Xây dựng nông thôn mới (NTM) là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Thực hiện thắng lợi chủ trương này, Thái Bình sẽ đồng thời tạo ra một diện mạo mới cả về nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Tuy nhiên, xây dựng NTM chỉ có thể đạt được trong điều kiện chính trị-xã hội ổn định, quốc phòng-an ninh (QP-AN) được giữ vững. Đó là vấn đề đòi hỏi cấp ủy, chính quyền các cấp, nhân dân và lực lượng vũ trang trong Tỉnh phải quán triệt trong suốt tiến trình xây dựng NTM.

Thái Bình có bề dày truyền thống yêu nước, cách mạng và văn hóa; nhân dân dũng cảm trong chiến đấu chống ngoại xâm, cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất. Cùng với yếu tố con người, Thái Bình còn có địa hình bằng phẳng, đất đai phì nhiêu, khí hậu và nguồn nước thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, nên Tỉnh từng là tỉnh dẫn đầu cả nước về sản lượng lúa, cũng như đi đầu phong trào “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc.

Năm năm qua, phát huy truyền thống đáng tự hào đó, Đảng bộ và nhân dân Thái Bình đã quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Đại hội X của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Tỉnh lần thứ 17, đạt được những kết quả quan trọng và tương đối toàn diện, trong đó, hầu hết các mục tiêu chủ yếu đã đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Nền kinh tế của Tỉnh đạt tốc độ tăng trưởng khá, GDP tăng bình quân 12,02%/năm, cơ cấu kinh tế dịch chuyển theo hướng giảm tỉ trọng nông nghiệp, tăng tỉ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. Mặc dù còn nhiều khó khăn trong phát triển nông nghiệp, song nhờ sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp, các ngành và nỗ lực của toàn dân, năng suất lúa của Tỉnh trong 5 năm qua vẫn đạt trên 130 tạ/ha/năm. Nghề, làng nghề phát triển (hiện nay Tỉnh có 120 làng nghề), tạo việc làm cho gần 180 nghìn lao động. Cùng với đầu tư của Nhà nước, nhân dân đã đóng góp một phần lớn công sức, tiền của để xây dựng đường giao thông, trường học, trạm y tế và các công trình văn hóa, làm thay đổi đáng kể bộ mặt nông thôn, cũng như cải thiện một bước về điều kiện sản xuất và sinh hoạt của nông dân. Đặc biệt, trong 5 năm qua, hệ thống chính trị trong Tỉnh thường xuyên được củng cố vững chắc; tình hình chính trị-xã hội ổn định; tiềm lực QP-AN được tăng cường.

Quán triệt sâu sắc Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Tỉnh ủy Thái Bình đã chủ động đề ra chủ trương xây dựng điểm mô hình NTM với mục tiêu: sản xuất phát triển, cuộc sống của người dân sung túc, diện mạo thôn, xã sạch sẽ, văn minh và quản lý dân chủ.

Để làm cơ sở tổ chức thực hiện, từ đặc điểm, kinh nghiệm, thành tựu xây dựng nông thôn trong nhiều thập kỷ qua và yêu cầu phát triển nông thôn trong giai đoạn mới, Tỉnh ủy đã lập Đề án xây dựng 8 xã điểm mô hình NTM và 30 tiêu chí (sau này Trung ương ra 19 tiêu chí), trong đó có những tiêu chí cơ bản phù hợp với Bộ tiêu chí NTM Quốc gia. Để thống nhất với sự chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh đã điều chỉnh Bộ tiêu chí NTM của Thái Bình gồm 19 tiêu chí. Xác định công tác quy hoạch là khâu quan trọng đầu tiên trong tiến trình xây dựng NTM, nên năm 2009, Thái Bình đã xây dựng, ban hành quy trình, quy chuẩn lập quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết và tiêu chuẩn kỹ thuật cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và dân sinh ở nông thôn, từ đó thống nhất về quy mô kỹ thuật của hệ thống cơ sở hạ tầng sản xuất và giao thông ở tất cả các xã trong Tỉnh. Trong việc quy hoạch, Tỉnh luôn tính đến phương án chuyển các trại dân cư lẻ vào các khu dân cư tập trung. Trên cơ sở quy hoạch chung, Thái Bình ưu tiên quy hoạch và đầu tư xây dựng hệ thống mương máng, đường giao thông nội đồng theo quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa tập trung và đảm bảo thuận lợi cho việc cơ giới hóa các khâu sản xuất.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã thành lập ban Chỉ đạo xây dựng mô hình NTM do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn là cơ quan thường trực; đồng thời, chỉ đạo thành lập ban chỉ đạo các huyện, thành ủy, đảng ủy các xã được chọn làm điểm do đồng chí bí thư cấp ủy làm trưởng ban. Cấp ủy, ban chỉ đạo và chính quyền, đoàn thể các cấp trong Tỉnh tập trung chỉ đạo, triển khai xây dựng điểm mô hình NTM. Các xã tổ chức quán triệt, tuyên truyền sâu rộng chủ trương xây dựng mô hình điểm, nội dung, yêu cầu xây dựng NTM, tạo sự nhất trí cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Quy hoạch chung về xây dựng NTM được toàn thể cán bộ, nhân dân thảo luận dân chủ, được ban chỉ đạo cấp huyện tham gia và Ban Chỉ đạo Tỉnh cho ý kiến chỉ đạo. Đơn vị tư vấn kết hợp với chính quyền các xã hoàn chỉnh quy hoạch, được hội đồng nhân dân xã thông qua, sau đó trình cấp trên phê duyệt. Sau gần 8 tháng thực hiện, các xã điểm hoàn thành xây dựng quy hoạch chung, các quy hoạch chi tiết (vùng sản xuất trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, hệ thống thủy lợi, giao thông nội đồng, các khu dân cư, khu trung tâm xã...). Đồng thời với quá trình đó, các xã điểm còn xây dựng chương trình, kế hoạch, xác định nội dung, mục tiêu, lộ trình, giải pháp; công khai quy hoạch và xây dựng các quy chế, dự án cụ thể trên từng lĩnh vực để tổ chức thực hiện.

Đi đôi với việc chỉ đạo về quy hoạch, từ ngân sách của Tỉnh, Thái Bình đầu tư và trang bị cho mỗi xã làm điểm 5 tỷ đồng để xây dựng kênh mương, giao thông nội đồng, 1 máy gặt đập liên hợp, 1 máy làm đất, 5 máy gieo xạ; và cùng với Trung ương hỗ trợ mỗi xã 50% giá mua máy nông nghiệp, hỗ trợ lãi suất vay ngân hàng cho nông dân mua máy và đầu tư sản xuất nông nghiệp; lồng ghép nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia đầu tư xây dựng trường học, trạm y tế, trụ sở xã và nhiều hạng mục khác. Trên cơ sở kinh nghiệm làm điểm, năm 2010, Tỉnh đầu tư gần 30 tỷ đồng và chỉ đạo tất cả các xã trong toàn Tỉnh từng bước triển khai xây dựng NTM. Đến nay, hầu hết các xã đã hoàn thành quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết vùng sản xuất nông nghiệp.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của chủ trương xây dựng NTM và kế thừa những thành tựu đã đạt được về xây dựng nông thôn, Đại hội đại biểu Đảng bộ Tỉnh lần thứ 18, nhiệm kỳ 2010-2015 đã đề ra mục tiêu tổng quát 5 năm tới là “tạo nền tảng để đến năm 2020 Thái Bình trở thành tỉnh NTM có nền nông nghiệp và công nghiệp theo hướng hiện đại”, trong đó, đến năm 2015 có 20% xã trở lên đạt tiêu chí NTM.

Để thực hiện mục tiêu trên, quý 1 năm 2011, Ban Chấp hành Đảng bộ Tỉnh sẽ ra Nghị quyết chuyên đề về xây dựng tỉnh NTM; đồng thời, chỉ đạo Ủy ban nhân dân Tỉnh xây dựng đề án thực hiện. Trước mắt, Tỉnh tập trung chỉ đạo các cấp nâng cao hiệu quả tuyên truyền, làm cho cán bộ, nhân dân nhận thức đầy đủ về xây dựng NTM. Đó là bộ mặt nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội (KT-XH) đồng bộ theo hướng hiện đại; có cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển kinh tế với phát triển an sinh xã hội và gắn phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN. Với chủ trương như vậy, thời gian tới, Thái Bình xác định phải phát huy cao độ vai trò của cấp ủy, chính quyền các cấp nhằm nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, nhất là đối với việc quản lý, sử dụng các nguồn lực trong xây dựng kết cấu hạ tầng các vùng sản xuất tập trung và kết cấu hạ tầng phục vụ dân sinh, trong việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và đào tạo nghề cho nông dân.

Xây dựng NTM chỉ có thể đạt được trong điều kiện chính trị-xã hội ổn định, QP-AN được giữ vững. Vì vậy, Tỉnh ủy yêu cầu các cấp, các ngành và nhân dân phải luôn kết hợp chặt chẽ giữa phát triển KT-XH với củng cố QP-AN, giữ vững ổn định chính trị, xã hội từ cơ sở. Các lực lượng quân sự, biên phòng, công an Tỉnh bên cạnh việc tham gia tích cực vào công tác tuyên truyền xây dựng NTM phải chủ động tham mưu, giúp cấp ủy, chính quyền các cấp về công tác quy hoạch, nhất là quy hoạch hệ thống đường giao thông, quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp, cụm công nghiệp và quy hoạch cụm dân cư tập trung nhằm đồng thời vừa đảm bảo phù hợp với những mục tiêu, yêu cầu phát triển KT-XH, trực tiếp là xây dựng NTM, vừa đáp ứng những yêu cầu cơ bản của QP-AN, thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân, khu vực phòng thủ Tỉnh, huyện (thành phố). Ngoài các vấn đề đó, Thường vụ Tỉnh ủy yêu cầu lực lượng quân sự, công an các cấp phải phối hợp chặt chẽ với nhau, cùng với chính quyền đảm bảo an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; đồng thời, kịp thời bổ sung kế hoạch tác chiến trị an, kế hoạch phòng thủ dân sự, công tác tuyển quân, quản lý lực lượng dự bị động viên, hoạt động của dân quân tự vệ và các mặt công tác khác.

Xây dựng NTM là một thử thách mới, song cũng là thời cơ mới, điều kiện mới đối với Thái Bình. Với truyền thống yêu nước và cách mạng, quân và dân Thái Bình sẽ phát huy cao nội lực, vượt qua mọi khó khăn, quyết tâm phấn đấu để đến năm 2020 Thái Bình trở thành tỉnh NTM có nền nông nghiệp và công nghiệp theo hướng hiện đại. Đó là con đường để Tỉnh phát triển bền vững cả về KT-XH và QP-AN trong giai đoạn mới.

NGUYỄN HẠNH PHÚC

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy

Chủ tịch HĐND Tỉnh