Nhà máy Z173¹ (Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên đóng tàu Hồng Hà) là một trong những đơn vị nòng cốt trong lĩnh vực đóng tàu của ngành Công nghiệp quốc phòng Việt Nam.

Trải qua 60 năm xây dựng và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, kỹ sư, công nhân của Nhà máy luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm, bản lĩnh và sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ sản xuất quốc phòng, kinh tế, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng Quân đội, phát triển đất nước. Ghi nhận những thành tích đó, Nhà máy vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cùng nhiều phần thưởng cao quý khác².

Thủ trưởng Tổng cục Công nghiệp quốc phòng thăm, làm việc tại Nhà máy.

Chiến lược sản phẩm đúng đắn, động lực cho những bước tiến lịch sử

Nhìn lại chặng đường xây dựng và trưởng thành cho thấy, những bước tiến vững chắc của Nhà máy là tổng hòa nhiều yếu tố; trong đó, yếu tố then chốt, quan trọng hàng đầu là có chiến lược phát triển sản phẩm đúng đắn, tầm nhìn dài hạn, phù hợp với từng giai đoạn. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trước yêu cầu cấp bách của nhiệm vụ, Nhà máy đã mạnh dạn đề xuất chuyển từ mô hình đặt hàng sang trực tiếp sản xuất. Đồng thời, tích cực động viên, khơi dậy tinh thần đoàn kết, tự lực, tự cường, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tập thể, cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ. Nhờ đó, Nhà máy đã nghiên cứu, chế tạo, sản xuất hàng trăm ca nô, sà lan, phương tiện vượt sông và có nhiều sáng kiến hiệu quả, như: hoán cải ca nô rà phá thủy lôi, cải tiến xe Zin130 thành xe phao vượt sông, xe tec chở dầu; xe AM lắp cuộn từ trường để kích bom nổ chậm và nhiều sản phẩm khác, kịp thời phục vụ chiến trường, góp phần quan trọng vào thắng lợi vĩ đại của dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ đổi mới, Nhà máy chủ động, nhạy bén, bám sát thực tiễn, đẩy mạnh đổi mới tư duy, kiên quyết vượt qua lối mòn “sửa chữa nhỏ, phương tiện thô sơ” sang định hướng phát triển từ sửa chữa tàu sông, sang sửa chữa tàu biển, tiến tới đóng mới tàu biển và tàu quân sự. Đây là tư duy, tầm nhìn chiến lược đúng đắn, không chỉ giúp Nhà máy vượt qua khó khăn, thách thức trong giai đoạn chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, mà còn mở ra hướng phát triển mang tính đột phá, với những sản phẩm nổi bật, như: tàu tuần tra cao tốc vỏ hợp kim nhôm, tàu vận tải quân sự 450 tấn, xuồng cứu hộ, cứu nạn,… đánh dấu bước tiến vượt bậc về năng lực thiết kế, đóng mới tàu.

Tàu tuần tra cao tốc TT400 số 10 - sản phẩm đóng mới cho Cảnh sát biển Việt Nam.

Tiếp nối thành công đó, quán triệt, thực hiện các nghị quyết của cấp trên về xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng, nhất là Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 26/01/2022 của Bộ Chính trị (khóa XIII) về “Đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng đến năm 2030 và những năm tiếp theo”, Nhà máy xác định hướng đi bền vững: tập trung vào phát triển các gam tàu trọng tải vừa, có hàm lượng kỹ thuật cao, hiện đại và giá trị kinh tế lớn; đồng thời, chủ động đề xuất phương án mua thiết kế sơ bộ của nước ngoài để tự thiết kế kỹ thuật, thi công và đóng mới tàu quân sự trong nước. Nhờ đó, Nhà máy đã có bước phát triển vượt bậc về công nghệ, đóng mới thành công nhiều loại tàu quân sự hiện đại³. Đặc biệt, Nhà máy còn vươn ra thị trường quốc tế với những sản phẩm chất lượng cao, như: tàu container 3.300 tấn và 2.600 tấn cho Tập đoàn DAMEN (Hà Lan), xuồng HH11T xuất sang Ghana, tàu phục vụ sang Úc, v.v.

Có thể khẳng định, bằng sự kiên định mục tiêu, tinh thần “dám nghĩ, dám làm”, nhạy bén trong lựa chọn chiến lược phát triển sản phẩm, Nhà máy đã luôn đi đúng hướng, đứng vững trước mọi biến động và không ngừng vươn lên, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Xây dựng tiềm lực toàn diện, tạo nền tảng phát triển bền vững

Để hiện thực hóa chiến lược sản phẩm, Nhà máy đặc biệt coi trọng xây dựng tiềm lực khoa học, công nghệ, trước hết là tiềm lực con người. Với phương châm “có con người là có tất cả”, Đảng ủy, Ban Giám đốc Nhà máy xác định xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố cốt lõi cho sự phát triển bền vững. Trọng dụng, giữ gìn nhân lực, kết hợp lựa chọn, tuyển dụng bổ sung có chọn lọc, bảo đảm cân đối, có chiều sâu và bền vững lâu dài là chủ trương nhất quán của Nhà máy. Theo đó, cùng với điều chỉnh tổ chức, biên chế, chức năng, nhiệm vụ các phòng, ban, xí nghiệp, phân xưởng theo hướng “tinh, gọn, hiệu quả”, Nhà máy chú trọng rà soát, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng toàn diện đội ngũ cán bộ, công nhân viên, người lao động; chuẩn hóa trình độ, tay nghề phù hợp từng vị trí công tác. Trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ thuật đầu ngành giỏi, thông thạo ngoại ngữ, đủ khả năng nghiên cứu, tiếp cận công nghệ và quản lý sản xuất hiện đại; phát triển đội ngũ kỹ sư, thợ kỹ thuật lành nghề làm nòng cốt ở các lĩnh vực then chốt.

Tàu hải đội dân quân thường trực - sản phẩm đóng mới cho Cục Dân quân tự vệ.

Điểm nhấn trong chiến lược nhân lực là trước yêu cầu chuyển hướng sản phẩm mới, Nhà máy tập trung đào tạo, bồi dưỡng, phát huy năng lực sáng tạo, khả năng thích nghi của cán bộ, công nhân viên; mạnh dạn bổ nhiệm cán bộ trẻ có năng lực vào vị trí chủ chốt; xây dựng môi trường làm việc thân thiện, khuyến khích sáng tạo; thực hiện chính sách thu nhập, khen thưởng gắn với hiệu suất lao động, hiệu quả sáng kiến và đóng góp thực tế, nên đã khuyến khích, bồi đắp, tăng cường sự gắn bó và tinh thần cống hiến của đội ngũ cán bộ, công nhân viên. Bằng các giải pháp thiết thực, hiệu quả, Nhà máy đã xây dựng được nguồn nhân lực có cơ cấu hợp lý, chất lượng cao với 100% cán bộ kỹ thuật có trình độ đại học và sau đại học, trên 75% công nhân đạt bậc thợ 5/7 trở lên.

Cùng với xây dựng nguồn nhân lực, Nhà máy chú trọng đầu tư hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, dây chuyền công nghệ, theo hướng kết hợp giữa đầu tư đồng bộ với nâng cấp, bổ sung trang thiết bị mới bảo đảm tính kế thừa, phát triển. Bám sát chiến lược sản phẩm trong từng giai đoạn và cơ sở hạ tầng, trang thiết bị hiện có, hằng năm, Nhà máy chủ động nghiên cứu, đề xuất các dự án đầu tư, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và sự phát triển lâu dài. Trong đó, ưu tiên thay thế thiết bị cũ, nhà xưởng xuống cấp; bổ sung, nâng cấp, thay thế các dây chuyền công nghệ còn thiếu và lạc hậu, nhất là hệ thống tự động hóa, thiết bị nâng hạ, cẩu trọng tải lớn và các hạng mục đầu tư cơ sở hạ tầng hậu cần, kỹ thuật, từng bước hoàn thiện các công trình theo quy hoạch được phê duyệt, mở rộng mặt bằng sản xuất, nâng cao năng lực công nghệ toàn diện. Cùng với đó, Nhà máy đẩy mạnh phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, động viên, khích lệ cán bộ, công nhân viên tích cực nghiên cứu, cải tiến các trang thiết bị nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất.

Từ năm 2020 đến nay, Nhà máy đã xây dựng, triển khai 07 dự án đầu tư (đã hoàn thành 04 dự án và đang triển khai 03 dự án); nghiên cứu, thực hiện gần 200 đề tài, giải pháp, sáng kiến cải tiến kỹ thuật. Các dự án, công trình nghiên cứu sau khi đưa vào khai thác, sử dụng đều có giá trị thực tiễn cao, trực tiếp nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế. Đồng thời, đầu tư, nâng cấp hệ thống triền đà, nhà xưởng, cầu cảng, dây chuyền gia công cơ khí, hệ thống hàn tự động và bán tự động đạt tiêu chuẩn quốc tế,… từng bước “nâng tầm nội lực”, tạo nền tảng vững chắc để làm chủ công nghệ sửa chữa, đóng tàu hiện đại.

Đổi mới quản trị, phát huy nội lực, vươn ra biển lớn

Nâng cao hiệu quả quản trị là giải pháp then chốt, bảo đảm sự vận hành hiệu quả của bộ máy, là “chìa khóa” nâng cao năng lực cạnh tranh, gia tăng giá trị thương hiệu trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. Nhận thức rõ điều đó, trong suốt tiến trình xây dựng và phát triển, Nhà máy luôn kiên trì đổi mới công tác quản trị, coi đó là điều kiện tiên quyết để phát huy nội lực, tạo nền tảng vững chắc cho hành trình vươn ra biển lớn. Từ thực tiễn chuyển đổi từ cơ chế dự toán tập trung sang hạch toán độc lập, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển, Nhà máy đã mạnh dạn đổi mới công tác quản trị, xác định sản xuất sản phẩm quốc phòng là trọng tâm, sản phẩm kinh tế là động lực thúc đẩy phát triển. Công tác quản trị được Nhà máy tổ chức theo hướng hiện đại, lấy hiệu quả và chất lượng làm thước đo, coi thị trường và khách hàng là trung tâm. Nhờ đó, Nhà máy nhanh chóng thích ứng với cơ chế mới, phát huy nội lực, nâng cao năng lực cạnh tranh, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển trong giai đoạn tiếp theo.

Những năm gần đây, Nhà máy từng bước áp dụng mô hình quản trị hiện đại theo chuẩn quốc tế, cùng với quy trình kiểm định chặt chẽ; đồng thời, đẩy mạnh cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy, chuẩn hóa quy trình xử lý công việc, tạo sự minh bạch và thống nhất trong quản lý. Nhà máy đang triển khai khâu đột phá “Nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp” với trọng tâm là đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, nhằm nhanh chóng tiếp cận phương thức quản trị hiện đại, tối ưu hóa dây chuyền sản xuất, giảm thiểu lãng phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Đây là cơ sở quan trọng, động lực để Nhà máy hiện thực hóa khát vọng vươn tầm một doanh nghiệp quốc phòng hiện đại trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.

Hiện nay, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, cùng những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư mở ra cho Nhà máy cơ hội “đi tắt, đón đầu”, làm chủ công nghệ mới, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị đóng tàu trong nước, khu vực và quốc tế. Đây là thời cơ để Nhà máy khẳng định vị thế, mở rộng thị trường, nâng cao uy tín thương hiệu. Tuy nhiên, đi liền với đó là những thách thức không nhỏ, yêu cầu ngày càng cao về kỹ thuật, công nghệ và tiêu chuẩn chất lượng quốc tế; áp lực cạnh tranh gay gắt từ các tập đoàn đóng tàu lớn, v.v. Trước bối cảnh đó, Đảng ủy, Ban Giám đốc Nhà máy chủ trương tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, khơi dậy khát vọng “vươn ra biển lớn”, chủ động quán triệt và triển khai thực hiện hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, nhất là Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, tạo đột phá nâng cao năng lực nghiên cứu, thiết kế, đóng mới và sửa chữa tàu quân sự có hàm lượng kỹ thuật, công nghệ cao, tính năng kỹ thuật, chiến thuật hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới.

Cùng với đó, Nhà máy đẩy mạnh đóng mới, sửa chữa tàu phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu, phấn đấu đến năm 2030 trở thành doanh nghiệp quốc phòng hàng đầu trong lĩnh vực đóng tàu quân sự hiện đại, đủ sức tham gia sâu chuỗi cung ứng quốc tế, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên phát triển mới.

Đại tá, TS. PHẠM VĂN TUẤN, Giám đốc Nhà máy
____________________        

1 - Tiền thân là Ban Ca nô, trực thuộc Cục Quản lý xe máy, Tổng cục Hậu cần, thành lập ngày 30/10/1965.

2 - Huân chương Độc lập hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Chiến công hạng Nhất, v.v.

3 - Tàu pháo TT400TP, tàu tuần tra cao tốc TT400, tàu vận tải đa năng tiếp dầu XD3000, tàu biên phòng BP-18. Đồng thời, kết hợp hiệu quả sản xuất quốc phòng với kinh tế, đóng mới nhiều loại tàu dân dụng và chuyên dụng phục vụ trong nước, như: tàu Asphalt 2800DWT, seri tàu HQ120, HQ200, tàu KN6000, tàu cứu hộ - cứu nạn ST202F1, tàu tiếp tế biển SV72, SV45, ca nô, du thuyền, tàu khách 5 sao cho các doanh nghiệp tư nhân.