Xuất bản là một lĩnh vực quan trọng, vũ khí sắc bén trên mặt trận văn hóa, tư tưởng của Đảng và Quân đội. 75 năm qua, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, xứng đáng là cơ quan xuất bản tổng hợp chuyên ngành quân sự của Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, trung tâm xuất bản của toàn quân do Tổng cục Chính trị trực tiếp chỉ đạo. Hoạt động của Nhà xuất bản đã phục vụ đắc lực cho nhiệm vụ chính trị, quân sự của Đảng và của Quân đội, đồng hành, nâng cao tri thức quân sự của cán bộ, chiến sĩ,… góp phần xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Ngày 11/7/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh số 121/SL về tổ chức Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Quốc gia và Dân quân Việt Nam. Điều 3 của Sắc lệnh xác định, Nhà xuất bản Vệ Quốc quân là một trong 05 cơ quan đầu tiên nằm trong đội hình tổ chức của Tổng cục Chính trị, trên cơ sở hợp nhất hai Nhà xuất bản Vệ quốc quân và Quân du kích.

Thủ trưởng Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam chứng kiến Lễ ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Nhà xuất bản Quân đội nhân dân và Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội.

Sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II (năm 1951), thống nhất sử dụng tên Nhà xuất bản Quân đội nhân dân cho phù hợp với danh hiệu truyền thống mới của Quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam là Quân đội nhân dân Việt Nam. Thể theo nguyện vọng của các thế hệ cán bộ, nhân viên Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, ngày 18/9/1999, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị ra Quyết định số 580/QĐ-CT, công nhận ngày 11/7/1950 là Ngày truyền thống của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. Lịch sử của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân luôn gắn liền với quá trình xây dựng, phát triển, chiến đấu và trưởng thành của các lực lượng vũ trang nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong suốt quá trình hoạt động, Nhà xuất bản luôn bám sát và phục vụ hiệu quả các nhiệm vụ chính trị, quân sự của Đảng theo từng giai đoạn phát triển của cách mạng, của Quân đội.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, mặc dù hoạt động trong muôn vàn gian khổ, khó khăn, thiếu thốn, song Nhà xuất bản Quân đội nhân dân đã nỗ lực xuất bản được gần 300 đầu sách, gồm phần lớn là sách mỏng, phương tiện in ấn thô sơ, giấy bồi đen, hình thức mộc mạc; tuy vậy, đây được coi là những tác phẩm, tài liệu quan trọng nhất của Quân đội ta lúc bấy giờ, góp phần giáo dục chính trị, tư tưởng và huấn luyện chiến đấu cho bộ đội.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, với kinh nghiệm và sự phát triển, Nhà xuất bản đã xuất bản được số lượng sách nhiều hơn và chất lượng cao hơn. Trong đó, nổi bật là các tác phẩm lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của các đồng chí: Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Chí Thanh, Văn Tiến Dũng, v.v. Với những nội dung bổ ích, thiết thực và hình thức phù hợp hoạt động chiến đấu của bộ đội (như xuất bản sách khổ nhỏ, xây dựng tủ sách cơ động trong ba lô), sách theo chân bộ đội đi khắp các chiến trường, góp phần quan trọng nhằm phổ biến, quán triệt, hướng dẫn hành động cho quân và dân cả nước thực hiện thắng lợi đường lối chính trị, quân sự của Đảng.

Từ sau ngày đất nước được hoàn toàn giải phóng, nhất là trong gần 40 năm đổi mới, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xuất bản các tác phẩm khẳng định tính cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội và vai trò lãnh đạo của Đảng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nắm vững và tập trung cao độ vào các đề tài quân sự, Nhà xuất bản đã ấn hành được một số lượng lớn các công trình có giá trị cao, như: tổng kết chiến tranh, lịch sử quân sự, các hồi ký, luận văn của các tướng lĩnh, các nhà khoa học; đồng thời, phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong toàn quân xây dựng thành công các bộ sách phục vụ công cuộc củng cố nền quốc phòng toàn dân, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong giai đoạn mới.

Dù trong bất cứ giai đoạn nào, sách của Nhà xuất bản Quân đội nhân dân cũng luôn giữ vững định hướng chính trị, với nhiều thể loại phong phú, nội dung tốt, hình thức ngày càng đẹp, hấp dẫn bạn đọc. Các ấn phẩm không chỉ là kho tàng tri thức, mà còn tham gia tích cực, hiệu quả vào cuộc đấu tranh trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa, góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng; đồng thời còn là di sản tri thức văn hóa quân sự quý, trao truyền cho các thế hệ mai sau.

Với những thành tích xuất sắc, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân đã được tặng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, trong dịp kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống (11/7/1950 - 11/7/2025), Nhà xuất bản vinh dự được đón nhận Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba. Đây là sự ghi nhận xứng đáng đối với những cống hiến của nhiều thế hệ cán bộ, biên tập viên, nhân viên, chiến sĩ; là động lực tinh thần mạnh mẽ để Nhà xuất bản tiếp tục phát triển trong giai đoạn mới.

Bước vào kỷ nguyên phát triển mới của đất nước, hoạt động xuất bản quân sự - dù có những thuận lợi là cơ bản; song, đang đứng trước những khó khăn, thách thức không nhỏ, đòi hỏi phải có sự đổi mới phát triển nhanh chóng về mô hình, phương thức và ứng dụng công nghệ vào lĩnh vực xuất bản. Sự phát triển mạnh mẽ của các ấn phẩm sách trên thị trường đã tạo ra nhiều ấn phẩm phong phú và đa dạng; vì thế, vấn đề cạnh tranh giữa các nhà xuất bản là tất yếu khách quan. Cùng với đó, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch trên mặt trận tư tưởng, lý luận ngày càng gia tăng về cường độ, tinh vi về hình thức,… đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với xuất bản Quân đội. Trong bối cảnh đó, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân xác định những định hướng cơ bản sau đây:

Một là, tiếp tục quán triệt và nhận thức sâu sắc, đầy đủ, hệ thống các quan điểm của Đảng về vị trí, vai trò, tính chất đặc thù và yêu cầu ngày càng cao của hoạt động xuất bản trong tình hình mới. Xác định rõ, xuất bản là một bộ phận cấu thành quan trọng trong công tác tư tưởng - văn hóa của Đảng, là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng, lý luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. Trên cơ sở đó, không ngừng quan tâm xây dựng, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ cán bộ, biên tập viên đủ về số lượng, chất lượng cao, có tâm huyết, tinh thần dấn thân, giỏi về chuyên môn, có khả năng tổng hợp, xử lý và kiến tạo tri thức mang hàm lượng khoa học cao, giá trị tư tưởng sâu sắc.

Trung tướng Đỗ Xuân Tụng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam thăm, làm việc tại Nhà xuất bản Quân đội nhân dân năm 2025.

Hai là, chủ động tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Thủ trưởng Tổng cục Chính trị những chủ trương, cơ chế, chính sách phù hợp để đầu tư phát triển Nhà xuất bản theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, đồng bộ, xứng tầm là cơ quan xuất bản tổng hợp chủ lực trong lực lượng vũ trang, giữ vai trò định hướng trong lĩnh vực xuất bản quân sự. Trọng tâm là xây dựng hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị công nghệ in - phát hành - lưu trữ tiên tiến; đổi mới mô hình tổ chức, quản trị hiện đại, thích ứng với môi trường xuất bản mở và cạnh tranh toàn diện trong kỷ nguyên số. Bên cạnh việc giữ vững thế mạnh trong xuất bản sách in truyền thống - với giá trị lưu giữ lâu dài và chiều sâu tri thức, Nhà xuất bản chú trọng phát huy tính ưu việt của xuất bản điện tử, mở rộng khả năng tiếp cận nhanh, rộng, tiện lợi và tương tác hai chiều với bạn đọc.

Ba là, thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng toàn diện của các xuất bản phẩm; coi trọng cả chiều sâu nội dung, tính chuẩn mực về chính trị và tính hấp dẫn, dễ tiếp cận với bạn đọc trong bối cảnh cạnh tranh thông tin khốc liệt như hiện nay. Mỗi cuốn sách, mỗi công trình xuất bản đều phải thể hiện rõ lập trường tư tưởng, tính định hướng dư luận và đóng góp vào công cuộc giáo dục, xây dựng con người cách mạng, đặc biệt là thế hệ cán bộ, chiến sĩ trẻ. Đồng thời, tuyệt đối không để xảy ra sai sót, nhất là sai sót về chính trị. Trong hoạt động xuất bản, kiên định nguyên tắc không chạy theo lợi nhuận thuần túy, song cũng không coi nhẹ hiệu quả kinh tế, đảm bảo hiệu quả quản trị, tính chuyên nghiệp và khả năng tự chủ, phát triển bền vững.

Bốn là, kiên trì mục tiêu xây dựng hệ thống xuất bản phẩm vừa mang tính chiến đấu, vừa có giá trị lưu giữ văn hóa, khoa học, lịch sử, quốc phòng - an ninh, phục vụ lâu dài cho sự nghiệp bảo vệ và phát triển đất nước. Trên cơ sở kho dữ liệu đồ sộ đang có, Nhà xuất bản chủ động số hóa, xây dựng hệ thống lưu trữ, tích hợp, phân loại, quản lý thông minh, từng bước đóng góp vào hệ thống dữ liệu lớn của Quân đội và quốc gia. Đây không chỉ là yêu cầu tất yếu của quá trình hiện đại hóa, mà còn là trách nhiệm chính trị đối với việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa, truyền thống, lịch sử quân sự dân tộc. Mỗi xuất bản phẩm phải là một “nguồn lực mềm” trong xây dựng “thế trận lòng dân”, củng cố niềm tin xã hội, lan tỏa lý tưởng cách mạng và bồi đắp giá trị nhân văn; “vũ trang tinh thần” cho cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân, nhất là thế hệ trẻ bằng hệ giá trị chân - thiện - mỹ, giúp họ tăng “sức đề kháng”, có khả năng nhận diện, đấu tranh bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh mới.

Năm là, tiếp tục kiện toàn, sắp xếp tổ chức theo hướng tinh gọn, hiệu quả, chuyên sâu, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của quá trình chuyển đổi số và cải cách hành chính trong Quân đội. Trên tinh thần “giảm tầng nấc, tăng hiệu năng”, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân sẽ hoàn thiện cơ cấu tổ chức theo mô hình mở - liên kết - tích hợp, trong đó mỗi bộ phận đều có chức năng rõ, nhiệm vụ cụ thể, cơ chế phối hợp linh hoạt, hiệu quả. Đồng thời, xây dựng quy chế làm việc hiện đại, ứng dụng công nghệ vào quản trị điều hành, tối ưu hóa thời gian, nguồn lực và chất lượng công việc. Chủ động mở rộng hợp tác với các đơn vị nghiên cứu, trường đại học, viện khoa học, cơ sở dữ liệu lớn trong và ngoài Quân đội để hình thành hệ sinh thái xuất bản hiện đại, đa nền tảng, đa giá trị. Đặc biệt, chủ động tạo ra không gian phát triển sáng tạo cho đội ngũ cán bộ trẻ, khai thác triệt để thế mạnh của họ về công nghệ, truyền thông và năng lực đổi mới. Từ đó, đưa Nhà xuất bản Quân đội nhân dân trở thành một mô hình mẫu về thiết chế xuất bản - tư tưởng - công nghệ trong kỷ nguyên số.

Phát huy truyền thống 75 năm đồng hành cùng tri thức quân sự, với bản lĩnh chính trị vững vàng, tư duy đổi mới và quyết tâm chuyển mình mạnh mẽ, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân sẽ tiếp tục khẳng định vai trò là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng, lý luận; không ngừng nâng cao chất lượng, hiện đại hóa hoạt động, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của tình hình nhiệm vụ; giữ vững vị thế là một trong những điểm tựa tri thức, “thành lũy văn hóa” trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đại tá, ThS, Nhà văn PHẠM VĂN TRƯỜNG, Giám đốc - Tổng Biên tập