Nước ta có hơn 4.653 km biên giới đất liền và vùng biển rộng khoảng một triệu km²; bờ biển dài 3.260 km chạy dọc từ Bắc xuống Nam, thuộc địa bàn 44 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tổ chức lực lượng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh, trật tự biên giới đất liền và tuyến biển, đảo theo địa bàn hành chính địa phương cấp tỉnh. Các tỉnh (thành phố) có biên giới đất liền với các nước láng giềng và tiếp giáp biển đều có Bộ Chỉ huy Biên phòng, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ huy tập trung, thống nhất của Bộ Tư lệnh Biên phòng và sự chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương. Là một mặt công tác quan trọng của lãnh đạo, chỉ huy BĐBP các cấp, công tác bảo đảm hậu cần-kỹ thuật (HC-KT) được tổ chức theo hệ thống ngành dọc từ Bộ Tư lệnh Biên phòng đến Bộ Chỉ huy Biên phòng cấp tỉnh, đến các đơn vị cơ sở (đồn, hải đội). Với chức năng, nhiệm vụ có tính đặc thù, đặc điểm địa hình, thời tiết, cũng như tổ chức lực lượng nêu trên, công tác bảo đảm HC-KT cho BĐBP rất khó khăn, phức tạp. Ngành phải triển khai bảo đảm cho nhiều lực lượng, thực hiện nhiều nhiệm vụ, tính biến động cao, nội dung bảo đảm đa dạng (ăn uống, mang mặc, doanh trại, chăm sóc sức khỏe, bảo đảm xăng dầu, vận tải hàng hóa và cơ động lực lượng, bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật (VKTBKT), tàu thuyền...), hoạt động phân tán trên khắp các vùng, miền, địa phương của cả nước, chủ yếu là khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc - những nơi cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội (KT-XH) kém phát triển, giao thông đi lại khó khăn, địa bàn dễ bị chia cắt, nhất là mùa mưa, bão và khi bị địch ngăn chặn; công tác bảo đảm liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều địa phương và nguồn lực tại chỗ...  

Nhận thức rõ điều đó, những năm gần đây, ngành HC-KT BĐBP đã làm tốt vai trò tham mưu cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh và cấp ủy, chỉ huy các đơn vị lãnh đạo, chỉ đạo có hiệu quả công tác HC-KT; đồng thời, có nhiều biện pháp chỉ đạo tổ chức triển khai bảo đảm đầy đủ, kịp thời nhu cầu HC-KT cho các lực lượng BĐBP thực hiện thắng lợi nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), chiến đấu, phòng chống bão, lụt, phòng chống tội phạm ma túy, tham gia xóa đói, giảm nghèo và phát triển KT-XH khu vực biên giới... Ngành cũng đã tích cực đổi mới phương thức bảo đảm HC-KT theo cơ chế thị trường, kết hợp với phân cấp hợp lý, sát với điều kiện hoạt động của BĐBP và thực tế địa phương. Năng lực bảo đảm của HC-KT các cấp được nâng lên một bước, nền nếp chính quy trong hoạt động của Ngành đi vào chiều sâu; các nguyên tắc, chế độ, quy định trong quy trình bảo đảm được duy trì thực hiện nghiêm túc, chất lượng công tác bảo đảm từng bước được nâng lên; đời sống bộ đội ổn định và có phần được cải thiện... Ngành vừa thực hiện nhiệm vụ bảo đảm, vừa xây dựng cơ quan, đơn vị HC-KT vững mạnh toàn diện, tạo cơ sở để hoàn thành nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài... Đây là những tiền đề thuận lợi để Ngành tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác HC-KT trong thời gian tới.

Nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh, trật tự khu vực biên giới đất liền và trên biển, đảo của Tổ quốc trong điều kiện nước ta đã trở thành thành viên của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), mở rộng quan hệ đối ngoại, đã và đang đặt ra những nội dung, yêu cầu mới rất cao đối với BĐBP và công tác HC-KT BĐBP. Trong khi đó, khả năng bảo đảm HC-KT tuy có được nâng lên nhưng còn nhiều bất cập; hệ thống doanh trại các cấp và các cơ sở bảo đảm HC-KT (nhất là bệnh viện, bệnh xá, nhà ăn, nhà bếp, nhà kho, các cơ sở sản xuất, sửa chữa hậu cần và VKTBKT) chưa được đầu tư xây dựng thống nhất, đồng bộ; phần lớn VKTBKT và trang bị hậu cần đã sử dụng qua nhiều năm, ngày càng xuống cấp; việc huy động, khai thác nguồn lực tại chỗ vẫn còn khó khăn; điều kiện tổ chức dự trữ HC-KT còn hạn chế. Với thực lực HC-KT hiện nay, mới chỉ bảo đảm được nhu cầu nhiệm vụ thời bình, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu khi có các tình huống đột xuất, tác chiến với cường độ cao, nhất là trên biển, đảo...

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác HC-KT, đáp ứng nhiệm vụ của BĐBP cả trước mắt và lâu dài, thời gian tới, Ngành HC-KT tiếp tục quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, mệnh lệnh, chỉ lệnh, hướng dẫn của cấp trên và chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Trên cơ sở đó, nâng cao năng lực làm tham mưu cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh về chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo có hiệu quả công tác HC-KT; đồng thời, chỉ đạo thực hiện đạt và vượt các mục tiêu, chỉ tiêu kế hoạch các mặt công tác HC-KT; trong đó, tập trung thực hiện tốt một số vấn đề chủ yếu sau:

Một là, tập trung xây dựng tiềm lực, thế trận HC-KT BĐBP vững mạnh, gắn với xây dựng tiềm lực, thế trận HC-KT của khu vực phòng thủ (KVPT) địa phương biên giới.Theo đó, tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp xây dựng tiềm lực, thế trận HC-KT BĐBP vững mạnh toàn diện; từng bước đầu tư hiện đại hoá trang bị, phương tiện bảo đảm HC-KT phù hợp với đặc điểm địa hình từng vùng, miền, nhất là ở rừng núi, đồng bằng sông nước, các tuyến đảo. Cơ quan HC-KT các cấp thường xuyên coi trọng tạo nguồn, tổ chức dự trữ đầy đủ các loại vật chất, trang bị hậu cần và VKTBKT cho nhiệm vụ SSCĐ và đột xuất theo quy định, nhất là ở địa bàn xa, nhiều khó khăn, dễ bị chia cắt. Tiếp tục thực hiện quy hoạch, kế hoạch xây dựng khu vực bố trí HC-KT theo phương án tác chiến của BĐBP,  tạo thế bố trí  liên hoàn, vững chắc giữa các cấp, từ nội địa ra tuyến biên giới, liên kết chặt chẽ với thế bố trí HC-KT các đơn vị quân đội, công an và hậu cần nhân dân địa phương trong các KVPT địa phương. Cùng với đó, từng bước đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống doanh trại và các cơ sở bảo đảm HC-KT theo hướng đồng bộ, chính quy theo quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt.

Bám sát phương châm “Quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia phải gắn chặt với xây dựng khu vực biên giới vững mạnh về mọi mặt”, cơ quan HC-KT các địa phương cần chủ động đề xuất với Bộ Chỉ huy Biên phòng phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh (thành phố) tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương đẩy mạnh kết hợp phát triển KT-XH vớităng cường tiềm lực, thế trận HC-KT trong KVPT; trọng tâm là tham gia xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển hạ tầng KT-XH, gắn với bảo đảm nhiệm vụ QP-AN, nhất là hệ thống giao thông, y tế, bưu chính - viễn thông, dịch vụ của địa phương. Các đơn vị BĐBP đẩy mạnh tham gia các chương trình, dự án phát triển KT-XH khu vực biên giới, nhất là xóa đói, giảm nghèo, xoá mù chữ, chương trình kết hợp quân-dân y, sắp xếp ổn định dân cư khu vực biên giới... Ngành HC-KT tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết chuyên đề của Đảng uỷ BĐBP về tham gia lao động sản xuất, làm kinh tế gắn với nhiệm vụ bảo đảm HC-KT khu vực biên giới, biển đảo; triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả hệ thống quân- dân y bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ quân và dân khu vực biên giới giai đoạn 2009-2025”...; phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và toàn dân, xây dựng tiềm lực, thế trận HC-KT Biên phòng toàn dân khu vực biên giới vững mạnh, tạo cơ sở vững chắc để bảo đảm cho các lực lượng BĐBP thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao.  

Hai là, tổ chức bảo đảm đầy đủ, kịp thời nhu cầu HC-KT cho các lực lượng BĐBP thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trong mọi tình huống. Cơ quan HC-KT các cấp phải thường xuyên nắm chắc nhiệm vụ của đơn vị, quy định của cấp trên, khả năng nguồn lực, đặc điểm địa bàn, quy luật thị trường… để xây dựng kế hoạch HC-KT sát, đúng; xác định rõ các chỉ tiêu, biện pháp, nội dung cần tập trung chỉ huy, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Tích cực khai thác nguồn bảo đảm, nhất là nguồn tại chỗ; kết hợp chặt chẽ nguồn trên cấp, nguồn tại chỗ và các nguồn khác để tổ chức khai thác, thu mua, dự trữ tại chỗ (lấy bảo đảm tại chỗ là chủ yếu); vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương thức, biện pháp bảo đảm phù hợp với tính chất hoạt động của từng đối tượng và đặc điểm địa bàn. Phối hợp chặt chẽ với các quân khu, thực hiện tốt Chỉ thị 76/CT-TM của Tổng Tham mưu trưởng để bảo đảm VKTBKT cho BĐBP các tỉnh (thành phố). Tiếp tục hoàn thiện phương thức bảo đảm HC-KT theo cơ chế tiền tệ hóa; kết hợp chặt chẽ giữa bảo đảm bằng tiền với bằng hiện vật, gắn với phân cấp phù hợp khả năng khai thác, quản lý, sử dụng của các đơn vị BĐBP và tiềm năng, lợi thế địa bàn đóng quân; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời giải quyết phát sinh, nhất là khi có biến động về nhiệm vụ, giá cả thị trường, nguồn bảo đảm gặp khó khăn…, nhằm duy trì  ổn định chất lượng bảo đảm.

Cùng với bảo đảm HC-KT thường xuyên, cơ quan HC-KT các cấp cần kịp thời rà soát, điều chỉnh, bổ sung hệ thống văn kiện SSCĐ phù hợp tình hình thực tế; duy trì đầy đủ số lượng, chất lượng tốt các loại vật chất, vật tư, phương tiện dự trữ SSCĐ theo quy định cho nhiệm vụ SSCĐ, phòng chống bão, lụt, tìm kiếm, cứu nạn và các tình huống đột xuất khác; đồng thời, hoàn chỉnh phương án và tổ chức huấn luyện, diễn tập về tổ chức bảo đảm lực lượng, vật chất, phương tiện hậu cần, VKTBKT cho nhiệm vụ SSCĐ, đột xuất khi có lệnh của cấp trên.

Ba là, nghiên cứu, kiện toàn tổ chức biên chế lực lượng HC-KT BĐBP và năng lực bảo đảm HC-KT của đồn biên phòng.

Để bảo đảm sự thống nhất về tổ chức biên chế lực lượng ngành Hậu cần và ngành Kỹ thuật toàn quân; đồng thời, tăng cường hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác hậu cần và công tác kỹ thuật, theo chúng tôi, cần nghiên cứu, chia tách ngành HC-KT BĐBP ở Bộ Tư lệnh và Bộ Chỉ huy Biên phòng cấp tỉnh, các hải đoàn (và tương đương) thành 2 ngành: ngành Hậu cần và ngành Kỹ thuật.

Đối với các đồn biên phòng, do phải đóng quân và hoạt động ở khu vực biên giới đất liền, biển đảo; địa hình hiểm trở, dễ bị chia cắt, điều kiện đi lại khó khăn, nhất là vào mùa mưa, bão hoặc khi tác chiến xảy ra; bởi vậy, phải tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp, năng lực tự bảo đảm HC-KT của Đồn biên phòng đáp ứng yêu cầu hoạt động độc lập trong mọi tình huống. Nghiên cứu, đề xuất cấp trên ổn định biên chế về HC-KT, chuyên nghiệp hóa một số chức danh, như: nuôi quân, quản lý, y tá, điều khiển phương tiện, doanh trại để bảo đảm tính ổn định trong bảo đảm; biên chế bác sĩ quân y cho các đồn biên phòng, nhất là tuyến núi cao và đảo xa (hiện nay có 70 đồn biên phòng có bác sĩ). Từng bước cải tiến, hiện đại hoá trang bị bảo đảm HC-KT, trước hết là tàu thuyền, xe máy; đầu tư  xây dựng hệ thống kho tàng và tăng cường dự trữ cho các đồn biên phòng ở xa về lương thực (bằng thóc) từ 3 đến 6 tháng trở lên. Đẩy mạnh công tác tăng gia sản xuất, phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương với quy mô thích hợp, nhằm tạo nguồn lương thực, thực phẩm tại chỗ, đáp ứng nhu cầu thường xuyên và một phần đưa vào dự trữ cho các tình huống (năm 2009, có 12 đồn biên phòng đã tự túc được 100% rau xanh và hơn 50% định lượng thịt). Tăng cường hoạt động quân-dân y, trọng tâm là chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân; phòng, chống dịch bệnh; cứu chữa người bị thương, bị bệnh, giáo dục y tế, nâng cấp cơ sở y tế. Cùng với đó, chú trọng xây dựng, phát triển nguồn lực HC-KT tại chỗ; kết hợp chặt chẽ nguồn tại chỗ với nguồn trên cấp và các nguồn khác; tổ chức khai thác, dự trữ, bảo đảm đầy đủ, kịp thời nhu cầu HC-KT cho các đồn biên phòng hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ trong mọi tình huống, góp phần cùng các lực lượng BĐBP và toàn quân, toàn dân bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh, trật tự khu vực biên giới của Tổ quốc và tham gia phát triển KT-XH địa phương.

Đại tá PHẠM HỮU BẢO

Cục trưởng Cục HC-KT Bộ đội Biên phòng