Kíp trực chiến ở Trung đoàn 238, Sư đoàn 363 (Ảnh: báo Hải Phòng)

Trước yêu cầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngày 22-4-1965, Trung đoàn 238 - một trong những Trung đoàn Tên lửa đầu tiên của Quân đội ta được thành lập. Đến tháng 4-1966, Trung đoàn được lệnh cơ động vào tuyến lửa Vĩnh Linh chiến đấu bảo vệ tuyến giao thông và làm nhiệm vụ đặc biệt - nghiên cứu cách đánh “pháo đài bay” B52. Với quyết tâm chiến đấu cao, mưu trí, sáng tạo, chỉ trong thời gian ngắn, từ tháng 9-1967 đến tháng 3-1968, Trung đoàn đã bắn rơi 06 máy bay B52 (đây là những chiếc máy bay B52 đầu tiên của Mỹ bị tên lửa phòng không của ta bắn rơi) trên vùng trời Vĩnh Linh - Quảng Trị. Những bài học kinh nghiệm từ chiến công của Trung đoàn cũng là cơ sở viết nên cuốn “Sách đỏ” -  cẩm nang về cách đánh B52.  Đây là tài liệu giá trị giúp cho các đơn vị tên lửa sau này tìm ra cách đánh B52, góp phần vào chiến thắng lịch sử “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, tháng 12-1972. Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, Trung đoàn đã bắn rơi 157 máy bay Mỹ, trong đó có 09 chiếc B52; viết lên truyền thống “Ra quân đánh thắng trận đầu; có lệnh là đi, mở đường mà tiến, tìm địch mà diệt; bí mật cơ động, thọc sâu trụ vững, đánh thắng; đoàn kết hiệp đồng, lập công tập thể; xây dựng vững mạnh, trưởng thành nhanh chóng”; được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Phát huy truyền thống, những năm qua, Trung đoàn đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), quản lý, bảo vệ vùng trời phía Đông Bắc của Tổ quốc. Liên tục 17 năm (từ 1998 đến 2014), Đảng bộ Trung đoàn đạt trong sạch vững mạnh (TSVM), Trung đoàn đạt danh hiệu Đơn vị Quyết thắng; được Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Quân chủng Phòng không - Không quân tặng nhiều phần thưởng cao quý¹. Đặc biệt, năm 2013, Trung đoàn được Đảng, Nhà nước tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân lần thứ 2, thời kỳ đổi mới.

Từ thực tiễn xây dựng đơn vị, thực hiện nhiệm vụ, Trung đoàn rút ra một số kinh nghiệm chủ yếu sau:

Một là, luôn coi trọng xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đoàn kết, thống nhất cao. Đây là cơ sở, nền tảng để đơn vị hoàn thành mọi nhiệm vụ. Theo đó, Trung đoàn chú trọng làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, quán triệt nhiệm vụ cho cán bộ, chiến sĩ (CB,CS) nhằm thống nhất nhận thức, hành động, xác định trách nhiệm, động cơ phấn đấu, sẵn sàng nhận và hoàn thành nhiệm vụ, chức trách được giao. Để đạt hiệu quả cao, Trung đoàn vận dụng đa dạng hình thức, biện pháp giáo dục; chú trọng đổi mới phương pháp theo hướng giảm sinh hoạt, quán triệt chung chung, thay vào đó là kết hợp quán triệt với hoạt động, việc làm cụ thể. Trung đoàn phân công cán bộ dự sinh hoạt Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần với các cơ quan, phân đội để nắm bắt tình hình tư tưởng, trả lời, giải quyết kịp thời, thỏa đáng những thắc mắc, tâm tư nguyện vọng của CB,CS. Bên cạnh đó, Trung đoàn chỉ đạo làm tốt công tác chính sách, đặc biệt với những CB,CS có hậu phương, gia đình khó khăn.

Trung đoàn thực hiện nhiều biện pháp nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, nhất là chất lượng sinh hoạt chi bộ, chất lượng ra nghị quyết và lãnh đạo thực hiện nghị quyết. Đồng thời, chỉ đạo các tổ chức đảng, đảng viên khắc phục dứt điểm những khuyết điểm, hạn chế đã được chỉ ra qua kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng, gắn với thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, trọng tâm là nêu cao tinh thần trách nhiệm, chống chủ nghĩa cá nhân, nói đi đôi với làm. Trung đoàn yêu cầu đội ngũ cán bộ, đảng viên phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu, nêu cao tinh thần tự tu dưỡng, rèn luyện; thực hiện nghiêm kế hoạch kiểm tra, giám sát đối với tổ chức đảng, đảng viên thuộc quyền. Vì thế, kết quả phân tích, đánh giá chất lượng tổ chức đảng, đảng viên hằng năm có từ 83% đến 85% đảng viên hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; 100% tổ chức Đảng đạt TSVM, hoàn thành tốt nhiệm vụ, không có tổ chức đảng yếu, kém.

Hai là, phải triển khai toàn diện các nhiệm vụ, các mặt công tác, nhưng có trọng tâm, trọng điểm, lấy hoàn thành nhiệm vụ chính trị trung tâm là mục tiêu cao nhất. Nhiệm vụ SSCĐ, quản lý vùng trời đã và đang đặt ra yêu cầu rất cao, đòi hỏi Trung đoàn phải không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng SSCĐ. Theo đó, Trung đoàn đẩy mạnh công tác huấn luyện, coi đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Thực hiện Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương “Về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo” và Nghị quyết của Đảng ủy Sư đoàn, Đảng ủy Trung đoàn ra Nghị quyết chuyên đề lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện, phân công các Đảng ủy viên, cán bộ Trung đoàn phụ trách, theo dõi các phân đội trong suốt quá trình huấn luyện. Do đối tượng huấn luyện đa dạng, gồm nhiều chuyên ngành, như: tên lửa, ra đa, thông tin,…Trung đoàn coi trọng công tác tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, nhất là kiện toàn tổ giáo viên ở các cấp đảm bảo đủ số lượng, đúng thành phần. Đồng thời, đẩy mạnh phân cấp huấn luyện, tăng cường tự bồi dưỡng, thực hiện cấp trên huấn luyện cho cấp dưới, cán bộ huấn luyện cho chiến sĩ.

Trong quá trình huấn luyện, Trung đoàn bám sát phương châm, nguyên tắc, các mối kết hợp; lấy huấn luyện kíp chiến đấu (KCĐ) Sở chỉ huy Trung đoàn, KCĐ phân đội, dây chuyền lắp ráp đạn tên lửa là trọng tâm, huấn luyện cán bộ, kỹ thuật viên làm then chốt, tập trung huấn luyện đội ngũ chiến thuật, diễn tập chiến thuật và huấn luyện bắn đạn thật. Theo đó, với huấn luyện KCĐ, Trung đoàn tổ chức theo đúng trình tự “4 bước”² và thực hiện “6 có”³; chú trọng huấn luyện cơ bản từ khẩu lệnh, động tác; nội dung đơn giản trước, phức tạp sau, từ dễ đến khó; thành thạo nội dung cơ bản mới huấn luyện nâng cao; thuần thục chỉ tiêu, thao tác cá nhân các thành phần, hiệp đồng phân đội nhỏ, đến hiệp đồng toàn KCĐ. Vì thế, chất lượng huấn luyện được nâng lên thực chất, vững chắc. Để sát thực tế chiến đấu, Trung đoàn tăng cường huấn luyện xử lý các tình huống phức tạp, như: mục tiêu bay thấp, đột nhập bất ngờ; phòng tránh, đánh trả địch tập kích đường không, đường biển bằng vũ khí công nghệ cao, v.v.

Nhằm nâng cao trình độ chỉ huy, xử lý các tình huống chiến đấu và sức khỏe dẻo dai cho bộ đội, Trung đoàn tăng cường tổ chức huấn luyện cơ động, huấn luyện đêm. Trong đó, tập trung huấn luyện đội ngũ chiến thuật một xe, một máy; một đài, một bệ; huấn luyện thu hồi, triển khai nhanh khí tài trong điều kiện đêm tối, thời tiết phức tạp. Nhờ vậy, thời gian thu hồi, triển khai khí tài của đơn vị rút ngắn xuống còn bằng nửa so với lý thuyết. Cùng với đó, Trung đoàn coi trọng tổ chức diễn tập và tham gia các đợt diễn tập do Sư đoàn, Quân chủng và Bộ Quốc phòng tổ chức; kết hợp cơ động khí tài đi xưởng, nhà máy để tổ chức huấn luyện; thông qua đó rèn luyện, bồi dưỡng, nâng cao năng lực toàn diện cho các thành phần.

Với quyết tâm không để Tổ quốc bị bất ngờ vì các tình huống trên không, Trung đoàn quán triệt, duy trì nghiêm túc nền nếp, chế độ SSCĐ từ Sở chỉ huy Trung đoàn đến các phân đội. Mặt khác, tích cực tổ chức luyện tập sở chỉ huy 1 cấp, 2 cấp; luyện tập bắt máy bay của ta và các phương án tác chiến; hiệp đồng với các đơn vị của Sư đoàn, Vùng 1 Hải quân,… nắm chắc tình hình; phát hiện, theo dõi, thông báo kịp thời, quản lý chặt chẽ vùng trời. Trung đoàn ưu tiên bảo đảm đủ quân số, vũ khí, khí tài đồng bộ, bảo đảm tham số chiến đấu ổn định cho các phân đội làm nhiệm vụ trực ban SSCĐ; tăng cường tổ chức báo động, kiểm tra, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế trong canh trực. Vì vậy, nhiều năm qua, Trung đoàn đều hoàn thành tốt nhiệm vụ SSCĐ, được cấp trên đánh giá cao.

Ba là, tăng cường xây dựng chính quy, quản lý, rèn luyện kỷ luật trong mọi hoạt động, công tác. Đây là nội dung quan trọng trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Vì vậy, Trung đoàn xây dựng kế hoạch, có biện pháp khắc phục dứt điểm những khâu yếu, mặt yếu trong xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật. Thường xuyên tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, quy định của đơn vị nhằm nâng cao nhận thức, ý thức tự giác chấp hành cho CB,CS. Các cơ quan, phân đội duy trì nghiêm nền nếp chế độ ngày, tuần; tăng cường quản lý bộ đội trong ngày nghỉ, giờ nghỉ bằng nhiều biện pháp, như: thông qua sinh hoạt thường xuyên, sinh hoạt tổ 3 người, kết hợp với địa phương, gia đình quân nhân, v.v. Đội ngũ cán bộ gương mẫu, sâu sát, xây dựng tác phong công tác cụ thể, tỷ mỷ, với phương châm “nói ít, nghe nhiều, làm việc thực sự, thực tế để tạo ra hiệu quả”. Cùng với tuyên truyền giáo dục, Trung đoàn tăng cường kiểm tra chấp hành nền nếp xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật của các đơn vị, xử lý kiên quyết các vi phạm. Vì thế, những năm qua, Trung đoàn thực hiện tốt “3 giảm, 2 không”⁴ do Sư đoàn phát động, không có vi phạm kỷ luật nghiêm trọng, tỷ lệ vi phạm thông thường ở mức thấp, đơn vị an toàn.

Bốn là, quan tâm đúng mức các mặt bảo đảm hậu cần, kỹ thuật. Trước thực tế khí tài của Đơn vị đã qua sử dụng nhiều năm, tham số kỹ thuật không ổn định; vật tư, linh kiện thay thế khan hiếm; môi trường độ ẩm, muối mặn cao,… Trung đoàn đã tích cực triển khai thực hiện cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn tiết kiệm và An toàn giao thông”; quán triệt, giáo dục động viên bộ đội nêu cao ý thức, trách nhiệm trong quản lý, sử dụng, bảo quản, bảo dưỡng khí tài. Đồng thời, khơi dậy tính sáng tạo, yêu nghề, tích cực học tập, nghiên cứu của đội ngũ cán bộ, kỹ thuật viên trong quản lý, khai thác, sử dụng khí tài phục vụ nhiệm vụ. Trung đoàn chỉ đạo các đơn vị đẩy mạnh công tác huấn luyện kỹ thuật; chú trọng kết hợp với quá trình tiếp nhận, bàn giao khí tài tại các nhà máy của Quân chủng để đưa lực lượng kỹ thuật viên đến học tập, nâng cao trình độ. Song song với đó, Trung đoàn duy trì, tổ chức tốt việc bảo quản, bảo dưỡng, định kỳ, nâng cao chất lượng “Giờ Kỹ thuật”, “Ngày Kỹ thuật”. Đến nay, Trung đoàn có đội ngũ nhân viên kỹ thuật lành nghề, làm thuần thục định kỳ tuần, tháng, năm, tự khắc phục được phần lớn các hỏng hóc, bảo đảm tốt hệ số kỹ thuật cho khí tài, phương tiện. Công tác bảo đảm hậu cần được Trung đoàn chỉ đạo hướng vào thực hiện phong trào thi đua “Ngành Hậu cần quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”. Trong đó, tập trung, chủ động bảo đảm tốt cho nhiệm vụ SSCĐ; đẩy mạnh tăng gia, sản xuất, góp phần nâng cao đời sống bộ đội.

Những kinh nghiệm trên được rút ra từ thực tiễn hoạt động và là cơ sở để Trung đoàn Tên lửa 238 tiếp tục vận dụng trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, xứng đáng với truyền thống Đơn vị hai lần Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vùng trời Đông Bắc của Tổ quốc.

Thượng tá HỒ ĐÌNH BẢO, Trung đoàn trưởng
_______________

1 - Được Chủ tịch Nước tặng Huân chương Chiến công hạng Ba, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, Nhì, Ba; Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen trong phong trào thi đua Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) tặng Cờ “Tổ chức cơ sở đảng TSVM tiêu biểu 5 năm 2001 - 2005”; Bộ Quốc phòng tặng 04 Cờ “Đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua toàn quân”, 05 Cờ “Đơn vị huấn luyện Giỏi”; Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân tặng 06 Cờ “Đơn vị xuất sắc dẫn đầu khối các trung đoàn tên lửa”, v.v.

2 - 4 bước: 1. Huấn luyện lý thuyết; 2. Khan dưới máy; 3. Khan trên máy; 4. Huấn luyện điện.

3 - 6 có: 1. Có bài tập; 2. Có đạo diễn; 3. Có người tập; 4. Có người bình tập; 5. Có phòng đáy; 6. Có máy tập.

4 - 3 giảm: 1. Giảm vụ việc vi phạm kỷ luật nghiêm trọng; 2. Giảm sai sót, lọt, chậm trong công tác quản lý vùng trời của sở chỉ huy các cấp; 3. Giảm tai nạn giao thông. 2 không: 1. Không vi phạm pháp luật; 2. Không có tai nạn trong huấn luyện và lao động.