Trải qua 70 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu đã có nhiều đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Phát huy truyền thống vẻ vang đó, Bộ Tổng Tham mưu tiếp tục phấn đấu, nâng cao năng lực toàn diện, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Tổng Tham mưu - Cơ quan Bộ Quốc phòng nhiệm kỳ 2015 - 2020

Xuất phát từ yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng, ngày 07-9-1945, theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam được thành lập. Quyết định đó thể hiện sự sáng suốt, tư duy, tầm nhìn chiến lược của Đảng và Bác Hồ về công tác tham mưu chiến lược của Quân đội. Thành lập trong điều kiện đất nước và Quân đội còn bộn bề khó khăn, Bộ Tổng Tham mưu đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, thể hiện bản lĩnh, trí tuệ, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, vừa xây dựng tổ chức, vừa tham mưu cho Đảng, Nhà nước lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân, giữ vững chính quyền cách mạng non trẻ.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Bộ Tổng Tham mưu đã kịp thời đề xuất với Đảng, Tổng Quân ủy và Bộ Tổng Tư lệnh về phát triển lực lượng vũ trang, chỉ đạo đẩy mạnh chiến tranh du kích, vận động chiến, tổ chức bộ đội Nam tiến, xây dựng các kế hoạch tác chiến chiến lược và tổ chức nhiều chiến dịch lớn trên chiến trường cả nước, đánh bại chiến lược “đánh nhanh, thắng nhanh” của địch (năm 1947), giành thắng lợi trong chiến cuộc Đông Xuân 1953 - 1954, đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử, kết thúc cuộc kháng chiến trường kỳ của quân và dân ta.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Bộ Tổng Tham mưu tiếp tục phát huy truyền thống, kinh nghiệm để tham mưu và chỉ đạo xây dựng tổ chức biên chế, trang bị, phát triển lực lượng bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ, đáp ứng yêu cầu bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đặc biệt, trước kẻ thù là đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai có tiềm lực quân sự hơn hẳn ta, Bộ Tổng Tham mưu đã phát huy cao độ tính “chủ động, nhạy bén, linh hoạt, sáng tạo”, đề xuất và giải quyết kịp thời các vấn đề chiến lược cả trước mắt và lâu dài, như: xây dựng lực lượng, thế trận chiến tranh nhân dân, động viên chiến tranh, cụ thể hóa và chỉ đạo phương châm, phương thức tác chiến trên ba vùng chiến lược, xây dựng các kế hoạch tác chiến chiến lược và chỉ đạo tác chiến chiến lược, chiến dịch, chiến đấu trên các chiến trường, góp phần đánh bại các chiến lược chiến tranh của địch¹, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và tiếp đó hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc tế cao cả.

Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Bộ Tổng Tham mưu đã hoàn thành tốt chức năng tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và giúp Đảng, Nhà nước hoạch định đường lối, chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Trọng tâm là tham mưu, đề xuất những vấn đề cơ bản về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) ngày càng vững chắc; tăng cường giáo dục quốc phòng - an ninh cho cán bộ các cấp, ngành, địa phương và toàn dân; điều chỉnh bố trí lực lượng chiến lược theo kế hoạch, phương án phòng thủ đất nước; chỉ đạo bố trí, quy hoạch quốc phòng kết hợp với kinh tế, kinh tế kết hợp với quốc phòng, v.v. Đồng thời, chủ động tham mưu và trực tiếp chỉ đạo xây dựng Quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, đẩy mạnh xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, chủ động đối phó với các tình huống, không để bất ngờ về chiến lược. Trước yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, Bộ Tổng Tham mưu chú trọng nghiên cứu, đánh giá về đối tác, đối tượng, tích cực bổ sung, điều chỉnh các quyết tâm, kế hoạch tác chiến chiến lược (A, A2, A3, A4,…), chỉ đạo lực lượng vũ trang sẵn sàng cùng nhân dân đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, góp phần quan trọng bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững ổn định chính trị, môi trường hòa bình để xây dựng và phát triển đất nước. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong 70 năm qua, Bộ Tổng Tham mưu đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng - huân chương cao quý nhất của Nhà nước ta - cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Trong thời gian tới, dự báo tình hình thế giới tuy hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế chủ đạo nhưng tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, khó lường. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Đông Nam Á, tiếp tục phát triển năng động nhưng cũng là nơi cạnh tranh quyết liệt giữa các nước lớn; tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông sẽ gia tăng, diễn biến phức tạp, tác động trực tiếp đến sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Trong nước, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chiến lược “Diễn biến hòa bình”, tăng cường chống phá ta trên các lĩnh vực. Đáng chú ý là, chúng lợi dụng các vấn đề về dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ ta, nhất là thời điểm diễn ra Đại hội Đảng các cấp, nhằm hạ thấp uy tín, tiến tới xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng. Tình hình đó đặt ra cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc những yêu cầu mới ngày càng cao, đòi hỏi các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, nòng cốt là Bộ Tổng Tham mưu cần phát huy truyền thống, phấn đấu đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trước hết, tập trung nâng cao năng lực tham mưu chiến lược về quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Đây là chức năng cơ bản, nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Bộ Tổng Tham mưu. Vì thế, các cơ quan tham mưu chiến lược của Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc phòng phải nắm vững tình hình, nâng cao chất lượng nghiên cứu, dự báo chính xác về tình hình thế giới, khu vực, về đối tượng, đối tác của cách mạng Việt Nam và dự kiến các tình huống chiến lược có thể xảy ra. Trên cơ sở đó, giúp Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng hoạch định đường lối chiến lược bảo vệ Tổ quốc cùng các chủ trương, chính sách quốc phòng; đồng thời, có đối sách phù hợp, xử lý tốt các tình huống phức tạp về quốc phòng - an ninh. Đặc biệt, Bộ Tổng Tham mưu cần chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước chỉ đạo các ngành, địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; trong đó, tập trung tham mưu, đề xuất những chủ trương và giải pháp chiến lược, các phương án, kế hoạch phòng thủ đất nước, nhất là trên các hướng, địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo.

Trong điều kiện đất nước hòa bình, hội nhập quốc tế, cơ quan chức năng cần tập trung tham mưu, đề xuất các giải pháp về phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước, các cơ chế, kế hoạch động viên quốc phòng phù hợp với tình hình; xây dựng chiến lược quân sự, chiến lược quốc phòng mới. Chú trọng tham mưu giúp Nhà nước, Quốc hội ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý vùng trời, vùng biển, đảo, kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với quốc phòng - an ninh và quốc phòng - an ninh với kinh tế - xã hội, phối hợp hoạt động quốc phòng với an ninh và đối ngoại, các quy định về phòng thủ dân sự, an ninh mạng và an ninh thông tin, v.v. Hiện nay, trước diễn biến phức tạp mới ở Biển Đông, Bộ Tổng Tham mưu cần nỗ lực vươn lên làm chủ tình hình, chủ động tham mưu, đề xuất giúp Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng những chủ trương, đối sách phù hợp, không để xảy ra bị động, bất ngờ, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, góp phần giữ vững môi trường hòa bình để phát triển đất nước.

Hai là, coi trọng nghiên cứu, tham mưu và chỉ đạo xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Đây là quan điểm nhất quán, xuyên suốt sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của Đảng ta. Đặc biệt, trong bối cảnh nước ta thực hiện nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế sâu, rộng đặt ra cho nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân những yêu cầu mới. Vì vậy, Bộ Tổng Tham mưu và các cơ quan có chức năng tham mưu chiến lược cần tích cực nghiên cứu, đề xuất với Đảng, Nhà nước những nội dung, giải pháp khả thi để xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Trong đó, tập trung tham mưu về tăng cường tiềm lực, xây dựng lực lượng, thế trận quốc phòng - an ninh phù hợp với điều kiện mới. Việc tham mưu xây dựng các tiềm lực của nền quốc phòng toàn dân phải bảo đảm toàn diện, nhưng có trọng tâm, trọng điểm theo tư duy mới của Đảng về bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, chú trọng việc rà soát, tham mưu cho Chính phủ tiếp tục bổ sung, hoàn chỉnh quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế -  xã hội gắn với tăng cường thế trận quốc phòng - an ninh trên phạm vi cả nước, nhất là các địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo.

Trên cơ sở quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị định 152/2007/NĐ-CP của Chính phủ, Bộ Tổng Tham mưu cần chủ động nghiên cứu, đề xuất chủ trương, giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ. Trong đó, chú trọng triển khai Đề án xây dựng thế trận quân sự của khu vực phòng thủ đã được phê duyệt. Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần coi trọng việc tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận khoa học quân sự, nhất là phát triển phương châm, phương thức tác chiến chiến lược và nghệ thuật quân sự chiến tranh nhân dân, bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện tác chiến hiện đại. Trong bối cảnh nước ta hội nhập ngày càng sâu, rộng vào môi trường khu vực và toàn cầu, Bộ Tổng Tham mưu cần bám sát quan điểm, đường lối đối ngoại của Đảng, thường xuyên nắm bắt tình hình để tham mưu, đề xuất những chủ trương, giải pháp tăng cường công tác đối ngoại, hợp tác quốc phòng trong tình hình mới.

Ba là, đẩy mạnh tham mưu, chỉ đạo xây dựng Quân đội nhân dân và lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, làm nòng cốt cho toàn dân thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Trên cơ sở nắm vững các quan điểm, đường lối xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân thể hiện trong Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Bộ Tổng Tham mưu và các cơ quan có chức năng tham mưu chiến lược tiếp tục tham mưu, đề xuất với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng những chủ trương lớn về xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”; chú trọng xây dựng vững mạnh về chính trị, tạo cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu. Các cơ quan chức năng tiếp tục nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh tổ chức biên chế của Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiện đại, đảm bảo tỷ lệ cân đối, phù hợp giữa lực lượng thường trực và dự bị động viên, giữa bộ binh và các quân chủng, binh chủng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Coi trọng tham mưu, chỉ đạo đẩy mạnh hiện đại hóa các lực lượng tiến thẳng lên hiện đại theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ IX. Đồng thời, chỉ đạo từng bước hiện đại hóa lục quân, nâng cao khả năng phòng thủ, tác chiến tầm cao, tầm xa, khả năng kiểm soát vùng trời, vùng biển, đảo xa bờ của Tổ quốc. Thực hiện tốt các giải pháp trên sẽ đảm bảo cho Quân đội hoàn thành tốt chức năng đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất và các nhiệm vụ được giao. Cùng với xây dựng lực lượng thường trực, cần tiếp tục chỉ đạo xây dựng lực lượng dự bị động viên vững mạnh, có số lượng phù hợp, chất lượng cao. Trong đó, chú trọng xây dựng các phương án động viên con người và phương tiện của nền kinh tế, đáp ứng yêu cầu quốc phòng khi có tình huống xảy ra. Đồng thời, đẩy mạnh xây dựng lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp; coi trọng chỉ đạo xây dựng về chính trị, tổ chức, đảm bảo trang bị, huấn luyện,… tích cực nhân rộng mô hình tổ chức của lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, dân quân tự vệ biển, góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, cơ sở.

Bốn là, xây dựng hệ thống cơ quan tham mưu các cấp vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Trước hết, cấp ủy và chỉ huy các cấp cần coi trọng củng cố, kiện toàn cơ quan tham mưu, bảo đảm cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu thành phần, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị. Theo đó, cơ quan tham mưu cấp chiến lược cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổ chức, nhất là đối với các lĩnh vực mới, đặc thù, như: an ninh mạng, trường điện từ và trinh sát, định vị siêu cao tần,… không ngừng nâng cao năng lực tham mưu và chỉ đạo tác chiến, các hoạt động quân sự, quốc phòng, trong đó bao gồm cả công tác quản lý nhà nước về quốc phòng đối với các bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, địa phương. Cơ quan tham mưu cấp chiến dịch, chiến đấu cần bổ sung, kiện toàn, hoàn chỉnh các chức danh tương ứng, chức danh chuyên biệt, đặc thù, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cùng với đó, cần coi trọng việc kiện toàn và nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng gắn với xây dựng cơ quan vững mạnh toàn diện, tiêu biểu cho toàn quân về nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, chấp hành điều lệnh và cải cách hành chính quân sự.

Mặt khác, cần coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ tham mưu cả về phẩm chất chính trị và năng lực chuyên môn, nâng cao kiến thức, phương pháp công tác và trình độ tham mưu - chỉ huy tác chiến chiến lược. Trong đó, chú ý phát hiện, bồi dưỡng, rèn luyện khả năng phân tích, tổng hợp và tư duy chiến lược cho đội ngũ cán bộ trẻ, tạo sự kế thừa vững chắc, đáp ứng tốt yêu cầu tham mưu chiến lược về quân sự, quốc phòng trước mắt và lâu dài.

Kế thừa, phát huy truyền thống: “Trung thành, mưu lược - tận tụy sáng tạo - đoàn kết hiệp đồng - quyết chiến quyết thắng”, cán bộ, chiến sĩ cơ quan Bộ Tổng Tham mưu tiếp tục phấn đấu, nâng cao năng lực toàn diện, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tướng ĐỖ BÁ TỴ, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng
_________________

1 - Gồm: Chiến tranh đặc biệt, Chiến tranh cục bộ và Việt Nam hóa chiến tranh.