“Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” là một trong các nhiệm vụ chính trị trọng tâm, khâu đột phá của toàn quân giai đoạn hiện nay. Thấu triệt tinh thần đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh chủng Công binh đã, đang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ quan trọng này bằng nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp, tạo nền tảng xây dựng Binh chủng hiện đại, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Trên cơ sở xác định đúng vai trò, tầm quan trọng của khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, những năm qua, cùng với đẩy mạnh kiện toàn tổ chức lực lượng theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh chủng Công binh luôn coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo nghiên cứu ứng dụng, phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, tạo cơ sở nâng cao chất lượng, hiệu quả lãnh đạo, chỉ huy, điều hành huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng công trình, rà phá bom, mìn, vật nổ, phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, v.v.

Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Binh chủng phát động phong trào thi đua “Quân đội thi đua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Bình dân học vụ số”.

Đặc biệt, sau khi Quân ủy Trung ương ban hành Nghị quyết số 3488-NQ/QUTW, ngày 29/01/2025 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong Quân đội, Đảng ủy Binh chủng đã tổ chức quán triệt, học tập Nghị quyết cho toàn thể cán bộ, chiến sĩ; đồng thời, xây dựng Kế hoạch số 845-KH/ĐU, ngày 25/02/2025 về thực hiện Nghị quyết số 3488-NQ/QUTW, thành lập Ban Chỉ đạo và phát động phong trào “Bình dân học vụ số” trong toàn Binh chủng; chỉ đạo xây dựng đơn vị điểm,… nhằm phổ cập, nâng cao kiến thức về chuyển đổi số, hình thành kỹ năng số, công nghệ số cho cán bộ, chiến sĩ. Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tích cực xây dựng, sử dụng các phần mềm quản lý văn bản và điều hành, chữ ký số, hệ thống họp trực tuyến, thư điện tử quân sự, cùng các phần mềm quản lý quân số, tài chính, bảo hiểm, v.v.

Với quyết tâm chính trị và giải pháp khoa học, phù hợp, công tác khoa học công nghệ, chuyển đổi số của Binh chủng có bước phát triển mạnh mẽ, thu được nhiều kết quả tích cực. Nổi bật là, từ năm 2020 đến nay, Binh chủng đã hoàn thành hàng trăm đề tài khoa học, sáng kiến cải tiến kỹ thuật với nhiều công trình, nhiệm vụ cấp Quốc gia và Bộ Quốc phòng được áp dụng vào thực tiễn, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng, tiến độ thực hiện nhiệm vụ xây dựng công trình quốc phòng, hệ thống nhà giàn DK1, Chương trình hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh (Chương trình 504); phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn¹; tham gia bảo đảm an toàn các sự kiện chính trị trọng đại trong nước và quốc tế diễn ra tại Việt Nam, đặc biệt là đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam,... được Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng ghi nhận, đánh giá cao.

Thời gian tới, nhiệm vụ củng cố quốc phòng, xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc có bước phát triển mới, yêu cầu cao, đứng trước không ít khó khăn. Đặc biệt, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhất là công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), internet vạn vật (IoT),... làm thay đổi nhiều vấn đề về quân sự, quốc phòng, tạo ra thời cơ, điều kiện thuận lợi và thách thức mới. Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đang triển khai quyết liệt “Bộ tứ chiến lược”, tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước tiến lên trong kỷ nguyên mới. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh chủng chủ trương tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ các giải pháp đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số. Trong đó, tập trung thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, nâng cao nhận thức, xây dựng quyết tâm chính trị cao, tạo xung lực mới về phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong toàn Binh chủng. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Binh chủng lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định: khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là đột phá chiến lược, động lực then chốt và là nền tảng để nâng cao tiềm lực phát triển của Binh chủng trong điều kiện mới, đa dạng và phức tạp. Từ tư duy, nhận thức đó, thời gian tới, Binh chủng tiếp tục tổ chức học tập, quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của trên về phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số. Chỉ đạo rà soát bổ sung, cụ thể hóa nhiệm vụ khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong chương trình hành động, kế hoạch công tác từng năm và giai đoạn của cơ quan, đơn vị. Nhằm nâng cao hiệu quả, từ kết quả, kinh nghiệm làm điểm thực hiện Phong trào “Bình dân học vụ số” tại Trường Sĩ quan Công binh, Viện Kỹ thuật Công binh, Cục Hậu cần - Kỹ thuật, Binh chủng tiếp tục đẩy mạnh triển khai Phong trào: “Bình dân học vụ số”, “Học tập số”, “Quân nhân số”,… để mỗi cán bộ, chiến sĩ là một “chiến sĩ số”, làm chủ nền tảng số, có kỹ năng thực hiện tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Lễ Phát động phong trào thi đua “Quân đội thi đua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Bình dân học vụ số” tại khối cơ quan Bộ Tư lệnh Công binh.

Cùng với đó, Thủ trưởng Binh chủng, thủ trưởng các cơ quan gương mẫu đi đầu trong thực hiện chuyển đổi số; các cơ quan, đơn vị chú trọng phát huy tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu trong nghiên cứu khoa học, ứng dụng chuyển đổi số, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện các đề tài, nhiệm vụ khoa học, sáng kiến cải tiến kỹ thuật, lấy kết quả thực hiện nhiệm vụ này làm tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng hằng năm.

Hai là, tăng cường đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cho phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số. Bám sát Kế hoạch số 845-KH/ĐU của Đảng ủy Binh chủng về việc thực hiện Nghị quyết số 3488-NQ/QUTW, ngày 29/01/2025 của Quân ủy Trung ương, thời gian tới, Binh chủng phối hợp với Binh chủng Thông tin liên lạc triển khai thực hiện Chiến lược phát triển hệ thống thông tin liên lạc quân sự giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045; xây dựng hệ thống thông tin quân sự đồng bộ, vững chắc cả về quy mô và phương thức liên lạc với công nghệ tiên tiến, đa dạng về dịch vụ, bảo đảm mạng truyền số liệu quân sự đến các đơn vị toàn Binh chủng. Trong đó, ưu tiên đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin đồng bộ với phát triển các hệ thống chỉ huy, điều hành tích hợp, giúp liên thông và chia sẻ dữ liệu giữa các đơn vị theo chuẩn mở.

Cùng với đó, Binh chủng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số hỗ trợ công tác chỉ huy, điều hành trong hoạt động huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý vũ khí, trang bị lực lượng công binh toàn quân, cùng các phần mềm quản lý cho phép giám sát trực tuyến tình trạng trang bị, tăng tính chính xác và tiết kiệm nguồn lực nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ bảo đảm công binh trong mọi tình huống. Tích cực huy động các nguồn lực đầu tư, phát triển hệ thống an ninh mạng, mã hóa thông tin và giám sát chặt chẽ, ngăn chặn hiệu quả các cuộc tấn công mạng, đảm bảo bí mật và an toàn dữ liệu trong mọi hoạt động quân sự của Binh chủng. Đồng thời, Binh chủng tiếp tục tập trung đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại cho các đơn vị nghiên cứu khoa học, công nghệ; trọng tâm là hiện đại hóa các phòng thí nghiệm chuyên dụng, dây chuyền hiện đại, công nghệ cao cho các nhà trường, viện nghiên cứu và nhà máy để thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn của Binh chủng.

Ba là, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số. Con người là nhân tố then chốt, quyết định chất lượng, hiệu quả cuộc cách mạng về phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số. Với nhận thức đó, Binh chủng tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo, tuyển chọn, bồi dưỡng gắn với quy hoạch, bố trí, sử dụng, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật theo hướng nâng cao về chất lượng, đồng bộ và cân đối giữa các chuyên ngành. Trong đó, với đội ngũ cán bộ quản lý, chỉ huy, phải sử dụng được phần mềm mô phỏng 3D, công nghệ thực tế ảo trong chuyên môn xây dựng công trình, cầu đường, vượt sông, vật cản, ngụy trang, nghi trang,… phục vụ huấn luyện, diễn tập, làm nhiệm vụ công binh; biết ứng dụng AI hỗ trợ công việc theo các ngành: tham mưu, chính trị, hậu cần, kỹ thuật.

Đối với cán bộ nghiên cứu khoa học, công nghệ thông tin, tập trung nâng cao năng lực nghiên cứu, chế tạo các loại vũ khí, trang bị công binh đặc chủng, ứng dụng công nghệ điện tử, tự động hóa và công nghệ số (AI, Big Data, IoT, điện toán đám mây, Blockchain,...) theo từng chuyên ngành công binh. Để thu hút cán bộ, nhân viên có năng lực cao, chuyên sâu trong lĩnh vực, Binh chủng tiếp tục nghiên cứu ban hành bổ sung chính sách khuyến khích, đãi ngộ phù hợp. Đồng thời, phát huy hiệu quả đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật tại các cơ quan, đơn vị, nhà máy thuộc Binh chủng, tạo mạng lưới nhân lực hùng hậu, kịp thời hỗ trợ nhau trong mọi hoạt động khoa học công nghệ, chuyển đổi số.

Bốn là, tập trung nghiên cứu, chế tạo, phát triển các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật công binh hiện đại. Từ thực tiễn các cuộc xung đột quân sự gần đây và định hướng chiến lược của Bộ Quốc phòng, Binh chủng tăng cường phối hợp, hợp tác nghiên cứu, chế tạo thiết bị công binh đặc chủng, như: thiết bị bố trí, dò tìm, xử lý bom, mìn, robot công binh, phương tiện cơ giới đa năng có điều khiển từ xa, UAV phục vụ trinh sát công binh, khí tài ngụy trang, nghi trang, vũ khí công binh thông minh,… phù hợp với điều kiện Việt Nam và xu thế tác chiến hiện đại. Nghiên cứu ứng dụng các vật liệu mới như bê tông siêu nhẹ, kết cấu module lắp ghép nhanh, vật liệu ngụy trang đa phổ, công nghệ in 3D trong xây dựng công trình dã chiến. Nghiên cứu, ứng dụng AI và cảm biến vào trinh sát, phát hiện vật cản, chướng ngại, hầm ngầm, thiết bị ngụy trang kỹ thuật số, hệ thống chỉ huy, điều hành số hóa, v.v. Tiếp tục cập nhật dữ liệu vào Bản đồ ô nhiễm bom, mìn, vật nổ quốc gia Việt Nam bằng công nghệ số; nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu tích hợp hệ thống thông tin địa lý (GIS), bao gồm cả dữ liệu viễn thám, kết hợp AI để phân tích thông tin, mật độ vật nổ, loại bom, mìn, địa hình, thời tiết, khí hậu, thủy văn, dân cư; xây dựng bản đồ số phục vụ dự báo, đánh giá tình hình, hỗ trợ chỉ huy, điều hành lực lượng trên thực địa trong triển khai nhiệm vụ khắc phục hậu quả bom, mìn, vật nổ sau chiến tranh, phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn.

Cùng với các nhiệm vụ, giải pháp trên, thực hiện phương châm “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng sẵn sàng chiến đấu của đơn vị”, các cơ quan, đơn vị, nhà trường đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số vào quản lý huấn luyện, đào tạo, chấm thi, theo dõi rèn luyện, đánh giá tư tưởng quân nhân,... đưa công nghệ mô phỏng 3D, thực tế ảo và nền tảng đào tạo trực tuyến vào giảng dạy, huấn luyện, nhất là các chuyên ngành: cầu đường, vượt sông, xe máy, công trình; các hoạt động rà phá bom, mìn, xử lý bom, đạn cấp 5, cứu hộ, cứu nạn, cứu sập, v.v.

Tăng cường tổ chức diễn tập theo hướng đưa thêm các tình huống thực chiến kết hợp với công nghệ mô phỏng 3D, tự động hóa chỉ huy, phù hợp với đặc điểm tác chiến hiện đại. Đẩy mạnh rút kinh nghiệm từ các cuộc chiến tranh và xung đột trên thế giới gần đây để hoàn thiện phương án, phương pháp bảo đảm công binh sát với thực tế, đặc điểm tác chiến và địa hình Việt Nam, đáp ứng yêu cầu xây dựng Binh chủng, Quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới.

Thiếu tướng TRẦN TRUNG HÒA, Tư lệnh Binh chủng Công binh
_____________________        

1 - Tham gia khắc phục thảm họa động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ (năm 2023); bắc cầu phao Phong Châu và bảo đảm giao thông tại Phú Thọ sau cơn bão số 3 (năm 2024); tham gia hỗ trợ Myanmar khắc phục hậu quả động đất (năm 2025), v.v.