Xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao là khâu đột phá chiến lược để phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước. Đối với Quân đội nhân dân Việt Nam, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao có ý nghĩa quyết định, đảm bảo cho Quân đội hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đây là vấn đề mang tính cấp thiết, lâu dài, đang đặt ra những yêu cầu mới cần tập trung giải quyết.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng về xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, trong đó có một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, Quân đội được trang bị nhiều loại vũ khí, kỹ thuật mới, hiện đại, nhằm nâng cao sức mạnh chiến đấu. Các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật này được sản xuất trên cơ sở ứng dụng những thành tựu của khoa học kỹ thuật, công nghệ cao; có sự phát triển, khác biệt so với các thế hệ vũ khí, trang bị kỹ thuật trước đây. Trong điều kiện chiến tranh tương lai (nếu xảy ra), các bên đều sử dụng vũ khí công nghệ cao, thì tác chiến điện tử (nhất là ở giai đoạn đầu của cuộc chiến) sẽ chiếm ưu thế và giữ vai trò then chốt, quyết định đến thời gian, hiệu quả của cuộc chiến. Để làm chủ, phát huy các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, tiến hành tác chiến điện tử có hiệu quả, cũng như làm hạn chế tác dụng vũ khí công nghệ cao của đối phương, Quân đội phải xây dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao (NLCLC). Bởi vì, trong mối quan hệ giữa con người và vũ khí, thì con người luôn giữ vai trò quyết định. Thực tiễn cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây, cũng như công cuộc bảo vệ Tổ quốc hiện nay, bên cạnh việc quan tâm trang bị vũ khí, kỹ thuật, Quân đội ta luôn chú trọng đến xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ (CB,CS) có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí chiến đấu cao; có trình độ, năng lực chuyên môn giỏi, luôn làm chủ và phát huy cao nhất tính năng, tác dụng của các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật trong chiến đấu. Nhờ đó, trong mọi hoàn cảnh, Quân đội luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Học viên Học viện Hậu cần duyệt đội ngũ (nguồn: qdnd.vn)

Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Quân ủy Trung ương (QUTƯ), Bộ Quốc phòng (BQP) đã hết sức quan tâm đến xây dựng nguồn NLCLC trong Quân đội và có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện với quyết tâm chính trị cao. Trên cơ sở định hướng của trên và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, các đơn vị, nhà trường đã thường xuyên quan tâm đến nhiệm vụ này với nhiều bước đi, cách làm thiết thực. Công tác tuyên truyền, hướng nghiệp, thu hút nhân tài vào Quân đội luôn được chú trọng. Nhiệm vụ giáo dục, đào tạo tại các nhà trường quân đội được đổi mới theo hướng sát cơ sở, đơn vị. Yêu cầu nâng cao chất lượng huấn luyện, bồi dưỡng tại chức, rèn luyện kỷ luật, nền nếp chính quy luôn được đề cao. Bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, phương pháp, tác phong công tác của CB,CS luôn được lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng, giáo dục, rèn luyện. Bởi vậy, đội ngũ CB,CS, công nhân viên chức quốc phòng trong Quân đội luôn có chất lượng cao về phẩm chất chính trị, trình độ, năng lực công tác, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới… Tuy nhiên, so với yêu cầu đề ra, chất lượng nguồn nhân lực và công tác xây dựng nguồn NLCLC có mặt chưa đáp ứng kịp yêu cầu phát triển của Quân đội. Đội ngũ cán bộ chuyên gia đầu ngành trên các lĩnh vực còn thiếu. Một bộ phận cán bộ cơ sở không được đào tạo cơ bản, kiến thức thiếu hệ thống, chuyên sâu; năng lực chỉ huy, huấn luyện, quản lý bộ đội có mặt còn yếu. Chính sách thu hút, đãi ngộ nhân tài vào phục vụ trong Quân đội chưa thỏa đáng. Đầu tư nguồn lực cho giáo dục - đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu đề ra… Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, song chủ yếu là do một số cấp ủy, cán bộ chủ trì chưa nhận thức đầy đủ về yêu cầu xây dựng nguồn NLCLC; việc tổ chức thực hiện chưa có các giải pháp đồng bộ, v.v.

Để đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng trong thời gian tới, việc xây dựng nguồn NLCLC trong Quân đội phải được giải quyết bằng nhiều chủ trương, chính sách, biện pháp đồng bộ, trong đó cần chú ý giải quyết một số vấn đề sau:

Một là, tạo được sự thống nhất nhận thức của các cấp, các ngành, nhất là cấp ủy, cán bộ chủ trì về xây dựng nguồn NLCLC trong Quân đội. Thực chất xây dựng nguồn NLCLC là xây dựng đội ngũ CB,CS, công nhân viên chức quốc phòng ở từng cấp, từng cương vị công tác, từng chức trách, nhiệm vụ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức, sức khỏe tốt; có trình độ, trí tuệ, năng lực chuyên môn cao, đáp ứng sự phát triển của nhiệm vụ trong mọi tình huống. Vì vậy, các cấp, các ngành cần quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ IX; Nghị quyết 769-NQ/QUTW của QUTƯ về “Xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”; Nghị quyết 765-NQ/QUTW của QUTƯ về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”; “Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020”. Đây là các văn bản xác định đối tượng, tiêu chí, tiêu chuẩn và các chủ trương, biện pháp xây dựng nguồn NLCLC trong Quân đội, nên cần được nghiên cứu kỹ, vận dụng cụ thể, sát với yêu cầu, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị và nhà trường. Trên cơ sở nhận thức rõ: xây dựng nguồn NLCLC là công tác chuẩn bị con người - yếu tố quan trọng nhất, quyết định đến sức mạnh chiến đấu của Quân đội - cấp ủy, chỉ huy các cấp cần xác định đây là khâu đột phá, then chốt trong xây dựng Quân đội hiện nay. Thực hiện tốt nhiệm vụ này không chỉ có ý nghĩa trực tiếp đối với việc hoàn thành nhiệm vụ của Quân đội, mà còn gián tiếp đóng góp vào sự nghiệp đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước.

Hai là, có quy hoạch, kế hoạch xây dựng nguồn NLCLC bảo đảm đáp ứng nhu cầu trước mắt và sử dụng lâu dài. Trước hết, các cơ quan chức năng cần tham mưu cho QUTƯ, BQP xây dựng tiêu chí nguồn NLCLC, làm cơ sở xem xét, đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ một cách chính xác. Các tiêu chí phải cụ thể, coi trọng cả “đức” và “tài”, gắn với nhiệm vụ, vị trí công việc được giao, sát hợp với yêu cầu, đặc điểm của cơ quan, đơn vị. Để làm được điều đó, các đơn vị, nhất là các lực lượng được xác định tiến thẳng lên hiện đại; các trung tâm nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ; các nhà máy, xí nghiệp bảo quản, sửa chữa, sản xuất vũ khí, trang bị kỹ thuật… phải tiến hành rà soát, đánh giá lại chất lượng nguồn nhân lực hiện có, xác định nhu cầu về số lượng, quy mô nguồn NLCLC của đơn vị, để có kế hoạch đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng, huấn luyện nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật, gọi nhập ngũ với tỷ lệ nhất định các sinh viên tốt nghiệp đại học có trình độ, năng lực tốt bổ sung cho các ngành, nghề còn thiếu, Quân đội chưa đào tạo được. Việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển nguồn NLCLC phải xuất phát từ đường lối chính trị, quân sự của Đảng; chấp hành nghiêm các nguyên tắc công tác cán bộ và phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội hiện nay. Đồng thời, phải bảo đảm tính khoa học, khả thi, có lộ trình, bước đi thích hợp; gắn quy hoạch chung với quy hoạch cụ thể của từng ngành, từng đơn vị; có dự báo chiến lược, đón trước sự phát triển, chủ động chuẩn bị cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, khắc phục tình trạng hẫng hụt nguồn kế cận, kế tiếp, mất cân đối ngành, chuyên ngành. Trong từng giai đoạn, các cơ quan, đơn vị phải xác định rõ quy hoạch của từng loại cán bộ, nhân viên chuyên môn, thợ kỹ thuật có tay nghề cao; phấn đấu xây dựng được đội ngũ cán bộ chuyên gia đầu ngành trên các lĩnh vực, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược.

Ba là, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng toàn diện công tác giáo dục - đào tạo, huấn luyện bộ đội. Kinh nghiệm của các nước phát triển và thực tiễn ở Việt Nam cho thấy, giáo dục - đào tạo giữ vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Quán triệt sâu sắc các Nghị quyết của Đảng, của QUTƯ về công tác giáo dục - đào tạo¹, nhất là quan điểm giáo dục - đào tạo phải đi trước một bước, BQP cần ưu tiên các nguồn lực cho giáo dục - đào tạo, thực hiện đồng bộ các giải pháp được xác định trong “Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020”, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Trong đó, nhiệm vụ trước mắt, quan trọng hàng đầu để xây dựng nguồn NLCLC là nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; bởi có “thầy giỏi mới có trò giỏi”. Các nhà trường quân đội phấn đấu đến năm 2015, xây dựng đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, có lượng dự trữ theo quy định; đến năm 2020 đạt quy chuẩn của Nhà nước, nhất là về trình độ học vấn, nghiệp vụ sư phạm, ngoại ngữ và tỷ lệ giáo viên được đào tạo sau đại học. Đồng thời, quy hoạch, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của các học viện, nhà trường theo hướng tinh, gọn; đổi mới, hoàn thiện quy trình, chương trình, nội dung đào tạo, tăng kiến thức tin học, ngoại ngữ và kiến thức thực tế. Công tác tuyển sinh, tuyển chọn đầu vào từng cấp học phải bảo đảm các tiêu chuẩn theo quy định, bám sát quy hoạch đội ngũ cán bộ. Các học viện, nhà trường tập trung đổi mới phương pháp dạy - học theo hướng phát huy tính tích cực của người học; đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất kỹ thuật chuẩn hoá phòng học, phòng thí nghiệm, thao trường, bãi tập, trung tâm công nghệ mô phỏng; nhất là đầu tư cho nghiên cứu, giảng dạy, huấn luyện về các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật mới để người học có đủ điều kiện rèn luyện, hình thành các phẩm chất, tâm lý đáp ứng với yêu cầu chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao.

Cùng với nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, các đơn vị phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao chất lượng huấn luyện. Đây là hệ thống các biện pháp dạy và luyện cho CB,CS, nhân viên chuyên môn kỹ thuật những vấn đề cơ bản để hình thành trong họ những phẩm chất theo yêu cầu xây dựng nguồn NLCLC trong Quân đội. Trong đó, tập trung trang bị những tri thức cần thiết về chính trị, quân sự, khoa học kỹ thuật, kỹ năng, kỹ xảo trong sử dụng các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật; rèn luyện sức khỏe, bản lĩnh chịu đựng được khó khăn, sự khốc liệt của chiến tranh theo yêu cầu, nhiệm vụ của từng quân chủng, binh chủng và từng đơn vị. Để nâng cao chất lượng huấn luyện, các đơn vị phải quán triệt, thực hiện đúng phương châm, phương hướng, quan điểm chỉ đạo của QUTƯ, BQP, phấn đấu đạt được mục tiêu, yêu cầu mà Nghị quyết 765-NQ/QUTW đã xác định. Đồng thời, chú trọng gắn giáo dục - đào tạo ở nhà trường với đổi mới công tác huấn luyện, theo hướng sát đơn vị, sát thực tế chiến đấu; gắn giáo dục - đào tạo, huấn luyện với bố trí, sử dụng đúng người, đúng chuyên môn, chuyên ngành, tạo môi trường làm việc dân chủ, thuận lợi.

Bốn là, quan tâm, chăm lo thực hiện các chế độ, chính sách nhằm thu hút, trọng dụng nhân tài, xây dựng nguồn NLCLC trong Quân đội. Các cơ quan chức năng của BQP cần nghiên cứu, tham mưu cho BQP đề xuất với Đảng, Nhà nước ban hành chế độ, chính sách nhằm thu hút nhân tài vào phục vụ trong Quân đội, tạo nguồn phong phú, dồi dào để xây dựng nguồn NLCLC. Quân đội là môi trường lao động có tính đặc thù cao; do vậy, các chế độ, chính sách đãi ngộ cũng phải tương xứng, thỏa đáng với tính chất lao động đặc biệt, sao cho vừa đáp ứng với điều kiện hoạt động, vừa phù hợp với điều kiện kinh tế của đất nước. Các cơ quan, đơn vị phải quan tâm, chăm lo thực hiện tốt chế độ, chính sách về tiền lương, quân hàm, nhà ở, chăm sóc sức khỏe, chính sách hậu phương quân đội với mọi đối tượng nói chung và với NLCLC nói riêng. Bên cạnh việc thực hiện các chính sách đã ban hành, cần nghiên cứu chế độ ưu tiên đối với các đơn vị ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo; các đơn vị được trang bị vũ khí mới, làm nhiệm vụ thường trực sẵn sàng chiến đấu nhằm phát huy cao nhất sự cống hiến của nguồn NLCLC. Mặt khác, cần phải có những ưu đãi riêng về nhà ở, thăng quân hàm, nâng lương trước thời hạn đối với cán bộ, nhân viên có công trình, đề tài nghiên cứu được ứng dụng có hiệu quả cao, mang lại lợi ích kinh tế lớn hoặc sáng tạo trong lĩnh vực khoa học quân sự; nâng độ tuổi công tác, thời gian phục vụ đối với nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành, nhà giáo có học vị, chức danh khoa học, cán bộ có kinh nghiệm chiến đấu, quản lý, xây dựng đơn vị giỏi, nhân viên chuyên môn kỹ thuật có trình độ, tay nghề cao, nhằm giữ gìn nguồn NLCLC trong Quân đội.

Xây dựng nguồn NLCLC là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao sức mạnh tổng hợp của Quân đội, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp, các ngành cần quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Đảng, của QUTƯ, các chỉ thị, kế hoạch của BQP để có chủ trương, biện pháp tổ chức thực hiện đồng bộ, hiệu quả.

Thiếu tướng, TS. ĐẶNG NAM ĐIỀN

Phó Chính ủy Học viện Hậu cần
___________

1 - Nghị quyết Đại hội XI của Đảng; Nghị quyết Trung ương 2 (khoá VIII) về giáo dục - đào tạo, Kết luận 51-KL/TW của Hội nghị Trung ương 6 (khoá XI) về Đề án “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH,HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế”; Nghị quyết 20-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 (khóa XI) về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp CNH,HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế; Nghị quyết 86-NQ/ĐUQS TW của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là QUTƯ) về công tác giáo dục - đào tạo trong tình hình mới; Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ IX.