Xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, năm 2008, Thủ đô Hà Nội mở rộng địa giới hành chính¹ theo Nghị quyết 15/2008/QH12 của Quốc hội (khoá XII). Bộ Tư lệnh (BTL) Thủ đô Hà Nội được thành lập trên cơ sở tổ chức lại Quân khu Thủ đô theo Lệnh số 16/2008/L-CTN của Chủ tịch nước và Quyết định 2194/QĐ-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (BQP). Những sự kiện trên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới của Thủ đô Hà Nội trên mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế - xã hội (KT-XH), quốc phòng - an ninh (QP-AN), đối ngoại, v.v..

Các đại biểu dự Hội nghị Tổng kết công tác QP,QS địa phương và phong trào Thi đua Quyết thắng năm 2012.

Năm năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, BQP, trực tiếp là Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội, lực lượng vũ trang (LLVT) Thủ đô luôn bám sát tình hình địa bàn, thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS,QP), đạt được kết quả quan trọng và toàn diện. Nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân được củng cố vững chắc; xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) có sự phát triển về chiều sâu; LLVT được xây dựng vững mạnh, có chất lượng tổng hợp, trình độ sẵn sàng chiến đấu cao; công tác phối hợp giữa quân sự, công an và các lực lượng trên địa bàn ngày càng chặt chẽ, hiệu quả… Điều đó góp phần thiết thực bảo vệ vững chắc Thủ đô, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, tạo thuận lợi cho Hà Nội phát triển KT-XH bền vững.

Huấn luyện thực hành vượt sông.

Qua 5 năm thực hiện nhiệm vụ QS,QP, LLVT Thủ đô rút ra một số kinh nghiệm sau:

1- Chủ động tham mưu với Thành ủy, UBND Thành phố lãnh đạo, chỉ đạo tạo chuyển biến mới về thực hiện nhiệm vụ QS,QP. Ngay sau khi các cấp ủy Đảng, các cơ quan, tổ chức của Thành phố hợp nhất, thành lập, BTL Thủ đô đã nêu cao trách nhiệm, chủ trì tham mưu với Thành ủy, UBND Thành phố lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ QS,QP bảo đảm liên tục, thông suốt. Nổi bật là, đã tham mưu với Thành ủy, UBND Thành phố tổ chức sơ kết 5 năm và tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khoá IX); sơ kết 5 năm thực hiện Nghị định 152/2007/NĐ-CP của Chính phủ về xây dựng KVPT và ban hành Chương trình 06-CTr/TU thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá X) về “Tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới”; ban hành Chỉ thị 07-CT/TU thực hiện Chỉ thị 12-CT/TW của Bộ Chính trị (khoá X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục QP-AN trong tình hình mới”. Ngoài ra, BTL còn phối hợp với Công an Thành phố và các cơ quan liên quan tham mưu cho Thành ủy xây dựng Chương trình 05-CTr/TU về “Tăng cường công tác QP-AN, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội giai đoạn 2010 - 2015…”; tham mưu cho UBND Thành phố sơ kết 5 năm thực hiện Quyết định 107/QĐ-TTg (nay là Nghị định 77/2010/NĐ-CP) của Chính phủ về Quy chế phối hợp giữa Bộ Công an và BQP bảo vệ an ninh quốc gia. Cùng với đó, BTL còn tham mưu với UBND Thành phố ra quyết định thành lập các hội đồng, ban chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ QS,QP địa phương… và có nhiều giải pháp khả thi để tăng cường quản lý nhà nước về quốc phòng; bảo đảm ngân sách, trang bị cho thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và xây dựng, huấn luyện của LLVT Thủ đô. Đồng thời, BTL Thủ đô chủ động đề xuất với trên giao chỉ tiêu mới về xây dựng và huy động lực lượng dự bị động viên (con người, phương tiện kỹ thuật) và triển khai kế hoạch xây dựng dân quân tự vệ (DQTV) theo Luật DQTV. Trong quá trình thực hiện, đã phát huy hiệu quả cơ chế Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, các ban, ngành làm tham mưu và thể hiện rõ vai trò nòng cốt của lực lượng quân sự. Năm năm qua, Thành phố đã chỉ đạo xây dựng và thực hiện tốt các phương án, kế hoạch diễn tập KVPT, kế hoạch tác chiến - trị an ở các khu phố, cụm làng xã, kế hoạch phòng, chống thiên tai, phòng, chống cháy nổ, cứu hộ, cứu nạn...; trong đó, có 30 lượt huyện (quận, thị xã) trên địa bàn diễn tập KVPT, 660 lượt xã (phường, thị trấn) diễn tập tác chiến - trị an. Thực hiện chỉ thị của BQP về đổi mới phương thức tuyển quân, BTL Thủ đô đã chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo triển khai chặt chẽ, công khai, minh bạch, đạt 99,9% chỉ tiêu được giao. Đồng thời, mở 05 khoá đào tạo Trung cấp quân sự và Trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở cho 631 đồng chí chỉ huy trưởng xã (phường, thị trấn), góp phần nâng cao chất lượng công tác QS,QP ở địa phương, cơ sở.

2- Coi trọng công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ, đảng viên và các đối tượng. Trên cơ sở quán triệt Chỉ thị 12-CT/TW của Bộ Chính trị (khoá X); Nghị định 116/2007/NĐ-CP của Chính phủ về giáo dục QP-AN, Thành phố đã tập trung kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng Giáo dục QP-AN các cấp, bảo đảm đủ số lượng, đúng thành phần; xây dựng quy chế hoạt động sát với đặc điểm địa phương. Phát huy vai trò là cơ quan thường trực, BTL Thủ đô đã phối hợp với cơ quan chức năng tổ chức rà soát, nắm số lượng cán bộ thuộc diện bồi dưỡng kiến thức QP-AN trong nhiệm kỳ để lập kế hoạch và phối hợp với Học viện Chính trị mở các lớp bồi dưỡng theo phân cấp bảo đảm đủ chỉ tiêu, đúng đối tượng theo quy định. Thành phố xác định rõ bồi dưỡng kiến thức QP-AN là một trong những tiêu chí để đánh giá, xem xét đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. Từ năm 2008 đến nay, Thành phố đã bồi dưỡng được 219.952 cán bộ, đảng viên (thuộc đối tượng 2, 3, 4, 5) và chức sắc, chức việc tôn giáo. Qua đó, đã nâng cao được nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ ở cơ sở về quan điểm, đường lối QS,QP của Đảng trong tình hình mới; nhiều đồng chí đã vận dụng có hiệu quả những kiến thức được trang bị vào thực hiện nhiệm vụ QS,QP theo cương vị, chức trách được giao.

Công tác giáo dục QP-AN cho học sinh, sinh viên luôn được Thành phố coi trọng, trong đó tập trung thực hiện tốt 2 khâu đột phá: đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên giảng dạy bộ môn QP-AN ở các trường trung học phổ thông. Trong 5 năm  qua, Hà Nội đã hoàn thành chương trình giáo dục QP-AN cho 2.876.200 học sinh, sinh viên; ngoài ra, BTL Thủ đô còn phối hợp, giúp đỡ đào tạo 03 lớp giáo viên giáo dục QP-AN cho các trường trung học phổ thông, làm cơ sở cho các trường tổ chức dạy môn học này theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Công tác giáo dục QP-AN cho toàn dân được gắn kết với giáo dục pháp luật, giáo dục lịch sử, truyền thống… bằng nhiều hình thức, biện pháp phong phú, nhất là tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và lồng ghép trong các dịp lễ hội, đợt sinh hoạt quần chúng rộng rãi ở thôn, tổ dân phố. Điểm nổi bật trong công tác này là, Thành phố đã phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi tổ chức, lực lượng, nhất là sự tham gia tích cực của Hội Phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên, v.v..

3- Ổn định tổ chức, tinh gọn biên chế, đổi mới phương pháp, tác phong công tác của cán bộ, cơ quan quân sự các cấp. Khi tổ chức lại thành BTL Thủ đô Hà Nội, cán bộ cơ quan BTL hầu hết là cán bộ cơ quan chỉ đạo cấp chiến dịch. Do đó, Đảng ủy, BTL Thủ đô đặc biệt coi trọng giáo dục cho cán bộ về yêu cầu nhiệm vụ mới: vừa thực hiện nhiệm vụ của cơ quan cấp chiến dịch, vừa thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ cơ quan quân sự địa phương của Thủ đô Hà Nội để từ đó tập trung xây dựng cơ quan BTL chính quy, mẫu mực, sâu sát, hướng về cơ sở, tạo thuận lợi cho đơn vị cơ sở hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đảng ủy, BTL Thủ đô đã quán triệt, thực hiện nghiêm chủ trương của Thường vụ Quân ủy Trung ương và quyết định của Bộ Tổng Tham mưu giải quyết số dư cán bộ, quân nhân chuyên nghiệp theo biên chế mới. Do kết hợp thực hiện hiệu quả công tác tư tưởng, tổ chức và chính sách, bảo đảm công khai, dân chủ, công bằng, nên khi có quyết định giải quyết nghỉ chính sách, điều động cùng lúc hàng trăm cán bộ, quân nhân chuyên nghiệp đi các đơn vị khác nhưng tất cả đều nhận nhiệm vụ, không có ai thoái thác. Hiện nay, tổ chức, biên chế các cơ quan, đơn vị của BTL đảm bảo tinh, gọn, mạnh, cơ cấu thành phần lực lượng hợp lý, đủ sức hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Điều đó khẳng định: sự chỉ đạo sát, đúng của cấp trên, sự nỗ lực của Đảng ủy, BTL Thủ đô.

Bên cạnh đó, Đảng ủy, BTL Thủ đô tập trung thực hiện tốt việc xây dựng đội ngũ cán bộ ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ QS,QP của Thủ đô trong tình hình mới. Cùng với việc đề nghị BQP tăng chỉ tiêu đào tạo tại các học viện, nhà trường, Đảng ủy, BTL thực hiện tốt công tác luân chuyển cán bộ từ các đơn vị thường trực về địa phương, từ cơ quan về đơn vị và ngược lại. Đồng thời, thông qua hiệu quả, chất lượng công tác để đề bạt, bổ nhiệm cán bộ; kiên quyết điều chuyển những cán bộ chủ trì hạn chế về phẩm chất, năng lực chuyên môn; mạnh dạn đề bạt bổ nhiệm cán bộ trẻ có phẩm chất chính trị vững vàng, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Cùng với đó, chỉ đạo cấp ủy các cấp thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng gắn với “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, coi đó là một khâu đột phá để xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện.

4- Nâng cao chất lượng xây dựng, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu cho LLVT địa phương, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Sau khi thành phố Hà Nội mở rộng địa giới hành chính, BTL Thủ đô đã chủ động đề nghị BQP, Chính phủ giao chỉ tiêu mới về xây dựng, huy động quân nhân dự bị và phương tiện kỹ thuật (PTKT) của nền kinh tế quốc dân cho thành phố Hà Nội và ra mệnh lệnh mới về tác chiến phòng thủ. Theo đó, BTL xây dựng, điều chỉnh các văn kiện, kế hoạch tác chiến, tổ chức hiệp đồng với các đơn vị tham gia luyện tập, diễn tập các phương án đã phê duyệt; thống nhất các nội dung đăng ký, quản lý công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ, quân nhân dự bị, PTKT, đăng ký, quản lý DQTV; thống nhất mô hình tổ chức, biên chế các đơn vị DQTV trên địa bàn. Các đơn vị được tổ chức, biên chế, trang bị, huấn luyện sát với từng địa bàn, nhiệm vụ và phương án tác chiến. Lực lượng thường trực được tổ chức huấn luyện chặt chẽ, bảo đảm chất lượng, an toàn tuyệt đối; thường xuyên tổ chức hội thi, hội thao nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng cơ động sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Trong 5 năm qua, BTL Thủ đô đã huy động hơn 80 ngàn lượt cán bộ, chiến sĩ, hàng trăm PTKT, phối hợp với các lực lượng của Thành phố tham gia bảo vệ an toàn tuyệt đối các mục tiêu, khắc phục hậu quả bão lụt (trạm bơm Yên Sở và hàng trăm ki-lô-mét đê; giúp hàng ngàn người dân sơ tán khỏi vùng nguy hiểm trong trận lụt úng cuối năm 2008); dập tắt kịp thời hàng chục vụ cháy rừng (tại Sóc Sơn), giảm thiểu thiệt hại cho Nhà nước và nhân dân. Qua đó, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, không để xảy ra hiện tượng bị động, bất ngờ trong các tình huống.

Dân quân luyện tập đánh địch đổ bộ đường không.

5- Phát huy tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương, thực hiện tốt công tác hậu cần, kỹ thuật. Theo đó, BTL Thủ đô đã phối hợp với các ngành chức năng đề nghị UBND Thành phố quyết định các chế độ, chính sách cho đội ngũ cán bộ quân sự ở cơ sở cao hơn mức quy định hiện hành của Luật DQTV; đầu tư kinh phí nâng cao chất lượng trang bị, doanh cụ của các đơn vị. BTL chỉ đạo các đơn vị thuộc quyền phát huy tiềm năng, thế mạnh để đẩy mạnh sản xuất, tham gia các hoạt động dịch vụ theo đúng pháp luật Nhà nước, quy định của Quân đội, góp phần cải thiện một bước đời sống bộ đội và tạo nguồn kinh phí cho thực hiện nhiệm vụ QS,QP. Những năm qua, do BTL đề nghị Thành phố trang bị phương tiện vận tải, xe máy công trình, xe chuyên dùng thế hệ mới cho các đơn vị, nên đã tiết kiệm được số lượng lớn nhiên liệu… Đồng thời, dành hàng trăm tỷ đồng xây mới và hoàn thiện 15 Sở Chỉ huy cấp trung đoàn, Ban Chỉ huy Quân sự quận, huyện, các công trình phòng thủ, một số tuyến đường giao thông, nhằm phục vụ nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ vững chắc địa bàn.

Năm năm qua, mặc dù phải giải quyết một khối lượng công việc lớn, song với tinh thần đoàn kết, quyết tâm, tích cực, chủ động, sáng tạo, thực hiện đồng bộ các biện pháp, LLVT Thủ đô đã hoàn thành tốt nhiệm vụ QS,QP, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng Thủ đô Hà Nội văn minh, hiện đại.

Trung tướng PHÍ QUỐC TUẤN
Ủy viên BTV Thành ủy, Tư lệnh BTL Thủ đô Hà Nội
____________

1 - Diện tích tăng 3 lần, dân số tăng 2 lần so với trước.