Trước yêu cầu cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 363 (Quân chủng Phòng không - Không quân) phát huy truyền thống anh hùng, không ngừng phấn đấu, rèn luyện bản lĩnh, làm chủ khí tài, sẵn sàng chiến đấu cao, quyết tâm bảo vệ vững chắc vùng trời Đông Bắc của Tổ quốc.

Cách đây 60 năm, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước bước vào giai đoạn ác liệt, để bảo vệ vững chắc các mục tiêu chiến lược ở miền Bắc, giữ vững mạch máu giao thông chi viện cho chiến trường miền Nam, ngày 19/5/1965, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Bộ Tư lệnh Phòng không Hải Phòng - tiền thân của Sư đoàn Phòng không 363. Chỉ hơn một tháng sau khi thành lập, Sư đoàn đã đánh thắng trận đầu, bắn rơi 01 máy bay F-104 của địch trên bầu trời An Hải, Hải Phòng. Phát huy chiến thắng trận đầu, cán bộ, chiến sĩ của Sư đoàn đã vượt qua muôn vàn gian khổ, cơ động chiến đấu trên khắp 11 tỉnh, thành phố, trực tiếp tham gia và phối hợp chiến đấu hàng nghìn trận, tiêu diệt nhiều máy bay địch. Đặc biệt, trong Chiến dịch Phòng không Hà Nội - Hải phòng cuối tháng 12/1972,  Sư đoàn đã bắn rơi 17 máy bay các loại, trong đó có 05 chiếc B-52 và 01 chiếc F-111, góp phần cùng toàn quân, toàn dân ta làm nên chiến thắng lịch sử.

Thượng tướng Trịnh Văn Quyết, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam kiểm tra, động viên cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 285.

Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là từ khi Quân chủng xây dựng tiến thẳng lên hiện đại, Sư đoàn tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt, chủ động, sáng tạo, vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao¹. Với những chiến công, thành tích xuất sắc đó, Sư đoàn và 16 tập thể, 12 cá nhân vinh dự được tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, cùng nhiều phần thưởng cao quý. Năm 2025, Sư đoàn được Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất.

Hiện nay, trước sự phát triển nhanh chóng về phương thức, phương tiện, thủ đoạn tác chiến đường không; nhiệm vụ xây dựng Quân chủng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, bảo vệ Tổ quốc, đặt ra cho Sư đoàn những yêu cầu mới, cao hơn. Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, Sư đoàn xác định tiếp tục xây dựng vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, ngày càng chính quy, hiện đại, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Trước hết, tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, mặc dù phải đối đầu với không quân Mỹ với nhiều loại máy bay hiện đại, song bằng tinh thần “dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng”, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn đã mưu trí, dũng cảm chiến đấu, bắn rơi 381 máy bay các loại, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Thực tiễn đó khẳng định, để tạo nên sức mạnh tổng hợp, giành thắng lợi trong chiến đấu thì sức mạnh chính trị - tinh thần là yếu tố quan trọng hàng đầu. Thấm nhuần sâu sắc điều đó, Sư đoàn tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao bản lĩnh, ý chí chiến đấu, bảo đảm cho đơn vị luôn vững mạnh về chính trị. Để đạt hiệu quả, các cơ quan, đơn vị trong Sư đoàn đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 2324-CT/QUTW, ngày 09/11/2023 của Ban Thường vụ Quân ủy Trung ương về đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị trong giai đoạn mới; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục thường xuyên với giáo dục truyền thống. Chú trọng quán triệt cho bộ đội nắm vững quan điểm, chủ trương của Đảng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, nhất là yêu cầu, nhiệm vụ của Quân chủng, đối tác, đối tượng; cập nhật, phổ biến thông tin về các phương tiện tiến công đường không mới, thủ đoạn tác chiến trong các cuộc chiến tranh, xung đột quân sự trên thế giới, v.v. Qua đó, kịp thời định hướng tư tưởng bộ đội, bảo đảm 100% cán bộ, chiến sĩ nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ, có bản lĩnh chính trị, tâm thế vững vàng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và nghệ thuật tác chiến phòng không, vũ khí trang bị hiện có, yên tâm công tác, gắn bó đơn vị, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Cùng với đó, Sư đoàn đặc biệt coi trọng công tác xây dựng Đảng, xác định đây là nội dung then chốt để xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Để thực hiện điều đó, Sư đoàn chỉ đạo thường xuyên củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng, nhất là ở đơn vị cơ sở; gắn xây dựng tổ chức đảng với tổ chức chỉ huy và các tổ chức quần chúng. Hiện nay, Sư đoàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thành công đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu Đảng bộ Sư đoàn lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 - 2030, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ.

Hai là, tập trung xây dựng Sư đoàn “tinh, gọn, mạnh”, hiện đại, sẵn sàng chiến đấu cao, bảo vệ vững chắc vùng trời trong mọi tình huống. Năm 1972, bằng ý chí quyết tâm “Vạch nhiễu tìm thù”, kíp chiến đấu đài ra đa P-35, Đại đội 45 (nay là Trạm ra đa 45, Trung đoàn 295) là đơn vị đầu tiên phát hiện, báo cáo sớm tin máy bay B-52 của địch trên đường ra đánh phá Hà Nội, tạo thời cơ để Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Tư lệnh Quân chủng báo động phòng không và kịp thời hạ quyết tâm đánh địch chính xác. Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc (nếu xảy ra), Sư đoàn là một trong những lực lượng đầu tiên đương đầu với địch từ hướng biển, nên việc duy trì nghiêm nền nếp canh trực, sẵn sàng chiến đấu, kịp thời phát hiện, xử lý hiệu quả các tình huống càng quan trọng. Nhận thức rõ điều đó, Sư đoàn đẩy mạnh rà soát, điều chỉnh lực lượng theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, hiện đại, ưu tiên kiện toàn kíp chiến đấu các đơn vị thực hiện nhiệm vụ trực ban, trực tăng cường sẵn sàng chiến đấu cao điểm, đơn vị được trang bị khí tài mới và khu vực biên giới, ven biển. Duy trì nghiêm nền nếp, chế độ trực chỉ huy, trực ban chiến đấu kết hợp với luyện tập chuyển cấp chiến đấu theo các phương án; tăng cường kiểm tra sẵn sàng chiến đấu của người chỉ huy và cơ quan từ Sư đoàn đến phân đội, trọng tâm là quán triệt, thực hiện tốt “4 biết” trong quản lý vùng trời; phương châm, nguyên tắc, tư tưởng chỉ đạo xử lý tác chiến theo Chỉ lệnh số 750/CL-TM của Tổng Tham mưu trưởng, kịp thời phát hiện, xử lý chính xác các tình huống tác chiến phòng không, không để bị động, bất ngờ, lỡ thời cơ.

Tiểu đoàn 83, Trung đoàn 238 tham gia bắn đạn thật tiêu diệt mục tiêu.

Cùng với đó, chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, các đơn vị liên quan, cơ quan chức năng của Quân khu 3, Quân chủng Hải quân rà soát, nghiên cứu, tham mưu với Quân chủng các phương án điều chỉnh thế trận phòng không, nhất là hệ thống trận địa hỏa lực, căn cứ hậu cần - kỹ thuật, vọng quan sát và hệ thống thông tin hiệp đồng, báo động. Trên cơ sở đó, chủ động điều chỉnh, bổ sung, làm mới hệ thống văn kiện tác chiến phù hợp với tổ chức biên chế và phương thức, thủ đoạn tiến công đường không mới của địch, bảo vệ vững chắc vùng trời, biển, đảo của Tổ quốc trong mọi tình huống.

Ba là, đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện theo hướng đồng bộ, chuyên sâu, sát thực tế, đáp ứng yêu cầu tác chiến hiện đại. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Sư đoàn được giao trọng trách cơ động lực lượng, khí tài vào triển khai chiến đấu ở địa bàn Quân khu 4, nghiên cứu cách đánh B-52 và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, trở thành đơn vị đầu tiên bắn rơi máy bay B-52 trên chiến trường Việt Nam, tạo cơ sở xây dựng “Cuốn sách đỏ” về cách đánh B-52 sau này. Phát huy kinh nghiệm đó, hiện nay, Sư đoàn tiếp tục nghiên cứu, đổi mới công tác huấn luyện phù hợp với yêu cầu mới, trọng tâm là quán triệt, triển khai hiệu quả Nghị quyết số 877-NQ/ĐU, ngày 09/3/2023 của Đảng ủy Quân chủng về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023 - 2030 và những năm tiếp theo”. Trong đó, chú trọng đổi mới hình thức, phương pháp huấn luyện phù hợp với từng đối tượng theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”; lấy huấn luyện cơ bản là chính, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát đối tượng, khả năng vũ khí trang bị, địa bàn tác chiến, trong điều kiện chiến tranh công nghệ cao, tác chiến điện tử mạnh. Đối với cán bộ, chỉ huy cơ quan, tập trung huấn luyện nâng cao trình độ tham mưu và tổ chức, chỉ huy điều hành huấn luyện, tác chiến. Với kíp chiến đấu sở chỉ huy các cấp, coi trọng huấn luyện, diễn tập nâng cao khả năng hiệp đồng, chuyển cấp chiến đấu và kỹ năng xử trí tình huống từng thành phần. Trong huấn luyện phân đội, tập trung nâng cao khả năng khai thác, làm chủ khí tài mới, cải tiến; tăng cường huấn luyện đêm, rèn luyện thể lực, nâng cao khả năng thu hồi, cơ động, triển khai nhanh khí tài trong điều kiện phức tạp, khó khăn, kết hợp với ngụy trang, nghi trang vô tuyến, chuyển hóa thế trận phòng tránh, đánh trả,… đưa bộ đội vào sát thực tế chiến đấu.

Đặc biệt, để đối phó hiệu quả với các phương tiện tiến công đường không hiện đại, phương tiện bay không người lái (UAV) với các thủ đoạn bay thấp, đột nhập trong điều kiện địa hình có nhiều cửa sông, Sư đoàn tăng cường huấn luyện nâng cao khả năng quan sát, phát hiện, nhận dạng mục tiêu của các trạm ra đa, vọng quan sát mắt; khai thác hiệu quả tính năng khí tài mới, hệ thống chống nhiễu, quang truyền hình, kịp thời phát hiện, tổ chức báo động, chuyển cấp chiến đấu, không bỏ lỡ thời cơ.

Bốn là, tập trung bảo đảm tốt công tác hậu cần - kỹ thuật cho các nhiệm vụ, trọng tâm là nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu. Theo đó, Phòng Hậu cần - Kỹ thuật thường xuyên rà soát, nắm chắc thực lực hậu cần, kỹ thuật, tham mưu giúp Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn quy hoạch, điều chỉnh, cân đối, điều động vật chất hậu cần, trang bị, vật tư kỹ thuật theo phân cấp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất và dự trữ sẵn sàng chiến đấu; ưu tiên đơn vị vùng sâu, vùng xa, ngoài đảo và đơn vị thực hiện nhiệm vụ diễn tập, trực ban chiến đấu. Đồng thời, tiếp tục điều chỉnh, bổ sung, làm mới hệ thống văn kiện hậu cần - kỹ thuật bảo đảm đồng bộ, thống nhất, đúng quy định. Các cơ quan, đơn vị chú trọng xây dựng chính quy ngành Hậu cần - Kỹ thuật gắn với đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Quản lý, khai thác trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông”, phong trào thi đua “Ngành Hậu cần làm theo lời Bác Hồ dạy”, phát huy vai trò, trách nhiệm cán bộ, chiến sĩ thực hiện hiệu quả công tác quan trọng này. Sư đoàn phấn đấu năm 2025 đạt và vượt chỉ tiêu hậu cần - kỹ thuật, 100% bếp ăn đạt tiêu chuẩn “Bếp nuôi quân giỏi - Quản lý tốt”, tỷ lệ quân số khỏe trên 99,5%; hoàn thành 100% chỉ tiêu bảo quản, bảo dưỡng và duy trì hệ số sẵn sàng chiến đấu trang bị kỹ thuật đạt trên 97%,… tạo cơ sở, nền tảng không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, bảo vệ vững chắc vùng trời Tổ quốc.

Đại tá NGUYỄN THÀNH SƠN, Sư đoàn trưởng
____________________        

1 - Giai đoạn 2014 - 2024, 100% phân đội làm nhiệm vụ trực ban chiến đấu của Sư đoàn đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, đủ tiêu chuẩn “Đơn vị trực ban chiến đấu khá”; các đơn vị tên lửa, pháo phòng không tham gia diễn tập bắn đạn thật đều diệt mục tiêu, được Quân chủng đánh giá cao. Đặc biệt, thời gian vừa qua, Sư đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phối hợp, nghiên cứu cải tiến khí tài tên lửa mới.