Thành phố Cần Thơ là trung tâm động lực phát triển kinh tế, địa bàn chiến lược trọng điểm về quốc phòng, an ninh của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Nhận thức rõ vị trí, vai trò ấy, những năm qua, lực lượng vũ trang thành phố Cần Thơ, trước hết là Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đã quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, phát huy truyền thống quê hương cách mạng, chủ động tham mưu cho Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Thành phố và trực tiếp chỉ huy, chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, cơ quan, đơn vị đẩy mạnh thực hiện công tác quân sự, quốc phòng và đạt những kết quả tích cực. Nổi bật là, công tác lãnh đạo, quản lý nhà nước về quốc phòng được tăng cường; tiềm lực, thế trận quốc phòng toàn dân, nhất là “thế trận lòng dân” được củng cố vững chắc; xây dựng, hoạt động của khu vực phòng thủ ngày càng đi vào chiều sâu; lực lượng vũ trang địa phương được xây dựng tinh, gọn, mạnh; an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững, ổn định. Qua đó, tạo môi trường thuận lợi để Thành phố phát triển nhanh, bền vững.

Thiếu tướng Hồ Văn Thái (nay là Trung tướng), Chính ủy Quân khu 9 động viên lực lượng tham gia diễn tập Khu vực phòng thủ Thành phố (năm 2023).

Từ thực tiễn công tác, lực lượng vũ trang Thành phố rút ra một số kinh nghiệm, đồng thời cũng là các giải pháp có thể vận dụng trong thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp hiện nay.

Gắn phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh. Đây là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ giải quyết vấn đề trước mắt, mà còn mang tính chiến lược, cơ bản, lâu dài. Theo đó, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố đã tham mưu cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả các nghị định, kết luận, quyết định của các cấp về kết hợp kinh tế - xã hội với quốc phòng, an ninh. Trọng tâm là tham mưu tích hợp quy hoạch thế trận quốc phòng vào quy hoạch thành phố giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch thế trận quân sự khu vực phòng thủ vào Đề án “Bảo đảm quốc phòng giai đoạn 2015 - 2020, định hướng đến năm 2030”; tham mưu quy hoạch, xây dựng các công trình quốc phòng (Bệnh viện Quân dân y; vị trí đóng quân của Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố, Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực sau sắp xếp tổ chức quân sự địa phương,…). Trước khi sáp nhập 02 tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang, Thành phố đã dành hơn 8.000 m² đất cho quốc phòng; đưa gần 70 khu đất (trên 8.000 hecta) vào quy hoạch thực hiện kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh. Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố thẩm định chặt chẽ, tham mưu cho Thành phố đầu tư hàng chục dự án nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng kinh tế - xã hội có tính lưỡng dụng cao. Đến đầu năm 2025, đã hoàn thành 06 tuyến quốc lộ, trong đó có tuyến cao tốc Lộ Tẻ - Rạch Sỏi, các cầu: Cần Thơ,

Vàm Cống bắc qua sông Hậu kết nối thuận tiện với Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh trong vùng; 02 tuyến vận tải thủy quốc gia, 03 cảng biển có khả năng tiếp nhận tàu 20.000 tấn; nâng cấp Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ đạt 03 triệu lượt khách/năm; 06 khu công nghiệp tập trung; 24 bệnh viện đa khoa, chuyên khoa và trên 90 cơ sở y tế. Hiện nay, sau khi sáp nhập, những con số này đã tăng đáng kể, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ tăng cường quốc phòng, an ninh trong điều kiện mới. Đặc biệt, cơ quan quân sự các cấp đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương thành lập và duy trì nền nếp hoạt động của các tổ chức khu vực phòng thủ, nhất là Hội đồng Cung cấp ở các cấp; xây dựng đầy đủ các văn kiện động viên quốc phòng, trọng tâm là kế hoạch đảm bảo nhu cầu quốc phòng năm đầu chiến tranh, trong đó, đã đưa gần 300 doanh nghiệp công nghiệp vào quản lý, đăng ký phục vụ cho động viên quốc phòng, tạo cơ sở pháp lý để huy động tiềm lực mọi mặt khi chuyển địa phương vào các trạng thái quốc phòng (nếu xảy ra tình huống).

Coi trọng công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng. Đây là một trong những nội dung quan trọng của công tác quân sự, quốc phòng địa phương, thiết thực góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên và toàn dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo điều kiện thuận lợi cho xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ trên địa bàn. Theo đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố luôn chú trọng tham mưu, chỉ đạo đổi mới nội dung, chương trình và vận dụng hình thức phù hợp với từng đối tượng. Trong đó, coi trọng cập nhật các vấn đề mới về quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, an ninh, dân tộc, tôn giáo. Để giải quyết hết số lượng đối tượng, Bộ Chỉ huy Quân sự tham mưu cho Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Thành phố rà soát, phân loại đối tượng, thực hiện theo phân cấp: kết hợp bồi dưỡng đối tượng 2 theo các lớp do Quân khu tổ chức với mở lớp ngay tại địa phương. Thành phố tập trung bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng 3, 4 theo quy định. Là địa phương có nhiều tôn giáo, với hàng trăm cơ sở thờ tự và hàng trăm nghìn tín đồ nên Thành phố rất coi trọng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho chức sắc, chức việc và tín đồ các tôn giáo. Bộ Chỉ huy Quân sự tham mưu cho Thành phố và phối hợp cùng Ban Tôn giáo Thành ủy (nay là Sở Dân tộc và Tôn giáo) trao đổi với Hội đồng mục vụ các nhà thờ, Ban Trị sự Phật giáo Hòa Hảo và trụ trì các chùa để thống nhất hình thức, thời gian tổ chức các lớp bồi dưỡng phù hợp với số lượng đối tượng, đặc điểm từng tôn giáo. Đồng thời, thường xuyên trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu và động viên các chức sắc, chức việc tuyên truyền đến tín đồ, phật tử trong các buổi sinh hoạt của tôn giáo mình, qua đó giúp tín đồ các tôn giáo tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; nắm chắc chính sách, pháp luật Nhà nước; nhận thức rõ âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; sống “tốt đời, đẹp đạo”; có trách nhiệm trong xây dựng quê hương, đất nước.

Thành phố thường xuyên chỉ đạo các cơ sở giáo dục, đào tạo thực hiện nghiêm nội dung, chương trình môn học và tích cực đổi mới phương pháp, hình thức giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên. Nhờ đó, kết quả kiểm tra đánh giá môn học luôn có trên 99% trở lên đạt yêu cầu (trên 85% khá, giỏi). Đáng chú ý, năm 2022, Thành phố đã đăng cai tổ chức thành công Hội thao Giáo dục quốc phòng và an ninh học sinh trung học phổ thông toàn quốc lần thứ III, qua đó đem lại hiệu quả thiết thực, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong các nhà trường về môn học này. Cùng với đó, Bộ Chỉ huy Quân sự phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy; Báo và Phát thanh, Truyền hình Cần Thơ duy trì phát sóng các chuyên mục “Quốc phòng toàn dân”, “Vì an ninh Tổ quốc” trên sóng Truyền hình thành phố Cần Thơ, bản tin Tây Đô và chuyên trang “Quốc phòng toàn dân” trên Báo Cần Thơ. Để công tác quan trọng này đi vào chiều sâu, Thành phố coi trọng xây dựng, phát huy vai trò của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên; kết hợp lồng ghép tuyên truyền trong các buổi sinh hoạt cộng đồng dân cư, hoạt động của các tổ chức chính trị, xã hội và thông qua các hoạt động văn hóa văn nghệ, các lễ hội, các hoạt động xã hội, v.v. Qua đó, giúp mọi tầng lớp nhân dân nhận thức đầy đủ hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; nêu cao tinh thần cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; củng cố niềm tin và đề cao trách nhiệm trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo tiền đề để phát triển kinh tế - xã hội.

Lực lượng dân quân tự vệ tham gia diễn tập khu vực phòng thủ.

Lực lượng vũ trang địa phương vừa là chủ thể tiến hành công tác quân sự, quốc phòng, vừa là nội dung quan trọng trong công tác này. Nhận thức rõ điều đó, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố luôn quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, tham mưu cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố, cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và không ngừng nâng cao sức mạnh chiến đấu ngang tầm yêu cầu, nhiệm vụ. Thời gian qua, Thành phố tập trung lãnh đạo, chỉ đạo điều chỉnh tổ chức, biên chế lực lượng thường trực theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm địa bàn. Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, lực lượng dự bị động viên hùng hậu, chất lượng cao. Trong quá trình thực hiện, Thành phố đặc biệt chú trọng tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là của các cấp ủy, tổ chức đảng đối với lực lượng vũ trang; tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, bảo vệ chính trị nội bộ, để cán bộ, chiến sĩ nhận thức đúng về đối tượng, đối tác, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tin cậy, trung thành của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân. Đến nay, lực lượng dân quân tự vệ của Thành phố đạt 1,17% dân số; 100% chi bộ quân sự xã, phường có cấp ủy; 100% xã, phường xây dựng được tiểu đội dân quân thường trực. Lực lượng dự bị động viên được đăng ký, quản lý, sắp xếp, biên chế đúng chuyên nghiệp quân sự, gọn địa bàn, đạt tỷ lệ trên 99,9% (đảng viên đạt 15% trở lên). Cùng với đó, lực lượng vũ trang luôn chủ động nắm chắc tình hình, duy trì nghiêm chế độ, nền nếp sẵn sàng chiến đấu; thường xuyên rà soát, điều chỉnh, bổ sung quyết tâm, kế hoạch tác chiến, kế hoạch phòng, chống cháy, nổ, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ cứu nạn,... và tăng cường tổ chức huấn luyện, luyện tập, nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu. Chủ động phối hợp với lực lượng Công an theo Nghị định số 03/2019/NĐ-CP, ngày 05/9/2019 của Chính phủ. Qua đó, chủ động phòng ngừa, xử lý thắng lợi các tình huống về quốc phòng, an ninh ngay từ cơ sở, v.v.

Cùng với các giải pháp trên, lực lượng vũ trang Thành phố phát huy chức năng “đội quân công tác”, tích cực tiến hành công tác dân vận, tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở; thực hiện công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, giúp dân xóa đói giảm nghèo, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, v.v. Năm 2025, lực lượng vũ trang Thành phố đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tích cực triển khai thực hiện Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Đến nay đã xây dựng, sửa chữa được 531 căn. Qua đó, củng cố, tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, giữ vững mối quan hệ gắn bó máu thịt quân dân, “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo nền tảng để thực hiện tốt công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ; bảo đảm tốt công tác hậu cần, kỹ thuật cho các nhiệm vụ; đẩy mạnh ứng dụng khoa học quân sự, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đại tá HUỲNH VĂN HUNG, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố