Trải qua 65 năm xây dựng, cống hiến và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, nhà khoa học, nhân viên, chiến sĩ của Viện Khoa học và Công nghệ quân sự luôn nỗ lực phấn đấu, tập trung nghiên cứu, sửa chữa, phát triển nhiều loại vũ khí, trang bị kỹ thuật đáp ứng yêu cầu tác chiến trên các chiến trường,… xây dựng Viện trở thành trung tâm nghiên cứu khoa học, công nghệ quân sự đa ngành hàng đầu của Quân đội. Hiện nay, trước yêu cầu mới, đòi hỏi Viện phải đẩy mạnh hơn nữa công tác nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc.

Tổng Bí Thư Tô Lâm và lãnh đạo Bộ Quốc phòng tham quan sản phẩm nghiên cứu của Viện.

Trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, trước yêu cầu nghiên cứu, sửa chữa, phát triển vũ khí, trang bị kỹ thuật đáp ứng yêu cầu tác chiến của bộ đội trên các chiến trường, ngày 12/10/1960, Viện Khoa học và Công nghệ quân sự (thuộc Bộ Tổng Tham mưu), tiền thân là Cục Nghiên cứu kỹ thuật đã được thành lập. Trải qua 65 năm xây dựng, cống hiến và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, kỹ sư, nhân viên, chiến sĩ của Viện đã vượt qua muôn vàn gian khổ, hy sinh, phát huy bản lĩnh, trí tuệ, tiên phong nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ quân sự, lập nhiều thành tích xuất sắc, đóng góp quan trọng vào sự trưởng thành, chiến đấu và chiến thắng của Quân đội ta.

Với tinh thần “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, cán bộ, kỹ sư, nhân viên, chiến sĩ của Viện đã lăn lộn khắp các chiến trường để tìm hiểu, nghiên cứu cải tiến, nâng cấp, làm chủ các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật và thiết kế, chế tạo nhiều loại vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, kịp thời đáp ứng yêu cầu tác chiến ngày càng hiện đại của bộ đội ta. Trong đó, tiêu biểu là các cụm công trình nghiên cứu phá thủy lôi từ tính, bom từ trường của địch; nghiên cứu, thiết kế, chế tạo vũ khí phá rào (FR), ĐKB nối tầng, hàng rào vật cản chống mục tiêu bay thấp; biên soạn tài liệu và hiệu chỉnh tên lửa phòng không vác vai A72 và tên lửa chống tăng B72; giải pháp vô hiệu hóa hàng rào điện tử McNamara; chống nhiễu B52,… cùng quân, dân cả nước đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Viện đã thực hiện tốt nhiệm vụ thu hồi, quản lý, bảo quản, nghiên cứu khai thác, sử dụng các loại vũ khí, phương tiện quân sự và cơ sở vật chất kỹ thuật của địch; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển, chuyển giao nhiều loại vũ khí, khí tài trang bị cho các lực lượng chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, biên giới Tây Nam và xây dựng Quân đội trong điều kiện mới. Đặc biệt, những năm gần đây, Viện tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ quân sự, đạt nhiều kết quả quan trọng. Viện đã tham mưu đề xuất và chủ trì thực hiện có hiệu quả nhiều chương trình, đề án khoa học công nghệ trọng điểm của quốc gia và Bộ Quốc phòng; nghiên cứu thành công hàng trăm đề tài, làm chủ nhiều công nghệ, tạo ra nhiều sản phẩm có hàm lượng khoa học công nghệ cao, mở đường cho nghiên cứu, thiết kế, chế tạo các loại vũ khí, trang bị hiện đại mang nhãn hiệu “Made in Viet Nam”, phục vụ đắc lực cho công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, tăng cường tiềm lực quốc phòng, xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đó, Viện tham gia thực hiện tốt công tác đào tạo sau đại học, xây dựng nguồn nhân lực khoa học, công nghê chất lượng cao cho Quân đội và đất nước, đẩy nhanh nghiên cứu các cơ sở khoa học mới ứng dụng trong quân sự. Với những thành tích xuất sắc đó, Viện đã vinh dự hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; nhiều tập thể, cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về khoa học công nghệ và phần thưởng cao quý khác.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tham quan gian trưng bày sản phẩm nghiên cứu của Viện tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Bộ Tổng Tham mưu.

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực diễn biến hết sức nhanh chóng, phức tạp, khó dự báo, chiến tranh, xung đột diễn ra ở nhiều khu vực trên thế giới. Đặc biệt, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ, nhất là trí tuệ nhân tạo, vật liệu mới,… làm xuất hiện ngày càng nhiều loại vũ khí trang bị, khí tài quân sự hiện đại, độ chính xác cao, sức hủy diệt lớn, cùng với sự ra đời của những phương thức, loại hình tác chiến mới. Vấn đề này đặt ra những yêu cầu mới, rất cao đối với nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Để góp phần xây dựng Quân đội hiện đại, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới, Viện chủ trương “Tiếp tục nâng cao năng lực toàn diện, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa chất lượng, hiệu quả các mặt công tác, tập trung nghiên cứu làm chủ một số công nghệ nền, công nghệ lõi phục vụ ứng dụng cho các sản phẩm nghiên cứu chiến lược; nghiên cứu, thiết kế, chế tạo một số sản phẩm có hàm lượng khoa học công nghệ cao mang tầm quốc gia, có tính đột phá và ứng dụng hiệu quả trong phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh”, với một số giải pháp chủ yếu như sau.

Một là, quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng, yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội, tích cực, chủ động thực hiện có hiệu quả chức năng tham mưu về phát triển khoa học, công nghệ. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Viện tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc đường lối, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về công tác khoa học, công nghệ, nhất là Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 3488-NQ/QUTW, ngày 29/01/2025 của Quân ủy Trung ương về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong Quân đội; Chiến lược phát triển khoa học công nghệ đến năm 2030 của Bộ Quốc phòng, v.v. Trên cơ sở đó, chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng tập trung thẩm định công nghệ, kịp thời tham mưu với thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc phòng ban hành, hoàn thiện hệ thống chính sách, chiến lược, kế hoạch phát triển khoa học, công nghệ tiên tiến chuyên sâu, đa ngành và chủ trương, biện pháp hiện đại hóa vũ khí trang bị kỹ thuật; các giải pháp khoa học, công nghệ phục vụ tác chiến trong chiến tranh hiện đại, v.v. Đồng thời, tiếp tục triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 1213-NQ/ĐU, ngày 02/4/2025 của Đảng ủy Viện về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; nghiên cứu nắm chắc tình hình phát triển khoa học, công nghệ quân sự thế giới; chủ động khắc phục khó khăn, tận dụng lợi thế, phát huy sức mạnh tổng hợp, đổi mới mạnh mẽ về tư duy, cách làm, tạo bước đột phá trong nghiên cứu, phát triển công nghệ cao, hiện đại, như: trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, công nghệ lượng tử trong quân sự, bán dẫn và công nghệ của vũ khí mang tính chiến lược, triển khai sản xuất ở Việt Nam. Xây dựng Viện thành trung tâm nghiên cứu mạnh, đủ khả năng dẫn dắt, phát triển các công nghệ chiến lược; đào tạo nguồn nhân lực khoa học, công nghệ chất lượng cao phục vụ nhiệm vụ hiện đại hóa Quân đội, bảo vệ Tổ quốc.

Hai là, đẩy mạnh nghiên cứu, thiết kế, chế tạo sản phẩm có độ phức tạp cao về khoa học công nghệ, có tính liên ngành, ứng dụng và gắn với vũ khí, trang bị hiện đại. Đây là định hướng quan trọng, quyết định đến việc thúc đẩy công tác khoa học, công nghệ ngày càng đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả thiết thực. Thực hiện chủ trương này, Viện tập trung thúc đẩy nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu đón đầu những lĩnh vực công nghệ cao của thế giới; đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng, đáp ứng kịp thời yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của các đơn vị trong toàn quân, phấn đấu đạt mục tiêu thiết kế, chế tạo một số sản phẩm có hàm lượng khoa học công nghệ cao mang tầm quốc gia, có tính đột phá và ứng dụng thực tiễn phục vụ quốc phòng, an ninh. Trong đó, có từ 4 đến 6 sản phẩm mới, tổ hợp vũ khí công nghệ cao mang tính chiến lược trang bị cho Quân đội; chuyển giao khoảng 250 đến 300 chủng loại sản phẩm mới cho các đơn vị; chủ trì từ 5 đến 7 chương trình, dự án khoa học công nghệ; có trên 90% đề tài, nhiệm vụ định hướng ứng dụng được đưa vào thử nghiệm và ứng dụng trong thực tiễn; có trên 90% sản phẩm được hoàn thiện, đủ điều kiện sản xuất loạt “0” đưa vào trang bị, sử dụng thực tế tại đơn vị; có từ 5 đến 6 nhóm nghiên cứu chuyên sâu trên các lĩnh vực khoa học công nghệ trọng điểm. Đồng thời, thực hiện có chất lượng, hiệu quả đăng ký sáng chế, văn bằng bảo hộ sáng chế, phấn đấu số lượng đơn đăng ký tăng 20%; số lượng đơn được bảo hộ tăng 5%/năm.

Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo 3488 Bộ Quốc phòng kiểm tra việc tổ chức thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 3488-NQ/QUTW của Viện.

Ba là, tập trung xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển ngành khoa học, công nghệ quân sự. Trong công cuộc xây dựng và phát triển, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay, việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao là yêu cầu đặt ra đối với mọi ngành, mọi lĩnh vực. Với ngành khoa học, công nghệ quân sự, do tính đặc thù và yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng Quân đội hiện đại, bảo vệ Tổ quốc, vấn đề về nguồn nhân lực chất lượng cao lại càng cần thiết, quan trọng. Trong khi đó, thực trạng đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ quân sự hiện nay còn nhiều bất cập, thiếu cán bộ, chuyên gia đầu ngành, có trình độ chuyên sâu phục vụ các chương trình, dự án trọng điểm; cơ cấu cán bộ nghiên cứu còn thiếu cân đối ở các chuyên ngành, khoảng cách về độ tuổi, trình độ còn khá lớn. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, chỉ huy Viện tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tiếp tục đột phá mạnh mẽ trong đổi mới, nâng cao chất lượng công tác cán bộ; tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì các cấp, cán bộ khoa học công nghệ trình độ cao (cán bộ đầu ngành, công trình sư, tổng công trình sư về thiết kế, chế tạo vũ khí, trang bị kỹ thuật) tiêu biểu về bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức, kiến thức toàn diện, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, tâm huyết với nhiệm vụ nghiên cứu khoa học; có tầm nhìn, năng lực nổi trội, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám hành động vì lợi ích chung.

Các cấp ủy, tổ chức đảng có kế hoạch xây dựng đội ngũ cán bộ, bồi dưỡng chuyên sâu về trình độ chuyên môn, năng lực tổ chức thực tiễn, có số lượng và cơ cấu hợp lý, bảo đảm nguồn kế cận và kế tiếp; đồng thời, tích cực triển khai thực hiện hiệu quả Đề án “Chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài đối với Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”; gắn đào tạo với nghiên cứu khoa học, chú trọng đào tạo cán bộ trẻ, cán bộ đầu ngành, kỹ sư thiết kế và thiết kế công nghệ, các chuyên gia giỏi, hình thành các nhóm, tập thể khoa học, công nghệ có trình độ khu vực và quốc tế đủ sức giải quyết các nhiệm vụ do thực tiễn đặt ra. Bên cạnh đó, thực hiện tốt quy trình quản lý đồng bộ, phát huy vai trò của hội đồng khoa học các cấp trong thẩm định, xét duyệt; kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các đề tài, nhiệm vụ, nâng cao chất lượng sản phẩm nghiên cứu.

Bốn là, tích cực đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật và đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học công nghệ quân sự. Theo đó, Viện tiếp tục rà soát quy hoạch hệ thống phòng thí nghiệm, có kế hoạch tập trung đầu tư phát triển theo hướng ưu tiên phục vụ cho nghiên cứu thiết kế, chế tạo các sản phẩm mục tiêu; trọng điểm là một số phòng thí nghiệm mới, đặc thù, kỹ thuật cao phục vụ cho triển khai nghiên cứu các dự án, đề tài về kỹ thuật quân sự, nhất là phát triển các phòng thí nghiệm ảo, công nghệ mô phỏng số, nhằm rút ngắn thời gian nghiên cứu, tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả. Trong quá trình đầu tư phát triển tiềm lực, Viện chủ động phối hợp với các cơ quan, tổ chức khoa học của Nhà nước để huy động lực lượng, nguồn vốn và cơ sở vật chất, trang bị kỹ thuật cho các nhiệm vụ trọng điểm. Đồng thời, có cơ chế tài chính trong khai thác, quản lý và sử dụng các nguồn vốn cho nghiên cứu khoa học. Thực hiện minh bạch việc quản lý tài chính của các phòng thí nghiệm được Nhà nước và Bộ Quốc phòng đầu tư.

Cùng với đó, Viện chú trọng đẩy mạnh hội nhập quốc tế, tăng cường hợp tác về khoa học và công nghệ, coi đây là xu thế, con đường nhanh nhất để tiếp cận tri thức, công nghệ tiên tiến của thế giới. Theo đó, bằng nhiều hình thức, Viện tích cực mở rộng hợp tác quốc tế về khoa học, công nghệ quân sự, tập trung vào trao đổi thông tin, đào tạo nguồn nhân lực, tiếp thu công nghệ mới, tiên tiến và phương thức quản lý sản xuất hiện đại của các đối tác nước ngoài, tạo bước chuyển biến về chất đối với công tác nghiên cứu, phát triển khoa học công nghệ quân sự. Trong quá trình hợp tác, chủ động tìm kiếm, phân tích thông tin để lựa chọn đối tác phù hợp; thực hiện “đi tắt, đón đầu”, tập trung vào các ngành then chốt, đặc thù, công nghệ cao để nghiên cứu, phát triển một số vũ khí, trang bị kỹ thuật đáp ứng yêu cầu huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và công tác của các đơn vị, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”.

Đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo đã, đang trở thành trụ cột chiến lược của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vinh dự, tự hào đón nhận Huân chương Quân công hạng Nhì và kỷ niệm 65 năm truyền thống vẻ vang, thế hệ cán bộ, kỹ sư, nhân viên, chiến sĩ của Viện Khoa học và Công nghệ quân sự hôm nay nguyện đoàn kết một lòng, chủ động khắc phục khó khăn, đột phá, sáng tạo, xây dựng Viện thành một tập thể khoa học mạnh, chuyên sâu, đa ngành ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới, mãi xứng đáng với danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Thiếu tướng, TS. NGUYỄN TRUNG KIÊN, Giám đốc Viện