Lực lượng vũ trang (LLVT) Quân khu 1 đứng chân, làm nhiệm vụ trên một địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng của đất nước. Trong những năm qua, bên cạnh những thành tựu đã giành được trong phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH), củng cố quốc phòng-an ninh (QP-AN), trên địa bàn Quân khu vẫn còn những hạn chế, bất cập: cơ sở hạ tầng phát triển chưa đồng bộ; đời sống của nhân dân các dân tộc, nhất là vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn; tình trạng khiếu kiện đông người, truyền đạo trái pháp luật, buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma tuý, buôn bán phụ nữ, trẻ em qua biên giới;... vẫn còn diễn biến phức tạp. Đáng chú ý, các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện chiến lược “Diễn biến hoà bình”; lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền để đẩy mạnh các hoạt động chống phá, kích động, chia rẽ, gây mất ổn định chính trị ở cơ sở. Trước tình hình đó, tăng cường công tác dân vận (CTDV), xây dựng địa bàn vững mạnh là một nhiệm vụ hết sức quan trọng của cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò quan trọng của LLVT Quân khu.

Thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Bác Hồ: “Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”; đồng thời, nắm vững chức năng, nhiệm vụ của “đội quân công tác” trong thời kỳ mới, những năm qua, cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu 1 đã không ngừng phát huy bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, tích cực tham gia CTDV, góp phần cùng cấp uỷ, chính quyền và nhân dân các địa phương thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng trong tình hình mới. Trên cơ sở quán triệt Nghị quyết số 152/NQ-ĐUQSTW của Đảng uỷ Quân sự Trung ương, Thường vụ Đảng uỷ Quân khu đã ra Nghị quyết chuyên đề số 403/NQ-ĐU “Về tiếp tục đổi mới và tăng cường CTDV của LLVT Quân khu trong thời kỳ mới”. Sau hơn 5 năm triển khai thực hiện, CTDV của Quân khu đã đạt nhiều kết quả tích cực.

Công tác tuyên truyền, vận động nhân dân được lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ và đạt hiệu quả cao. Các cơ quan, đơn vị và lực lượng trực tiếp làm CTDV của Quân khu luôn nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác vận động quần chúng; tích cực tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước, nhất là chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo, chính sách đối ngoại và nhiệm vụ của từng địa phương. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhân dân được các đơn vị quan tâm, chú trọng, góp phần giúp nhân dân nắm vững các luật, bộ luật và văn bản dưới luật của Nhà nước, như: Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Đất đai; Luật Khiếu nại, tố cáo; Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân; Pháp lệnh Dân quân tự vệ; Pháp lệnh về lực lượng dự bị động viên; Quy chế Dân chủ ở cơ sở; Quy chế Quản lý đường biên mốc giới;... Công tác giáo dục QP-AN cho các đối tượng được coi trọng đúng mức (đã mở được 1.328 lớp bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho gần 130 nghìn cán bộ xã, phường, trong đó có 5 lớp cho chức sắc, chức việc tôn giáo); tập trung giáo dục truyền thống cách mạng của địa phương và làm rõ tình hình, nhiệm vụ cách mạng, nhất là chiến lược “Diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ do các thế lực thù địch tiến hành.

Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động, cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp đã chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị đổi mới phương thức tiến hành CTDV theo hướng gần dân, gần cơ sở, có trọng tâm, trọng điểm và phù hợp với đối tượng tuyên truyền. Theo đó, các đại đội đi dã ngoại, tổ (đội) công tác, cán bộ tăng cường cơ sở của Quân khu thường xuyên bám, nắm địa bàn, kịp thời có mặt ở những khu vực trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng đặc biệt khó khăn,... thực hiện phương châm “Kính trọng dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”, kiên trì tuyên truyền, vận động nhân dân, tham gia cùng địa phương tháo gỡ những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân và đấu tranh ngăn chặn truyền đạo trái pháp luật, di dịch cư tự do, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới. Những việc làm đó đã thiết thực góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm chính trị, ý thức bảo vệ Tổ quốc, tinh thần cảnh giác cách mạng cho các tầng lớp nhân dân; đồng thời, góp phần vô hiệu hóa mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc trên địa bàn.

Tham mưu và giúp các địa phương xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh là một nhiệm vụ thường xuyên của LLVT Quân khu. Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 58/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ “Về tăng cường chỉ đạo xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ QP-AN trong tình hình mới” và Chỉ thị số 133-CT/ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương “Về tăng cường cán bộ cho các cơ quan quân sự tỉnh, huyện”, 5 năm qua, Quân khu đã cử 474 lượt cán bộ tăng cường cho cơ sở, tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các địa phương thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ phát triển KT-XH và củng cố QP-AN ở các xã trọng điểm. Đội ngũ này được lựa chọn kỹ, gồm những đồng chí có kinh nghiệm làm công tác vận động quần chúng, hiểu phong tục, tập quán của nhân dân địa phương; được tập huấn, bồi dưỡng nắm vững đường lối, chính sách, luật pháp của Đảng, Nhà nước và được học tiếng dân tộc,...;  nhờ đó, đã phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong công tác, giúp các địa phương duy trì nền nếp hoạt động của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể, bảo đảm giữ vững nguyên tắc tổ chức và không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động. Trên cơ sở phân tích, đánh giá tình hình, thấy rõ khâu yếu của hệ thống chính trị ở cơ sở hiện nay là chất lượng đội ngũ cán bộ chưa đồng đều; trình độ, năng lực của cán bộ thôn (bản), xã (phường, thị trấn) chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ;... Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu đã lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan quân sự các địa phương, đơn vị bộ đội và nhà trường tích cực tham gia tạo nguồn cán bộ cho cơ sở, bằng cách: thông qua các lớp bồi dưỡng kiến thức QP-AN; đào tạo chỉ huy trưởng quân sự xã (phường, thị trấn) và tuyển chọn, đào tạo thiếu sinh quân. Phần lớn số cán bộ được tạo nguồn, sau khi nhận nhiệm vụ ở cơ sở đều phát huy tốt vai trò, trách nhiệm được phân công. Thực hiện Pháp lệnh Dân quân tự vệ và Chỉ thị 773/CT-BQP của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng “Về đẩy mạnh CTDV của dân quân tự vệ trong tình hình mới”, Quân khu đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo phát huy vai trò của lực lượng dân quân tự vệ các địa phương tham gia CTDV, tuyên truyền, vận động gia đình, dòng họ, làng xóm,... gương mẫu chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước; tích cực giúp dân phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, cháy nổ, bão lũ, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn; tham gia tuần tra bảo vệ, giữ vững chủ quyền an ninh biên giới... Bằng những việc làm đó, LLVT Quân khu đã góp phần xây dựng hệ thống chính trị ở địa phương vững mạnh, giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc ở cơ sở, không để xảy ra “điểm nóng”, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Thành công nổi bật trong CTDV của Quân khu là: đã thường xuyên phối hợp, hiệp  đồng chặt chẽ, có hiệu quả với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của địa phương cùng thực hiện CTDV. Thực hiện các chương trình ký kết, hằng năm, cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu đã tích cực tham gia các phong trào, các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước và địa phương phát động, như: Hưởng ứng “Ngày vì người nghèo”; xây dựng quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, quỹ “Nạn nhân chất độc màu da cam/đi-ô-xin”; phong trào “Nghĩa tình biên giới, hải đảo”;... Nhờ có mục tiêu, chương trình hoạt động cụ thể, nội dung, quy mô, hình thức hoạt động phù hợp, nên các hoạt động đem lại hiệu quả cao. Đến nay, đã có 352 tổ chức Đoàn Thanh niên của Quân khu kết nghĩa với 352 tổ chức Đoàn Thanh niên địa phương;  các đơn vị đã phụng dưỡng 19 Mẹ Việt Nam Anh hùng; đỡ đầu 172 Đội Thiếu niên tiền phong; giúp đỡ 477 địa chỉ tình nghĩa;... Đặc biệt, nhiệm vụ giúp dân phát triển KT-XH, xóa đói giảm nghèo luôn được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ. Các lực lượng làm CTDV không chỉ làm tốt chức năng tuyên truyền, vận động, mà còn trực tiếp đóng góp công sức, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Các đoàn kinh tế-quốc phòng (B38, B79) của Quân khu vừa chú trọng nâng cao hiệu quả thực hiện các dự án, vừa phát huy đội ngũ trí thức trẻ, tham gia xây dựng các khu dân cư trong vùng dự án thành những điểm sáng về văn hóa mới và tích cực thực hiện Chương trình quân-dân y kết hợp. Hơn 5 năm qua, với việc cử 148 đại đội, hơn 12 nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ đi dã ngoại giúp dân, LLVT Quân khu đã giúp các địa phương 361 nghìn ngày công lao động; hạ 4 đèo, dốc; làm mới, tu sửa gần 800 km đường giao thông nông thôn; nạo vét hơn 150 km kênh, mương thủy lợi; làm mới, hỗ trợ xây 33 “Nhà đồng đội”, trị giá 825 triệu đồng; tổ chức tặng sổ tiết kiệm, tu sửa nghĩa trang; khám, chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân;... Những việc làm tình nghĩa đó luôn nhận được sự đồng tình ủng hộ của cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương, góp phần củng cố hình ảnh cao đẹp của “Bộ đội cụ Hồ” trong lòng nhân dân các dân tộc Việt Bắc.

Đối với LLVT Quân khu, việc thực hiện tốt CTDV trong thời gian qua còn mang một ý nghĩa hết sức đặc biệt. Thông qua các hoạt động dân vận phong phú và đa dạng, cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu có điều kiện để rèn luyện, trưởng thành một cách toàn diện, từ việc nhận thức ngày càng sâu sắc hơn về bản chất cách mạng, truyền thống tốt đẹp của “Bộ đội cụ Hồ” và mối quan hệ gắn bó máu thịt quân-dân, đến việc chấp hành tự giác, nghiêm minh kỷ luật quan hệ quân-dân. Mặt khác, thông qua CTDV, ngành dân vận, cán bộ làm CTDV của Quân khu cũng rút ra được nhiều kinh nghiệm bổ ích về nội dung, phương châm, phương pháp tiến hành công tác vận động quần chúng và phong cách, tác phong công tác khi quan hệ với địa phương, với nhân dân.

Tình hình trên địa bàn Quân khu hiện nay cơ bản ổn định. Việc hoàn thành phân giới cắm mốc giữa Việt Nam với Trung Quốc mở ra một trang mới trong quan hệ hữu nghị, láng giềng với Bạn. Tuy nhiên, trước yêu cầu đẩy mạnh CNH, HĐH, tăng cường hội nhập kinh tế thế giới và trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế thế giới hiện nay, các địa phương trên địa bàn Quân khu còn phải tiếp tục giải quyết nhiều vấn đề khó khăn, phức tạp, nhất là trong thực hiện CTDV. Để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, cán bộ, chiến sĩ LLVT Quân khu 1, trực tiếp là các lực lượng làm CTDV cần tiếp tục nhận thức sâu sắc hơn tầm quan trọng, ý nghĩa của CTDV trong thời kỳ mới. Cấp uỷ, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong Quân khu phải nghiêm túc rút kinh nghiệm từ những việc đã làm được và chưa làm được trong thời gian qua, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đưa chất lượng và hiệu quả CTDV của Quân khu lên một bước mới. Thời gian tới, các đơn vị cần tiếp tục quán triệt sâu sắc Quyết định số 107/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Quy chế phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Quốc phòng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trong tình hình mới”; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đảm bảo sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ, có hiệu quả giữa các lực lượng làm CTDV của LLVT Quân khu với các đơn vị Công an và Bộ đội Biên phòng; thực hiện có hiệu quả hơn các chương trình đã ký kết giữa LLVT Quân khu với các tổ chức chính trị-xã hội; chú trọng phát huy vai trò của dân quân, tự vệ tham gia CTDV và nâng cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ tăng cường cho cơ sở. Điều quan trọng nhất là, phải tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối CTDV của Đảng; tạo sự thống nhất cao giữa Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh Quân khu, Đảng uỷ, chỉ huy cơ quan quân sự địa phương các cấp với cấp uỷ, chính quyền các địa phương về chủ trương, biện pháp thực hiện công tác quân sự, quốc phòng địa phương nói chung và CTDV nói riêng. Cùng với đó, cần tích cực đổi mới phương thức tiến hành CTDV phù hợp với yêu cầu mới. Tiếp tục đẩy mạnh Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong cán bộ, chiến sĩ, trước hết là trong ngành dân vận, đội ngũ cán bộ làm CTDV của Quân khu về phong cách, tác phong dân vận theo tấm gương của Bác; qua đó, góp phần làm cho CTDV của Quân khu ngày càng đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trung tướng VI VĂN MẠN

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Chính ủy Quân khu