Hiện nay, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc có bước phát triển mới, đặt ra cho công tác thông tin khoa học quân sự mục tiêu, yêu cầu ngày càng cao. Trong bối cảnh tình hình quân sự, quốc phòng, an ninh trên thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, khó lường; với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ trong lĩnh vực quân sự, nhiều chủng loại vũ khí công nghệ cao ra đời đã làm thay đổi phương thức tiến hành chiến tranh, phương pháp tác chiến và thủ đoạn chiến đấu; thậm chí xuất hiện những học thuyết quân sự mới khác xa so với chiến tranh giải phóng trước đây. Đặc biệt, chiến tranh thông tin, chiến tranh mạng,… ngày càng phát triển, tác động trực tiếp đến lĩnh vực quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Trong khi đó, tổ chức, biên chế lực lượng thông tin khoa học quân sự có mặt chưa phù hợp; trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác thông tin khoa học có mặt còn hạn chế (cấp sư đoàn, tỉnh, thành phố chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm, nhiều cán bộ cấp cơ sở chưa được đào tạo cơ bản); nội dung, hình thức, phương pháp hoạt động chậm được đổi mới; trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho hoạt động thông tin khoa học quân sự tuy đã có những đầu tư nhưng vẫn chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Bên cạnh đó, cấp ủy, chỉ huy một số cơ quan, đơn vị quan tâm chưa đúng mức đến công tác thông tin khoa học quân sự, v.v. Thực tế trên đặt ra cho công tác thông tin khoa học quân sự, ngành Thông tin khoa học quân sự những yêu cầu rất cao với không ít khó khăn, thách thức.

Trước tình hình đó, để không ngừng nâng cao chất lượng công tác thông tin khoa học quân sự đáp ứng nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, ngành Thông tin khoa học quân sự đã có sự nỗ lực rất lớn, hoàn thành chức năng, nhiệm vụ được giao. Nổi bật là, Ngành tích cực nghiên cứu, đề xuất với Bộ Quốc phòng xây dựng hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về thông tin khoa học quân sự, cũng như phát triển Ngành, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động thông tin khoa học quân sự trong Quân đội. Trung bình mỗi năm, Ngành đã xử lý bổ sung và nhập vào cơ sở dữ liệu thư mục trên 100.000 biểu ghi, hàng chục nghìn trang tài liệu; sưu tầm trên 3.000 đầu sách, trên 200 đầu tạp chí trong và ngoài nước; trên 1.200 băng ghi âm, ghi hình và đĩa CD-ROM; tổ chức 12 hội nghị thông tin khoa học quân sự trực tuyến với 7 điểm cầu trong toàn quân; duy trì hoạt động hiệu quả Cổng Thông tin điện tử Bộ Quốc phòng, Báo điện tử Quốc phòng, mạng MISTEN phát huy cao hiệu quả, truy cập trên 15.000 lượt người/ngày, v.v. Các nguồn thông tin đó được cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời, chuyên sâu, có trọng tâm, trọng điểm phục vụ yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy, quản lý quân sự, nghiên cứu phát triển khoa học quân sự và nâng cao kiến thức quân sự, quốc phòng cho toàn quân, toàn dân; góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Qua quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ, chúng tôi rút ra một số kinh nghiệm chủ yếu sau:

Một là, thường xuyên thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ các cấp, trước hết là cấp ủy, chỉ huy về công tác thông tin khoa học quân sự. Đây là vấn đề quan trọng, quyết định việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin khoa học quân sự. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp bằng nhiều hình thức, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo quán triệt, giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân viên, chiến sĩ, đối tượng dùng tin,… về vị trí, vai trò của thông tin khoa học quân sự. Trọng tâm là, quán triệt và thực hiện hiệu quả Chỉ thị 94/CT-BQP, ngày 27-12-2013 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin khoa học quân sự, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”. Đồng thời, quan tâm, đầu tư thích đáng cả về nhân lực và cơ sở vật chất, tích cực xây dựng cơ quan thông tin khoa học quân sự các cấp vững mạnh; làm cho thông tin khoa học quân sự trở thành nguồn lực quan trọng trong nền tri thức quân sự, phục vụ thiết thực cán bộ, chiến sĩ, góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Mặt khác, cần chủ động phát hiện, ngăn ngừa, đấu tranh với biểu hiện xem nhẹ công tác thông tin khoa học quân sự, giá trị của thông tin khoa học quân sự trong điều kiện bùng nổ thông tin như hiện nay.

Hai là, nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động thông tin khoa học quân sự. Đây là mặt công tác quan trọng, bảo đảm hoạt động thông tin khoa học quân sự của cơ quan, đơn vị thực sự đi vào nền nếp, chất lượng, hiệu quả. Thực hiện vấn đề này, cơ quan thông tin khoa học quân sự các cấp, trước hết là Trung tâm Thông tin Khoa học quân sự - Bộ Quốc phòng phải chủ động tham mưu giúp Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về thông tin khoa học quân sự sát với yêu cầu, nhiệm vụ và tình hình thực tế. Trên cơ sở Chiến lược tổ chức Quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo, nghiên cứu, chủ động rà soát, xây dựng, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện quy chế, quy định quản lý trong các lĩnh vực hoạt động thông tin khoa học quân sự, nhất là trong thu thập thông tin, nghiên cứu lưu trữ, sử dụng, phổ biến thông tin, v.v. Từ đó, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiệp vụ nghiên cứu và ứng dụng khoa học - công nghệ cho hoạt động thông tin khoa học quân sự.

Ba là, coi trọng xây dựng, phát triển tiềm lực thông tin khoa học quân sự. Tiềm lực thông tin khoa học quân sự được hợp thành từ nhiều yếu tố: con người, trang bị, cơ sở vật chất và nguồn tin, v.v. Để khắc phục hạn chế về nguồn nhân lực thông tin khoa học quân sự hiện nay, các cơ quan, đơn vị cần đẩy mạnh công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng nhân lực thông tin khoa học quân sự, làm cơ sở kiện toàn tổ chức biên chế cơ quan thông tin khoa học quân sự ở các cấp theo hướng hợp lý, thống nhất trong toàn quân. Do nội dung thông tin khoa học quân sự toàn diện trên tất cả các mặt công tác; vì vậy, cần chú trọng đa dạng nguồn cán bộ, ưu tiên tuyển chọn, bố trí cán bộ có trình độ học vấn cao, hội tụ đủ các tiêu chí cơ bản là: có trình độ chuyên sâu về khoa học quân sự và hiểu biết về các lĩnh vực khác; có nghiệp vụ giỏi về thông tin khoa học quân sự; có trình độ công nghệ thông tin và ngoại ngữ tốt. Căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ của từng chức danh để có hình thức đào tạo, bồi dưỡng cho phù hợp và từng bước chuẩn hóa; trong đó, kết hợp đào tạo tập trung và đa dạng hóa các loại hình đào tạo; khuyến khích đội ngũ cán bộ tích cực tự học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Từ đó, hình thành nguồn nhân lực thông tin khoa học quân sự có năng lực và trình độ chuyên môn cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Mặt khác, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị phải có kế hoạch sử dụng đội ngũ cán bộ, nhân viên thông tin khoa học quân sự ổn định, tránh những điều chuyển, thay đổi không cần thiết, ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động thông tin khoa học quân sự tại đơn vị.

Cùng với đó, cơ quan thông tin khoa học quân sự các cấp cần coi trọng xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ cộng tác viên theo mô hình mạng lưới rộng khắp trong toàn quân. Đồng thời, cần đầu tư cơ sở vật chất, trang bị hiện đại cho các cơ quan thông tin, bảo đảm hoạt động chất lượng, hiệu quả. Đặc biệt, tích cực, chủ động khai thác các nguồn tin mới, xây dựng và phát triển nguồn tin tại các cơ quan thông tin khoa học quân sự trong Quân đội. Phấn đấu thực hiện mục tiêu, xây dựng ngành Thông tin khoa học quân sự trở thành “kho tài nguyên thông tin” - ngân hàng dữ liệu đa ngành về khoa học - công nghệ quân sự, phục vụ thiết thực, hiệu quả yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy, quản lý quân sự; nghiên cứu và phát triển khoa học quân sự Việt Nam.

Bốn là, chú trọng nâng cao chất lượng hoạt động nghiệp vụ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong công tác thông tin khoa học quân sự. Cơ quan thông tin khoa học quân sự các cấp cần thực hiện nghiêm quy trình thu thập, phân tích, xử lý, tổng hợp, lưu trữ và cung cấp thông tin. Các tài liệu, tin cần xử lý chặt chẽ trước khi phổ biến hoặc lưu trữ, bảo đảm chính xác, trung thực, kịp thời và phải bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, thuận tiện cho việc lưu trữ, tra cứu. Chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghiệp vụ của Ngành; tập trung xây dựng các thư viện khoa học quân sự theo hướng số hóa, tự động hóa; mở rộng Dự án Thư viện số giai đoạn 3; từng bước hình thành hệ thống thư viện hiện đại, có khả năng tích hợp, dùng chung, liên kết, chia sẻ thông tin khoa học quân sự trong toàn quân. Đồng thời, tiếp tục đầu tư, phát triển mạng thông tin MISTEN thành “xa lộ thông tin” quốc phòng; phát triển Cổng Thông tin điện tử, Báo Điện tử Quốc phòng, các trang thông tin điện tử trong toàn Ngành, đảm bảo đủ khả năng thích ứng chức năng tích hợp và phổ biến thông tin quân sự, quốc phòng, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của các cấp, các ngành trong và ngoài Quân đội.

Năm là, nâng cao chất lượng các sản phẩm và đa dạng hóa các hình thức phổ biến thông tin khoa học quân sự. Hiện nay, với sự phát triển của khoa học - công nghệ, chúng ta có thể tiếp cận thông tin qua rất nhiều kênh, phương tiện khác nhau. Công tác thông tin khoa học quân sự cần phải hội nhập và đa dạng các hình thức phổ biến thông tin đến các đối tượng. Tuy nhiên, do tính chất đặc thù của thông tin khoa học quân sự, cần phân loại đối tượng, phân loại thông tin để lựa chọn hình thức phổ biến phù hợp. Cùng với đó, cơ quan thông tin khoa học quân sự các cấp chú trọng đầu tư xử lý thông tin, biên soạn các ấn phẩm thông tin có chất lượng tốt nhất. Kết hợp chặt chẽ giữa đội ngũ cán bộ thông tin khoa học quân sự chuyên trách với đội ngũ cộng tác viên để đa dạng hóa và nâng cao hiệu quả các sản phẩm thông tin, đảm bảo tính thời sự, tính dự báo, định hướng cao; có giá trị cả về lý luận và thực tiễn. Trong quá trình thực hiện, cần đầu tư phát triển cân đối các sản phẩm thông tin theo chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn quân sự, khoa học kỹ thuật quân sự, hậu cần quân sự,... đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy, nghiên cứu khoa học, huấn luyện và sản xuất quốc phòng. Bên cạnh đó, quan tâm đẩy mạnh phát triển thông tin khoa học quân sự đa phương tiện; thường xuyên nâng cao hiệu quả an ninh, an toàn mạng; đẩy mạnh công tác marketing các sản phẩm thông tin khoa học quân sự để người dùng tin tìm đúng địa chỉ, đúng thông tin họ cần, góp phần tiết kiệm thời gian, giảm công sức và đạt hiệu quả cao hơn. Đồng thời, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, hợp tác, liên kết giữa các cơ quan thông tin khoa học trong và ngoài Quân đội và với một số nước trong khu vực.

Trải qua 35 năm xây dựng và phát triển, Trung tâm Thông tin Khoa học quân sự đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao và khẳng định là một bộ phận quan trọng trong công tác quân sự của Quân đội, trực tiếp góp phần cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn, luận cứ khoa học phục vụ yêu cầu lãnh đạo, chỉ huy, quản lý quân sự, nghiên cứu phát triển khoa học quân sự cũng như nâng cao nhận thức của cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân. Phát huy kết quả đã đạt được và những kinh nghiệm được rút ra, cán bộ, nhân viên Trung tâm Thông tin Khoa học quân sự tiếp tục phấn đấu không ngừng nâng cao chất lượng công tác, đáp ứng yêu cầu cao của nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong tình hình mới.

Đại tá, ThS. NGUYỄN CHÍ DŨNG, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Khoa học quân sự Bộ Quốc phòng