ tiêu, yêu cầu và chủ trương, biện pháp sát với tình hình thực tế của từng cơ quan, đơn vị. Trước mắt, tập trung rà soát, bổ sung nội dung, biện pháp trong kế hoạch, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW, ngày 20/12/2022 của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023 - 2030 và những năm tiếp theo” và các đề án, kế hoạch của Bộ Quốc phòng về huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn gắn với thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Nghiên cứu đưa nội dung huấn luyện về an ninh mạng, an toàn thông tin vào chương trình giáo dục, đào tạo của toàn quân, nhất là các nhà trường Quân đội.

Để tạo sự chuyển biến vững chắc, toàn diện, bước nhảy vọt về chất trong huấn luyện, diễn tập, các cơ quan, đơn vị cần bám sát định hướng của cấp trên, nêu cao quyết tâm chính trị, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, tích cực nghiên cứu đề ra chủ trương, giải pháp toàn diện, đột phá trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập. Tăng cường hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát của cấp ủy, chỉ huy các cấp, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh hạn chế, khuyết điểm, ngăn ngừa biểu hiện chủ quan, hình thức. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, đưa công tác huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng phát triển thực chất, vững chắc.

Hai là, đột phá đổi mới công tác huấn luyện, diễn tập, nâng cao trình độ, khả năng chiến đấu cho lực lượng tác chiến không gian mạng. Phát huy kết quả, kinh nghiệm đạt được, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, nhất là lực lượng tác chiến không gian mạng toàn quân tiếp tục nghiên cứu, tham mưu điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện, chuẩn hóa nội dung, chương trình huấn luyện, diễn tập phù hợp với đặc điểm đối tượng, yêu cầu, nhiệm vụ tác chiến không gian mạng và sự phát triển của khoa học, công nghệ thông tin. Khắc phục triệt để khó khăn về “thao trường mạng”, đơn vị phân tán, vừa huấn luyện, vừa thực hiện nhiệm vụ để làm tốt công tác chuẩn bị huấn luyện cả về con người, cơ sở vật chất, tài liệu và tổ chức huấn luyện, diễn tập, đảm bảo đúng, đủ nội dung, chương trình, thời gian cho các đối tượng.

Cùng với huấn luyện quân sự, giáo dục chính trị chung theo quy định, cần tập trung huấn luyện, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ chuyên trách nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về an toàn thông tin, an ninh mạng, tác chiến không gian mạng, công tác chỉ huy - tham mưu, ứng phó và khắc phục sự cố, v.v. Tăng cường huấn luyện làm chủ vũ khí, trang thiết bị kỹ thuật hiện có; không ngừng nâng cao nghiệp vụ kỹ thuật công nghệ thông tin, bảo đảm an toàn thông tin và tác chiến không gian mạng cho các lực lượng, nhất là đối với các đơn vị cấp chiến thuật.

Nhằm nâng cao hiệu quả, các cơ quan, đơn vị tập trung triển khai xây dựng kế hoạch, chương trình huấn luyện, diễn tập phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong từng giai đoạn phát triển của lực lượng tác chiến không gian mạng chuyên trách; trong đó, chú trọng tăng tỷ lệ thời gian, nội dung thực hành, huấn luyện chuyên môn; tập trung xây dựng các tình huống trên không gian mạng sát với thực tế; kết hợp huấn luyện ngay trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trực, trinh sát, giám sát không gian mạng; huấn luyện theo các phương án tác chiến bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng. Đặc biệt, tích cực nghiên cứu xây dựng hệ thống mạng huấn luyện ảo, mô phỏng chiến trường số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, điện toán đám mây trong huấn luyện, diễn tập. Tăng cường tổ chức các cuộc diễn tập đối kháng ở các cấp; diễn tập hiệp đồng tác chiến giữa lực lượng tác chiến không gian mạng với lực lượng an toàn thông tin, an ninh mạng của các ban, bộ, ngành, địa phương.

Ba là, đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến không gian mạng, vận dụng hiệu quả vào quá trình huấn luyện, diễn tập. Các cơ quan, đơn vị toàn quân, nhất là các cơ quan chức năng cần phối hợp, đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển nghệ thuật, phương thức chiến tranh thông tin, tác chiến không gian mạng, trong đó chú trọng tổng kết tác chiến không gian mạng trong các cuộc chiến tranh, xung đột quân sự, các vụ tấn công mạng gần đây trên thế giới, làm cơ sở nghiên cứu phát triển nghệ thuật, chiến thuật tác chiến không gian mạng, phù hợp với chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng.

Tập trung nghiên cứu, triển khai các biện pháp nâng cao năng lực phòng thủ mạng cho sở chỉ huy các cơ quan, đơn vị cấp chiến thuật, lực lượng đặc thù. Đẩy mạnh nghiên cứu các biện pháp trinh sát mạng, thu thập tin tức tình báo, phát hiện nhanh hệ thống vũ khí tấn công mạng và các hoạt động tác chiến mạng của đối phương, cũng như biện pháp triển khai, bảo vệ hệ thống vũ khí, trang bị hiện đại và hoạt động tác chiến không gian mạng của ta, sẵn sàng tiến công đáp trả kịp thời, ngăn chặn, vô hiệu hóa hoạt động chống phá của các tổ chức phản động, khủng bố và các đòn tiến công bằng vũ khí công nghệ cao của địch. Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất mở rộng phạm vi, đối tượng, vùng diễn tập tác chiến không gian mạng sát thực tiễn (tổ chức luyện tập, diễn tập tác chiến không gian mạng giữa các lực lượng quân sự, công an, các ban, sở, ngành và các tổ chức chính trị - xã hội), nhằm đánh giá toàn diện và đảm bảo an toàn thông tin, an ninh mạng tốt hơn cho các hệ thống do Quân đội quản lý.

Đối với lực lượng chuyên trách, nòng cốt là Bộ Tư lệnh 86, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị toàn quân tiếp tục nghiên cứu, đánh giá, nhận định, dự báo âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch trên không gian mạng; đẩy mạnh nghiên cứu, hoàn thiện và ban hành Điều lệnh tác chiến không gian mạng, Điều lệ công tác tham mưu tác chiến không gian mạng, Điều lệ công tác công nghệ thông tin và hệ thống tài liệu về nghệ thuật tác chiến không gian mạng ở cấp chiến thuật, chiến dịch và chiến lược phù hợp với tổ chức, biên chế, trang bị chuyên ngành hiện đại. Triển khai hiệu quả Đề án “Nâng cao tiềm lực tác chiến không gian mạng đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới” nhằm tăng cường sức mạnh chiến đấu của lực lượng tác chiến không gian mạng. Chủ trì xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng chuyên trách của Bộ Quốc phòng, nhất là: Bộ Tư lệnh 86, Tổng cục II, Bộ Tư lệnh Thông tin liên lạc, Cục Tác chiến, Cục Bảo vệ an ninh Quân đội, Tập đoàn Viettel,… trong giám sát, phòng thủ, bảo vệ an toàn hệ thống công nghệ thông tin quân sự, quốc phòng; hệ thống tự động hóa chỉ huy, điều khiển vũ khí công nghệ cao và tham gia bảo vệ các hệ thống thông tin quan trọng quốc gia. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất bổ sung các nội dung về nhiệm vụ, thứ tự, hành động, thành phần kíp trực sở chỉ huy,… của Bộ Tư lệnh 86 trong các trạng thái sẵn sàng chiến đấu phù hợp với đặc thù của đơn vị; hoàn thiện phương thức bảo đảm kỹ thuật ngành Công nghệ thông tin trong tác chiến, làm cơ sở vận dụng vào quá trình huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng đạt hiệu quả cao.

Bốn là, triển khai đồng bộ, hiệu quả các mặt bảo đảm nhằm nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng. Thực hiện vấn đề này, trước khi vào huấn luyện, diễn tập, các cơ quan, đơn vị cần thực hiện tốt công tác nghiên cứu, nắm, đánh giá, dự báo đúng tình hình, đối tượng tác chiến trên môi trường mạng, từ đó xây dựng ý định, tưởng định, bài tập, tình huống huấn luyện, diễn tập sát với thực tiễn hoạt động tác chiến trên môi trường mạng, cũng như tổ chức, biên chế và yêu cầu, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Trên cơ sở đó, xây dựng kế hoạch, xác định nội dung, chương trình diễn tập, thực hiện có hiệu quả công tác phối hợp giữa các lực lượng, nhất là giữa các cơ quan, đơn vị Quân đội với lực lượng an toàn thông tin, an ninh mạng của các ban, bộ, ngành, địa phương trong xử trí tình huống trong diễn tập. Đồng thời, chuẩn bị đầy đủ về con người, vũ khí, khí tài, trang bị kỹ thuật, cơ sở hạ tầng không gian mạng, thiết bị thao trường và cơ sở vật chất khác cho nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập bảo đảm khoa học, chặt chẽ, tỉ mỉ, sát thực tiễn.

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, các cơ quan, đơn vị kết hợp chặt chẽ giữa bảo quản, bảo dưỡng, quản lý với làm chủ, khai thác, sử dụng hiệu quả vũ khí, khí tài, trang bị kỹ thuật có trong biên chế, bảo đảm luôn ở trạng thái hoạt động tốt nhất và yêu cầu phải bảo đảm an toàn tuyệt đối trong huấn luyện, diễn tập. Đồng thời, tiếp tục rà soát, tham mưu nội dung, phương thức đầu tư nâng cao chất lượng hệ thống vũ khí, khí tài, trang bị kỹ thuật, cơ sở hạ tầng không gian mạng theo hướng ngày càng đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, trọng tâm là các thao trường mạng cấp chiến thuật. Nghiên cứu đề xuất, triển khai nhân rộng phần mềm phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành trên hạ tầng truyền dẫn không dây. Đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp trong và ngoài Quân đội, bảo đảm trang thiết bị khoa học, công nghệ, phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng phần mềm phục vụ chỉ đạo - điều hành, diễn tập chiến thuật không gian mạng trên nền bản đồ số, sa bàn số, hướng tới Chính phủ số trong Bộ Quốc phòng.

Năm là, thực hiện tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm sau huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng. Để không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, cấp ủy, chỉ huy các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức chặt chẽ việc sơ kết, tổng kết; đánh giá đúng kết quả đạt được, chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm, xác định rõ nguyên nhân, nhận diện đầy đủ khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện và xác định trách nhiệm của từng tập thể, cá nhân trên từng mặt công tác, ở tất cả các khâu, các bước trong từng giai đoạn và toàn bộ quá trình huấn luyện, diễn tập, rút ra những bài học kinh nghiệm thực tiễn và đề xuất phương hướng khắc phục những tồn tại, hạn chế trong từng nội dung, giai đoạn huấn luyện, diễn tập, làm cơ sở để tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, đề ra giải pháp phù hợp với đặc thù nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Chú trọng phát hiện, biểu dương, khen thưởng và nhân rộng tập thể, cá nhân tiêu biểu, có nhiều đóng góp tích cực, tạo sự lan tỏa, cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ nỗ lực phấn đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập. Đồng thời, kiên quyết chấn chỉnh những tập thể, cá nhân có biểu hiện nhận thực không đúng, xem nhẹ, thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập mang tính hình thức, kém hiệu quả.

Nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, cấp thiết. Toàn quân, nòng cốt là lực lượng chuyên trách cần tiếp tục nâng cao nhận thức, trách nhiệm, nỗ lực khắc phục khó khăn, đẩy mạnh đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác huấn luyện, diễn tập tác chiến không gian mạng, góp phần bảo đảm an toàn thông tin mạng, giữ vững chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tướng HUỲNH CHIẾN THẮNG, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam