Vũng Rô là một vịnh nhỏ, thuộc xã Hòa Xuân Nam, thị xã Đông Hòa, tỉnh Phú Yên, có diện tích mặt nước khoảng 16,4 km². Đây là địa bàn có giá trị về quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế biển.

Vịnh được bao bọc bởi 03 dãy núi cao: Đèo Cả, Đá Bia, Hòn Bà với vị trí lần lượt từ phía Bắc, Đông và Tây; phía Nam là đảo Hòn Nưa có độ cao hơn 105 m, trên đỉnh có ngọn hải đăng nổi tiếng. Nhờ được che chắn từ các hướng bởi những dãy núi cao, nên Vũng Rô không có gió mạnh, sóng lớn, cùng với mực nước sâu, tàu trọng tải lớn ra, vào Vịnh không lệ thuộc vào thủy triều, rất thuận lợi để cập bến nhận, trả hàng hóa. Vào mùa mưa bão, nơi đây là địa điểm lý tưởng, an toàn để hàng trăm tàu đánh cá của ngư trường Nam Trung Bộ tránh trú. Vịnh còn có nhiều bãi nhỏ, như: bãi Lách, bãi Mù U, bãi Ngài, bãi Chùa, bãi Chân Trâu,... sở hữu vẻ đẹp hoang sơ, bình yên và thơ mộng như một bức tranh thủy mặc với bờ cát trắng, làn nước trong xanh, mặt biển lăn tăn những gợn sóng.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhờ có vị trí địa lý đặc biệt, Vũng Rô trở thành một mắt xích quan trọng của đường Hồ Chí Minh trên biển. Từ đây, hàng trăm tấn vũ khí đã được chuyển tiếp, chi viện cho chiến trường Khu 5 và Tây Nguyên, góp phần làm nên những chiến công vang dội. Hiện nay, Vũng Rô được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia, Bia di tích Bến Vũng Rô và Đài tưởng niệm Vũng Rô được xây dựng, trở thành “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống cho các thế hệ, là điểm tham quan du lịch không thể bỏ qua của du khách khi đến với Phú Yên.

Phát huy vị trí, vai trò, tiềm năng quan trọng đặc biệt của Vũng Rô, những năm gần đây, với sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương, cùng sự hỗ trợ về mọi mặt của tỉnh Phú Yên và Trung ương, nơi đây đang có những đổi thay nhanh chóng. Nhờ có điều kiện tự nhiên thuận lợi với môi trường biển sạch và lặng sóng nên nghề nuôi trồng thủy sản được đầu tư phát triển mạnh mẽ, nhất là nuôi tôm hùm (đây là một trong những nơi ngư dân có bí quyết nuôi tôm hùm sớm nhất Nam Trung Bộ), với tỷ lệ tôm sống cao, chất lượng tôm thành phẩm tốt. Cùng với đó, du lịch cũng được chú trọng phát triển nhằm khai thác thế mạnh về tự nhiên với nét đẹp hoang sơ, đời sống bình dị của một làng chài truyền thống. Các tuyến đường mới được mở, từng bước hình thành một hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, nối liền Vũng Rô với Khu kinh tế Nam Phú Yên, các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Đặc biệt hiện nay, Cảng Vũng Rô đã, đang được đầu tư nâng cấp trở thành một cảng biển sầm uất, là cửa ngõ quốc tế hướng ra biển Ðông, đầu mối giao thông quan trọng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Phú Yên và khu vực Nam Trung Bộ.

Nằm trong quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Phú Yên, thời gian tới, Vũng Rô tập trung phát triển theo hướng mở cửa, hội nhập, với bước đi thích hợp, bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn các giá trị biển và phát triển bền vững, trên cơ sở phát huy tối đa lợi thế về điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý, bản sắc văn hóa, tính đa dạng của hệ sinh thái và liên kết vùng. Điều đó đã, đang tạo tiền đề quan trọng để nơi đây tiếp tục mạnh lên về biển, làm giàu từ biển, góp phần không ngừng củng cố, tăng cường thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên địa bàn ngày càng vững chắc.

Thực hiện: CAO VƯƠNG