QPTD -Thứ Bảy, 10/12/2011, 23:19 (GMT+7)
Xây dựng lực lượng dự bị động viên hiện nay - thực trạng, vấn đề và giải pháp

Thực hiện đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, những năm gần đây, các cấp uỷ Đảng, chính quyền, ban ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, cơ sở đã đẩy mạnh thực hiện và chú trọng đúng mức nhiệm vụ xây dựng lực lượng dự bị động viên (LLDBĐV) theo hướng toàn diện kết hợp với tập trung ưu tiên có trọng tâm, trọng điểm, nhằm tăng cường tính thiết thực, hiệu quả, bảo đảm sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu khi có lệnh. Điều đáng mừng là, từ khi Pháp lệnh về LLDBĐV được ban hành cho đến nay, các cấp, các ban ngành, đoàn thể từ Trung ương tới cơ sở đã tích cực nghiên cứu, tổ chức quán triệt và phổ biến, tuyên truyền sâu rộng đến mọi đối tượng với nhiều hình thức, biện pháp phong phú, đa dạng, thiết thực, nhờ đó đã tạo được bước chuyển biến mới quan trọng trong công tác xây dựng LLDBĐV. Đến nay, các chế độ đăng ký, quản lý nguồn DBĐV từng bước đi vào nền nếp. Hệ thống sổ sách, mẫu biểu được củng cố, điều chỉnh, bổ sung kịp thời, đầy đủ. Hầu hết quân nhân dự bị (QNDB) và phần lớn số phương tiện kỹ thuật (PTKT) hiện có đã được đăng ký, quản lý ở 2 cấp. Kế hoạch xây dựng, huy động và tiếp nhận LLDBĐV ở các cấp đã được xây dựng cơ bản, hoàn chỉnh và được phê chuẩn đúng qui định của pháp luật. Các địa phương đã phối hợp với các đơn vị nhận nguồn tổ chức sắp xếp, bổ sung QNDB vào các đơn vị DBĐV, cơ bản xếp đủ đầu mối tổ chức các đơn vị DBĐV theo Quyết định số 151/2005/ QĐ-BQP, ngày 07 tháng 10 năm 2005, của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Nhìn chung số lượng, chất lượng đơn vị dự DBĐV đã đáp ứng cơ bản yêu cầu nhiệm vụ sẵn sàng động viên, nhất là các đơn vị có nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu cao. Các đơn vị nhận nguồn động viên đã chủ động hiệp đồng với địa phương giao nguồn, xây dựng và thực hiện chương trình huấn luyện sát với từng đối tượng, từng đơn vị. Các địa phương, đơn vị trong cả nước đã huấn luyện được hàng trăm ngàn lơượt QNDB; tổ chức hàng trăm cuộc diễn tập khu vực phòng thủ có kết hợp với huy động các đơn vị DBDV tham gia thực binh bắn chiến đấu.

 Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác xây dựng LLDBĐV đã và đang bộc lộ một số mặt tồn tại, hạn chế. Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các đối tượng về nhiệm vụ xây dựng quân đội nhân dân, xây dựng LLDBĐV còn hạn chế. Việc quán triệt và phổ biến, tuyên truyền sâu rộng các yêu cầu, nội dung của Pháp lệnh về LLDBĐV tới các đối tượng chưa đầy đủ, nên một số bộ, ban, ngành, địa phương, đơn vị chưa phát huy đầy đủ trách nhiệm của mình đối với việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng LLDBĐV như qui định của Pháp lệnh... Mặt khác, do tác động của cơ chế thị trường, nhiều QNDB không có việc làm ổn định ở địa phương, phải làm ăn xa nơi cư trú, nên việc đăng ký, quản lý QNDB và PTKT gặp nhiều khó khăn, trở ngại. Kinh phí bảo đảm cho huấn luyện còn hạn hẹp, hiện còn hàng vạn QNDB đã xếp vào các đơn vị DBĐV nhưng vẫn chưa được huấn luyện theo qui định. Cơ sở vật chất bảo đảm cho huấn luyện như doanh trại, thao trường, vũ khí, trang bị… còn thiếu thốn, chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao; một số đơn vị phải huấn luyện chay ngay tại địa phương, dẫn đến chất lượng huấn luyện còn hạn chế, trình độ sẵn sàng chiến đấu chưa đạt được như mong muốn.
Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng LLDBĐV hùng hậu, được huấn luyện và quản lý tốt, bảo đảm khi cần thiết có thể động viên được nhanh chóng theo kế hoạch như Pháp lệnh đã xác định, đòi hỏi các cấp, các ngành, các địa phương và các đơn vị DBĐV cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, chặt chẽ hơn nữa mới khơi dậy và phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong xây dựng LLDBĐV đáp ứng yêu cầu mở rộng tổ chức biên chế quân đội, bảo đảm duy trì sức mạnh quân đội trong mọi tình huống.
Trong những năm tới, mục tiêu xây dựng LLDBĐV là, tất cả các đơn vị DBĐV trong kế hoạch xây dựng đều hình thành đầy đủ về tổ chức, tỷ lệ bảo đảm quân số đạt từ 90% trở lên, trang bị vũ khí được dự trữ đủ, được quản lý chặt chẽ, được huấn luyện chu đáo, có trình độ sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu cao, khi có lệnh động viên đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần cùng toàn dân đánh bại chiến lược "diễn biến hoà bình", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong mọi tình huống. Để đạt được mục tiêu trên, cần tập trung thực hiện có hiệu quả những vấn đề và giải pháp cơ bản sau.
1. Tiếp tục quán triệt sâu sắc yêu cầu, nhiệm vụ, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành, các đoàn thể quần chúng trong xây dựng LLDBĐV.  Xây dựng LLDBĐV là nhiệm vụ phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều đơn vị,  đòi hỏi phải có sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, tập trung, thống nhất từ Trung ương tới địa phương, cơ sở mới phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong xây dựng LLDBĐV ngày càng hùng hậu, đủ số lượng theo qui hoạch tổ chức lực lượng của các quân khu, quân đoàn, quân chủng, binh chủng và có chất lượng tổng hợp cao; có bản lĩnh chính trị vững vàng; có trình độ kỹ thuật, chiến thuật cao; được trang bị, bảo đảm vật chất, kỹ thuật phù hợp, luôn sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu. Để đạt được mục tiêu đó, những năm  qua, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, luật, pháp lệnh, quyết định, nghị định và các văn bản qui phạm pháp luật về xây dựng LLDBĐV để lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các cấp, các ban ngành, đoàn thể, các đơn vị quán triệt và tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này trong tình hình mới. Đó là những định hướng cơ bản và cơ sở pháp lý quan trọng để giúp cho các bộ, ngành, địa phương, đơn vị tổ chức nghiên cứu, quán triệt, nắm vững những yêu cầu, nội dung, nguyên tắc và phương pháp tiến hành xây dựng LLDBĐV, từ đó nâng cao nhận thức và trách nhiệm của mình để triển khai thực hiện công tác này đi vào hoạt động có nền nếp, đạt hiệu quả thiết thực. Thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng LLDBĐV trong tình hình mới là việc làm có ý nghĩa quốc phòng-an ninh và kinh tế cao, vừa  nâng cao được sức mạnh chiến đấu của quân đội, vừa  tạo điều kiện, môi trường hoà bình, ổn định để toàn dân tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế- xã hội, xây dựng đất nước.  Lý luận và thực tiễn đều cho thấy, có nhận thức được sâu sắc yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng LLDBĐV hiện nay, các cấp, các ngành, địa phương mới có sự đầu tư về lãnh đạo, chỉ đạo tương ứng với ý nghĩa, tầm  quan trọng chiến lược của nhiệm vụ này.
 2. Tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp tạo nguồn, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đăng ký, quản lý nguồn DBDV.  Nguồn động viên ( gồm sĩ quan, hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị và PTKT của nền kinh tế quốc dân) là cơ sở quan trọng nhất để lập kế hoạch động viên. Không nắm chắc nguồn, đặc biệt không tạo được nguồn và quản  lý nguồn thì khó có thể động viên được. Muốn quản lý tốt nguồn DBĐV, trước hết phải làm tốt công tác đăng ký nguồn, tạo nguồn. Thực tiễn những năm qua cho thấy, mặc dù công tác xây dựng LLDBĐV đã triển khai hàng chục năm rồi, nhưng đến nay nhiều địa phương, bộ, ngành, đơn vị vẫn chưa đăng ký, quản lý hết nguồn DBĐV theo qui định, thậm chí chưa  nắm chắc những thay đổi biến động về quân số. Vì vậy, tích cực nghiên cứu, đổi mới phương pháp đăng ký, quản lý nguồn sao cho phù hợp với tình hình thực tiễn ở từng địa phương, cơ sở là yêu cầu bức thiết hiện nay. Cùng với đó, phải tích cực triển khai công tác tạo nguồn một cách đồng bộ, từ việc qui hoạch vùng động viên với địa bàn tuyển quân đến việc tuyển chọn đối tượng phù hợp, chú trọng các địa phương có khó khăn về nguồn. Trong tạo nguồn, cần tính toán cụ thể giữa nhu cầu và nguồn hiện có , từ đó đề xuất kế hoạch tạo nguồn cho hợp lý, bảo đảm địa bàn nào cũng có nguồn để đáp ứng yêu cầu xây dựng các đơn vị DBĐV theo chỉ tiêu được giao. Do tính bức thiết của việc tạo nguồn và nâng cao chất lượng nguồn động viên trước yêu cầu mới ngày càng cao, đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quân sự địa phương với đơn vị thường trực và các cơ quan liên quan trong công tác đăng ký, quản lý nguồn DBĐV. Phấn đấu đăng ký hết các đối tượng trong diện đăng ký, bảo đảm đúng nội dung theo quy định của pháp luật, trong đó ưu tiên tạo nguồn cho các địa phương đang mất cân đối lớn, đặc biệt là địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và các tỉnh phía Nam. 
3. Tổ chức biên chế đủ và đúng chuyên nghiệp quân sự, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của các đơn vị DBĐV. Trong điều kiện hiện nay, việc xây dựng các đơn vị DBĐV  có số lượng đủ, chất lượng cao bảo đảm đủ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật và binh chủng là yêu cầu rất cao. Vì vậy, sau khi có chỉ tiêu, kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng giao, các bộ, ngành, địa phương, đơn vị cần nhanh chóng điều chỉnh, bổ sung kế hoạch xây dựng, huy động và tiếp nhận LLDBĐV của đơn vị mình theo đúng qui định. Nơi nào chưa đủ thì tiến hành điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với khả năng thực tế nguồn được giao. Các địa phương giao nguồn cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nhận nguồn tiến hành sắp xếp QNDB vào các đơn vị DBĐV đúng nguyên tắc, đúng tỷ lệ chuyên nghiệp quân sự theo qui định của Pháp lệnh. Chú trọng sắp xếp đủ đội ngũ sĩ quan dự bị, hạ sĩ quan chỉ huy, nhân viên chuyên môn kĩ thuật với số lượng phù hợp, chất lượng cao. Kết hợp chặt chẽ giữa xếp đúng, gần đúng chuyên nghiệp quân sự với gần gọn địa bàn một cách hợp lý, linh hoạt theo khả năng chuyên nghiệp quân sự và đặc điểm mỗi vùng, mỗi địa phương. Chú trọng việc quản lý chặt chẽ các đơn vị DBĐV; định kỳ tổ chức kiểm tra, phúc tra nắm chắc số lượng, chất lượng QNDB đã xếp vào các đơn vị DBĐV. Địa phương và các đơn vị nhận nguồn cần phối hợp chặt chẽ trong việc quản lý, duy trì sinh hoạt các đơn vị DBĐV theo qui định. Nghiên cứu, áp dụng nhiều biện pháp cụ thể, thiết thực,   phù hợp với điều kiện kinh tế thị trường để quản lý QNDB có hiệu quả. Thực hiện đúng chế độ thăng quân hàm cho hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị và bổ nhiệm QNDB giữ chức vụ chỉ huy đơn vị DBĐV theo đúng hướng dẫn. Kết hợp chặt chẽ giữa chi trả phụ cấp trách nhiệm cho QNDB quản lý đơn vị DBĐV với tổ chức sinh hoạt đơn vị DBĐV; cải tiến, nâng cao chất lượng sinh hoạt của các đơn vị DBĐV đạt hiệu quả thiết thực, tránh phô trương, hình thức.
4. Nâng cao chất lượng huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị DBĐV. Đây là một trong những khâu quan trọng tác động trực tiếp đến nâng cao trình độ và sức mạnh chiến đấu của các đơn vị DBDV, nhưng lại động chạm đến nhiều cấp, nhiều ngành và tốn nhiều thời gian, tiền của, công sức của địa phương, đơn vị. Hằng năm, căn cứ vào khả năng bảo đảm ngân sách, kinh phí huấn luyện và tình hình thực tế, các địa phương, đơn vị cần chủ động triển khai thực hiện nghiêm chỉnh kế hoạch huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu các đơn vị DBĐV, bảo đảm đủ quân số và đúng thời gian huấn luyện theo qui định. Tích cực đổi mới nội dung và phương pháp huấn luyện sát với tình hình, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ địa bàn, địa phương, cơ sở. Coi trọng huấn luyện tập trung cho đối tượng là sĩ quan, hạ sĩ quan, nhân viên chuyên môn kỹ thuật chủ chốt đã được sắp xếp vào các đơn vị DBDV để nâng cao trình độ chỉ huy, điều hành, quản lý bộ đội. Còn các đối tượng khác cần huấn luyện có trọng tâm, trọng điểm, nhất là huấn luyện chuyển loại chuyên nghiệp quân sự cho hạ sĩ quan chỉ huy, nhân viên chuyên môn kỹ thuật thuộc các phân đội binh chủng; lấy huấn luyện cấp phân đội và qui mô cấp đại đội, tiểu đoàn là chủ yếu.  Việc tổ chức diễn tập động viên cần được tiến hành thường xuyên theo quy định, kết hợp diễn tập để rèn luyện đội ngũ lãnh đạo, chỉ huy và cơ quan với thực hành huy động và tiếp nhận LLDBĐV; đơn vị nào có điều kiện có thể kết hợp tổ chức cho các đơn vị DBĐV bắn chiến đấu. Quá trình huấn luyện, hết sức coi trọng công tác Đảng, công tác chính trị trong xây dựng và huy động LLDBĐV. Cần thực hiện đồng bộ, các biện pháp  công tác tư tưởng, tổ chức, cán bộ, chính sách, bảo vệ; đặc biệt là phải làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Pháp lệnh về LLDBĐV và các văn bản pháp luật khác về lĩnh vực quốc phòng, quân sự cho toàn dân và QNDB, làm cho mọi đối tượng hiểu rõ và tự giác thực hiện nhiệm vụ được giao. Tăng cường nâng cao chất lượng chính trị, bảo đảm tỷ lệ đảng viên, đoàn viên trong các đơn vị dự bị động viên theo qui định.
5. Tiếp tục nghiên cứu xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về xây dựng LLDBĐV. Trong thời gian tới, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu, trực tiếp là Cục Quân lực phối hợp với các cơ quan liên quan, nghiên cứu, đề xuất, bổ sung, hoàn thiện hệ thống luật và các văn bản qui phạm pháp luật về công tác động viên quân đội. Nghiên cứu đề nghị sửa đổi, bổ sung một số chế độ chính sách đối với LLDBĐV cho phù hợp với tình hình mới. Đề nghị Nhà nước tăng chỉ tiêu ngân sách hằng năm cho nhiệm vụ xây dựng LLDBĐV để phấn đấu trong một số năm  tới bảo đảm đủ số lượng và chất lượng QNDB để xếp đủ vào các đơn vị DBĐV, có tỷ lệ thích hợp, cân đối, hài hoà, đồng bộ giữa sĩ quan và hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị; đồng thời bảo đảm cho việc thực hiện các quy định về xây dựng LLDBĐV đúng pháp luật.
 
Đại tá Phạm Chân Lý
Phó cục trưởng cục Quân lực-BTTM
 

Ý kiến bạn đọc (0)