Ấn phẩm tạp chí in

QPTD -Chủ Nhật, 11/12/2011, 22:21 (GMT+7)
APEC Việt Nam 2006: Hướng tới một cộng đồng năng động vì phát triển bền vững và thịnh vượng

Những ngày này, Chính phủ và nhân dân Việt Nam đang tổ chức các hội nghị cấp cao trong khuôn khổ các hoạt động của Năm APEC (Diễn đàn hợp tác kinh tế khu vực châu Á-Thái Bình Dương) 2006, mà trọng tâm là Hội nghị Các nhà Lãnh đạo APEC được tổ chức tại Hà Nội vào trung tuần tháng 11-2006. Đây là một trong những sự kiện lớn nhất trong hoạt động đối ngoại của Nhà nước ta năm 2006 và là sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong đời sống kinh tế – chính trị của khu vực châu Á - Thái Bình Dương và quốc tế.

Thành lập năm 1989, với mục tiêu là thúc đẩy phát triển kinh tế, thương mại và đầu tư giữa các nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương, APEC không ngừng phát triển cả về quy mô, phạm vi hoạt động và vai trò quan trọng ở khu vực và trên thế giới. Đến nay, APEC đã có 21 nền kinh tế thành viên, trong đó bao gồm các trung tâm kinh tế lớn như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc; các nền kinh tế phát triển, như Ô-xtrây-li-a, Ca-na-đa, Nga, Hàn Quốc; các nền kinh tế đang phát triển, như Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a và các thực thể kinh tế, như Đài Loan, Hồng Công... Mỗi nền kinh tế mang bản sắc văn hóa, lịch sử, phong tục, tập quán riêng, hình thành nên một APEC đa dạng, phong phú. APEC là khu vực kinh tế giầu tiềm năng, phát triển năng động bậc nhất thế giới, với dân số trên 2,6 tỷ; chiếm 57% tổng sản lượng GDP thế giới; 45,8% thương mại toàn cầu; 70% tăng trưởng kinh tế thế giới. APEC có vai trò ngày càng quan trọng trong đời sống quốc tế.
APEC là một diễn đàn đối thoại mở, hoạt động trên nguyên tắc đồng thuận, tự nguyện, không ràng buộc và linh hoạt. Các nền kinh tế thành viên của APEC không phân biệt lớn nhỏ, trình độ phát triển cao hay thấp, đều bình đẳng trong hợp tác và đối thoại. Tiến trình hợp tác trong APEC tập trung vào 3 lĩnh vực chủ chốt: Một là, tự do hóa thương mại và đầu tư, trong đó đặc biệt coi trọng thúc đẩy thương mại đa biên, cắt giảm hàng rào phi quan thuế. Hai là, thuận lợi hóa thương mại và đầu tư, tập trung vào các nội dung quan trọng là cải cách các thủ tục, giảm chi phí giao dịch, tiêu chuẩn, hợp chuẩn, điều kiện di chuyển của doanh nhân và hàng hóa. Ba là, hợp tác kinh tế, khoa học-kỹ thuật. Năm 1994, APEC đã nhất trí đưa ra mục tiêu Bô-go, nhằm đạt tự do hóa thương mại và đầu tư vào năm 2010 đối với các nền kinh tế phát triển và năm 2020 đối với các nền kinh tế đang phát triển. Để thực hiện mục tiêu to lớn này, các nền kinh tế thành viên APEC đã thực hiện hàng loạt các biện pháp mở cửa thị trường, thúc đẩy tự do hóa thương mại, mở rộng hợp tác và đầu tư quốc tế; đồng thời tiến hành cải cách quản lý, đổi mới các chính sách kinh tế- xã hội, tạo động lực góp phần thúc đẩy kinh tế tăng trưởng và cải thiện đời sống nhân dân. Mức thuế Áp dụng trung bình của các nền kinh tế APEC đã giảm từ 16,9% năm 1989 xuống còn 5,5%  trong năm 2004. Thuế quan của gần một nửa số thành viên APEC hiện ở mức thấp hơn 5% và thuế quan của nhiều mặt hàng ở mức 0%, hoặc ở mức không đáng kể. APEC cũng đạt mức tăng trưởng cao về thương mại- dịch vụ, trở thành một trong số những khu vực mở lớn nhất, thu hút hiệu quả đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đi đầu trong thúc đẩy tự do hóa thương mại và đầu tư, đóng góp tích cực cho tiến trình đàm phán thương mại đa biên và tạo dựng môi trường kinh doanh quốc tế thuận lợi để mở rộng hợp tác và phát triển.
Tuy nhiên, những diễn biến phức tạp, khó lường trên thế giới và ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhất là sự gia tăng xung đột vũ trang, chiến tranh cục bộ, mâu thuẫn dân tộc, tôn giáo, tranh chấp lãnh thổ, tài nguyên thiên nhiên, chủ nghĩa khủng bố, các hoạt động can thiệp từ bên ngoài và các mối đe dọa phi truyền thống khác, như mặt trái của toàn cầu hóa kinh tế, sự suy thoái môi trường, thiên tai, dịch bệnh..., đang đặt ra nhiều thách thức đối với APEC. Trước tình hình đó, để giữ vững vai trò quan trọng trong nền kinh tế thế giới, đòi hỏi APEC phải tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện, phối hợp hành động thông qua các chương trình, kế hoạch hành động tập thể và quốc gia, các dự án song phương, đa phương, thực hiện có hiệu quả các thỏa thuận và cam kết về thương mại, đầu tư, khoa học-công nghệ... Và vấn đề cấp thiết nhất là APEC phải tiến hành các cải cách cần thiết, nâng cao tính năng động, bền vững và hiệu quả trong đối phó với những thách thức, cũng như đáp ứng yêu cầu hợp tác đang ngày càng phát triển đa dạng cả về chiều rộng và chiều sâu.
Việt Nam gia nhập APEC năm 1998, đánh dấu bước phát triển mới trong chính sách hội nhập kinh tế của nước ta với khu vực và thế giới. Quán triệt chủ trương đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ kinh tế đối ngoại, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực, theo tinh thần phát huy tối đa nội lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, giữ vững độc lập, tự chủ và định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích và an ninh quốc gia, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, nên ngay sau khi gia nhập APEC, Việt Nam đã tham gia và đóng góp tích cực vào nhiều chương trình, dự Án hợp tác của APEC; tranh thủ được sự hỗ trợ, giúp đỡ về vốn, đầu tư, khoa học-kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý, đào tạo phát triển nguồn nhân lực, mở rộng thị trường, phục vụ đắc lực cho mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhiều nền kinh tế thành viên APEC hiện là các đối tác thương mại quan trọng, chiếm tới hơn 70% kim ngạch xuất khẩu, khoảng 75% đầu tư trực tiếp nước ngoài và hơn 50% viện trợ phát triển chính thức( ODA) của Việt Nam. Năm nay, Việt Nam vinh dự được các nền kinh tế thành viên tín nhiệm chọn làm nước chủ nhà của Hội nghị APEC 2006. Điều này thể hiện sự đánh giá cao của các nền kinh tế thành viên đối với những đóng góp tích cực của nước ta đối với APEC trong thời gian qua; đồng thời cũng khẳng định uy tín và vị thế ngày càng cao của nước ta trên các diễn đàn quốc tế đa phương. Chính phủ và nhân dân Việt Nam đang tập trung mọi nỗ lực phấn đấu tổ chức thành công APEC Việt Nam năm 2006, xứng đáng với sự tin cậy và mến phục của bạn bè quốc tế. Chúng ta phát huy cao nhất trách nhiệm của nước chủ nhà, thiện chí hòa bình, tinh thần đoàn kết, chủ động đề xuất chủ đề và các ưu tiên trong hoạt động hợp tác của APEC năm 2006. Chủ đề Năm APEC 2006 là “Hướng tới một cộng đồng năng động vì phát triển bền vững và thịnh vượng”, được bạn bè quốc tế đánh giá cao, cho đây là dấu ấn mang đậm bản sắc Việt Nam vì hòa bình, hợp tác và phát triển, phù hợp với nguyện vọng và tiến trình phát triển của APEC. Để cụ thể hóa chủ đề này thành hành động và hiệu quả thiết thực, Việt Nam đã đưa ra những sáng kiến, đề xuất quan trọng, nổi bật trong đó là Kế hoạch Hành động Hà Nội thực hiện Lộ trình Bu-san và những định hướng cải cách, nâng cao tính năng động, hiệu quả hoạt động của APEC, được các nền kinh tế thành viên rất đồng tình, ủng hộ; vì đây là hai vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với vai trò của APEC trước tình hình và yêu cầu phát triển mới của khu vực kinh tế này.
Kế hoạch Hành động Hà Nội là bước cụ thể hóa Lộ trình Bu-san (được thông qua tại APEC Hàn Quốc 2005) nhằm thực hiện mục tiêu Bu-go, gồm 6 phần: Mục tiêu; Các nguyên tắc; Các nội dung của Kế hoạch Hành động Hà Nội; Các vấn đề thực hiện; Danh mục các vấn đề đạt được trong năm 2006; Rà soát. Nội dung Kế hoạch Hành động Hà Nội tập trung vào những ưu tiên của Năm APEC 2006 nhằm thúc đẩy hợp tác thương mại, đầu tư; phát triển bền vững; phòng và chống dịch bệnh, nhất là dịch cúm gia cầm; phát triển nguồn nhân lực; nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ; chống tham nhũng; liên kết giữa các thành viên APEC thông qua hợp tác và phát triển du lịch. Trên cơ sở đề cương Kế hoạch Hành động Hà Nội, các nhóm công tác của APEC thảo luận, xây dựng nội dung chi tiết, xác định hành động cụ thể và thời gian hoàn thành các nội dung của Lộ trình Bu-san trên các lĩnh vực: Hỗ trợ hệ thống thương mại đa phương; thúc đẩy các thỏa thuận thương mại tự do khu vực và song phương (RTAs/FTAs) chất lượng cao; triển khai Chương trình nghị sự Bu-san về thuận lợi hóa kinh doanh, bao gồm các nội dung cơ bản như thuận lợi hóa thương mại, thủ tục hải quan, tiêu chuẩn và hợp chuẩn, đi lại của doanh nhân, thương mại điện tử, quyền sở hữu trí tuệ, phát triển khu vực tư nhân, minh bạch hóa và chống tham nhũng, cải cách cơ cấu...
Cải cách nâng cao tính năng động và hiệu quả của APEC là một nội dung quan trọng của APEC Việt Nam 2006. Các thành viên APEC đều nhất trí rằng, để tiếp tục phát huy vai trò là khu vực kinh tế phát triển năng động nhất thế giới, đóng góp tích cực giải quyết các vấn đề toàn cầu, APEC phải hành động mạnh mẽ và kiên quyết, kịp thời điều chỉnh, loại bỏ những “khiếm khuyết”, những “bất cập” trong cơ cấu tổ chức, cơ chế hoạt động, điều hành và hình thức hợp tác. Trên tinh thần đó, Việt Nam đề xuất ba hướng cải cách APEC là tăng cường hiệu quả hoạt động, liên kết hoạt động và năng động hoạt động; đề nghị thành lập Nhóm bạn bè của Chủ tịch SOM (Hội nghị các quan chức cấp cao APEC) về cải cách APEC. Tại SOM III tổ chức tại Đà Nẵng ngày 17-9, đại diện các nền kinh tế thành viên đã cụ thể hóa các đề xuất của nước chủ nhà và thống nhất một số biện pháp cải cách cấp thiết, như tăng cường nguồn lực và củng cố hoạt động của ban thư ký; đổi mới phương thức hoạt động của cơ chế SOM; sáp nhập, chuyển đổi hoạt động của một số nhóm, mạng lưới; rút ngắn thời gian hội họp; nhiệm kỳ Chủ tịch nhóm; tiêu chuẩn hóa báo cáo; thúc đẩy hợp tác giữa APEC và các nền kinh tế khác; bổ sung hai điểm là đổi mới cơ cấu kinh tế và an ninh con người vào chương trình nghị sự của APEC. Đây là những kết quả hết sức quan trọng, góp phần nâng cao tính liên kết bền vững và hiệu quả hoạt động của APEC trong một thế giới đã có nhiều thay đổi rất sâu sắc.
Bên cạnh các nội dung trên, Việt Nam cũng đề xuất nhiều nội dung thảo luận quan trọng khác, được các nền kinh tế thành viên đánh giá cao và nhiệt tình ủng hộ, nổi lên là APEC với việc thúc đẩy các vấn đề của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và vòng đàm phán Đô-ha. Với sự tham gia tích cực của Việt Nam, tại Hội nghị Bộ trưởng Thương mại APEC,  tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh (từ 2 đến 3-6-2006), APEC đã ra được Tuyên bố về WTO và vòng đàm phán phát triển Đô-ha. Mới đây, APEC đã thông qua Tuyên bố Hội An khẳng định quyết tâm tăng cường gắn kết cộng đồng APEC thông qua phát triển du lịch và các hoạt động lễ hội gắn với du lịch. Các sáng kiến khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp APEC tham gia vào các vấn đề của APEC 2006; đối thoại công-tư về thuận lợi hóa thương mại; thúc đẩy hợp tác của thanh niên, phụ nữ, xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững.
Phát huy những kết quả đã đạt được, Việt Nam  quyết tâm  và nỗ lực chuẩn bị chu đáo về mọi mặt để tổ chức thành công Hội nghị Các nhà Lãnh đạo APEC vào tháng 11 này và Năm APEC 2006, góp phần giúp bạn bè quốc tế hiểu sâu sắc hơn về truyền thống anh hùng, thiện chí hòa bình, đường lối đối ngoại “Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, tham gia tích cực vào tiến trình hợp tác quốc tế và khu vực”, phát huy vai trò tích cực cùng các nền kinh tế thành viên APEC phấn đấu xây dựng APEC tiến tới thành một cộng đồng năng động vì phát triển bền vững và thịnh vượng, góp phần cùng nhân loại tiến bộ xây dựng một thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển.
 
Đức Thắng
 

Ý kiến bạn đọc (0)

ENGLISH
中文
Giấy phép số 478/GP-BTTTT, Bộ Thông tin và Truyền thông, cấp ngày 27/7/2021.
Tổng Biên tập: Thiếu tướng, PGS, TS. NHÂM CAO THÀNH
Phó Tổng Biên tập: Đại tá, ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG; Đại tá, ThS. NGUYỄN MẠNH TUẤN
© 2013 Bản quyền thuộc về Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Bảo lưu mọi quyền
Địa chỉ: 38A, Lý Nam Đế, phường Hoàn Kiếm, Hà Nội; ĐT: (024)38.457.044; (069)552.364
Fax: (024)37.473.956 - Email: thukytoasoan.qptd@gmail.com
Đại diện phía Nam: 161-163, Trần Quốc Thảo, phường Nhiêu Lộc, TP Hồ Chí Minh; Fax: (028) 62.905.671; ĐT: (069) 667.446