Trong suốt chặng đường 60 năm xây dựng, trưởng thành (22-11-1956 - 22-11-2016), các thế hệ cán bộ, nhân viên Viện Kiểm nghiệm, nghiên cứu dược và trang thiết bị y tế Quân đội thường xuyên có các hoạt động học tập và làm theo lời Bác Hồ dạy bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú. Điều đó đã trở thành động lực quan trọng để Viện hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Đón nhận quyết định chứng nhận tiêu chuẩn “Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm thuốc”

Viện Kiểm nghiệm, nghiên cứu dược và trang thiết bị y tế Quân đội trực thuộc Cục Quân y, có nhiệm vụ kiểm nghiệm thuốc, hóa chất; kiểm định trang thiết bị y tế; nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm các loại thuốc, trang thiết bị y tế mới và phương thức tiếp tế quân y trong thời bình, thời chiến. Ngay từ những ngày đầu thành lập, mặc dù nhân lực còn ít, máy móc, trang bị đơn giản, thô sơ, nhưng thấm nhuần sâu sắc lời nhắc nhở của Bác: “Nhân viên quân y ai cũng cố gắng, nhưng bộ đội vẫn còn ốm nhiều. Một mặt là vì thiếu thuốc. Một mặt khác là vì sự kiểm soát thuốc men chưa được chu đáo”¹, đội ngũ cán bộ, nhân viên của Viện đã nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, bám sát chiến trường, vừa xây dựng, vừa tổ chức phân loại, rà soát chất lượng thuốc; khai thác, sử dụng có hiệu quả nguồn thuốc trong nước, kết hợp tốt giữa thuốc Tây y và thuốc Đông y. Đồng thời, nghiên cứu, sản xuất nhiều loại thuốc thành phẩm, dụng cụ y tế thiết yếu phục vụ kịp thời cho công tác chăm sóc sức khỏe bộ đội, cứu chữa thương binh, bệnh binh, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Viện đã từng bước củng cố, kiện toàn về tổ chức, biên chế; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc hiện đại; đồng thời, có nhiều chủ trương, biện pháp đổi mới, nâng cao chất lượng công tác, thực hiện tốt nhiệm vụ trên cả 3 mặt: kiểm nghiệm thuốc, hóa chất; kiểm định trang thiết bị y tế; nghiên cứu sản xuất thuốc, trang thiết bị y tế mới. Tuy nhiên, hiện nay các loại thuốc, thiết bị y tế sử dụng trong Quân đội rất lớn, đa dạng về chủng loại. Trên thị trường, nhiều loại thuốc giả, thuốc và thiết bị y tế kém chất lượng vẫn tồn tại, lưu hành với công nghệ làm giả ngày càng tinh vi. Vấn đề này đang đặt ra cho Viện nhiệm vụ rất nặng nề, yêu cầu cao. Trong khi đó, nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, máy móc của Viện có mặt chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là trước sự phát triển nhanh của khoa học - công nghệ trên lĩnh vực dược, trang bị y tế. Để hoàn thành nhiệm vụ được giao, Đảng ủy, Ban Giám đốc Viện đã có nhiều chủ trương, giải pháp đồng bộ; trong đó, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được xác định là một nội dung, giải pháp quan trọng.

Do đặc thù nhiệm vụ, đội ngũ cán bộ, nhân viên của Viện tuy không trực tiếp tiếp xúc với bệnh nhân, nhưng công việc thầm lặng của họ có tác động, ảnh hưởng lớn đến việc điều trị, chăm sóc sức khỏe bộ đội, nhân dân. Thực hiện lời Bác dạy “Tư tưởng không đúng đắn thì công tác ắt sai lầm”², Viện luôn chú trọng giáo dục xây dựng bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, tạo cơ sở nâng cao chất lượng công tác. Viện làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, phổ biến, quán triệt nhiệm vụ, nêu bật vai trò, tầm quan trọng của công tác kiểm nghiệm thuốc, kiểm định trang thiết bị y tế đối với việc điều trị, chăm sóc sức khỏe bộ đội, nhân dân. Qua đó, làm cho đội ngũ cán bộ, nhân viên nhận rõ: mỗi lô thuốc giả, thuốc hay thiết bị y tế kém chất lượng nếu không được phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời, không những không mang lại hiệu quả trong chẩn đoán, điều trị mà có thể gây tác dụng phụ, gây nhầm lẫn, nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh và thiệt hại về kinh tế. Đồng thời, giúp họ xác định rõ trách nhiệm của mình, nêu cao ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện y đức, trình độ, tay nghề đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Cùng với đó, Viện đẩy mạnh thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng gắn với thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI), Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. Để đạt hiệu quả, Viện đã xây dựng hệ thống các tiêu chí, chuẩn mực cụ thể về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác gắn với chức năng, nhiệm vụ của từng phòng, khoa, ban, làm cơ sở để cá nhân đăng ký phấn đấu thực hiện. Hằng tháng, trong nghị quyết lãnh đạo của Đảng ủy cũng như các chi bộ, đều đánh giá kết quả thực hiện, chỉ rõ những hạn chế, đề ra biện pháp khắc phục. Nhờ đó, các giá trị, chuẩn mực đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thấm sâu trong suy nghĩ, hành động cụ thể hằng ngày của mỗi cán bộ, đảng viên, nhân viên trong Viện, góp phần định hướng tư tưởng, nâng cao nhận thức, xây dựng tinh thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ nhau trong thực hiện nhiệm vụ.

Trình diễn kỹ thuật tại Hội thao sáng tạo trẻ ngành y tế khu vực Hà Nội

Thấm nhuần lời dạy của Bác đối với cán bộ và nhân viên quân y: “Các cô, các chú phải: …, thi đua học tập và công tác để tiến bộ không ngừng về chính trị, tư tưởng, về chuyên môn kỹ thuật”³, Viện luôn coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên “vừa hồng, vừa chuyên”, nhất là đội ngũ chuyên gia đầu ngành để làm nòng cốt trong công tác chuyên môn. Là đơn vị sớm được chứng nhận đạt tiêu chuẩn “Thực hành tốt phòng kiểm nghiệm thuốc” (GLP), điều này đặt ra cho cán bộ, nhân viên của Viện yêu cầu cao, đòi hỏi khắt khe trong thực hiện nhiệm vụ. Do đó, Viện đã thực hiện nhiều biện pháp để nâng cao trình độ, năng lực toàn diện cho đội ngũ cán bộ, nhân viên. Cùng với chú trọng tạo nguồn, nâng cao chất lượng “đầu vào”; quy hoạch, đào tạo, bố trí sử dụng hợp lý đội ngũ cán bộ, nhân viên, Viện hết sức coi trọng công tác huấn luyện, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên theo các chuyên đề gắn với chức năng của các phòng, khoa. Đặc biệt, việc bồi dưỡng cán bộ, nhân viên mới được tiến hành theo quy trình rất chặt chẽ; từ phân công cán bộ có kinh nghiệm bồi dưỡng, hướng dẫn, làm mẫu, “cầm tay chỉ việc”, sau đó thành lập hội đồng kiểm tra, đánh giá trình độ, tay nghề, khi đáp ứng được yêu cầu mới làm chính thức. Để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, Viện tổ chức đánh giá nội bộ theo tiêu chuẩn GLP; chú trọng huấn luyện phát triển kỹ thuật chuyên sâu, như: kiểm nghiệm enzyme, men vi sinh, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, kiểm tra bằng máy CT-scaner, máy siêu âm; huấn luyện khai thác, sử dụng các loại máy móc, trang bị, nhất là trang bị hiện đại phục vụ quá trình kiểm nghiệm thuốc, hóa chất. Cùng với tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng tại chỗ, Viện cử cán bộ, kỹ thuật viên tham gia tập huấn, bồi dưỡng theo các chuyên ngành tại các viện, trung tâm khoa học lớn và cử đi đào tạo sau đại học tại các trường trong và ngoài Quân đội. Nhờ đó, trình độ, tay nghề của đội ngũ cán bộ, nhân viên không ngừng được nâng lên. Đến nay, trên 60% cán bộ, nhân viên của Viện có trình độ đại học và sau đại học.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của nhiệm vụ “gác cửa”, kiểm soát chất lượng thuốc trong điều trị, chăm sóc sức khỏe bộ đội, nhân dân, Viện thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm nghiệm thuốc, kiểm định trang thiết bị y tế. Công tác kiểm nghiệm thuốc được dựa trên bộ tiêu chuẩn quốc gia về thuốc; kết quả kiểm nghiệm sẽ là căn cứ để xem xét việc thu hồi hay cho lưu hành đối với sản phẩm. Do vậy, Viện thường xuyên nghiên cứu, cập nhật, triển khai quy trình kiểm nghiệm thuốc theo Dược điển Việt Nam, dược điển nước ngoài và tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Quá trình thực hiện, học tập phong cách cụ thể, tỷ mỷ của Bác, cán bộ, nhân viên của Viện chấp hành nghiêm quy chế công tác chuyên môn và theo đúng phương châm “thận trọng, chính xác, kịp thời gian”, “khách quan, trung thực, khoa học”. Hằng năm, Viện tổ chức các đoàn công tác tới hầu hết các bệnh viện, kho quân y, cơ sở sản xuất, pha chế thuốc trong toàn quân để kiểm tra, lấy mẫu kiểm nghiệm, hướng dẫn việc thực hiện các quy chế, chế độ quản lý chất lượng thuốc. Đây là nhiệm vụ không ít vất vả nhưng học tập tấm gương sáng về tinh thần vượt qua khó khăn, gian khổ của Bác, cán bộ, nhân viên của Viện luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ với chất lượng cao. Để kết quả kiểm nghiệm đảm bảo khách quan, chính xác, Viện tiến hành phân tích theo các quá trình thao tác chuẩn (Sop) đã được ban hành và có hồ sơ lưu trữ chặt chẽ. Trong đó có: tổ chức đổi tay, đổi khoa, gửi đối chứng sang Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương và tham gia chương trình so sánh kết quả kiểm nghiệm liên phòng thí nghiệm quốc gia. Từ năm 2010 - 2015, Viện đã hoàn thành kiểm nghiệm gần 4.000 mẫu với hàng vạn tiêu chí và phép thử khác nhau, kết quả kiểm nghiệm đảm bảo chính xác, tin cậy, kịp thời gian. Qua đó, góp phần quan trọng vào việc ngăn chặn thuốc giả, hạn chế thuốc kém chất lượng lọt vào các cơ sở khám - chữa bệnh trong Quân đội, nâng cao chất lượng điều trị, chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân.

Song song với kiểm nghiệm thuốc, Viện đồng thời triển khai công tác kiểm định, hiệu chuẩn trang thiết bị y tế. Do số lượng các trang thiết bị y tế trong toàn quân lớn, không thể tập trung về một nơi để kiểm định, cán bộ, nhân viên của Viện phải cơ động cùng các thiết bị đo, kiểm tra đến từng đơn vị, cơ sở quân y để kiểm định, rà soát chất lượng phương tiện đo, điều chỉnh sai số, phục vụ kịp thời cho việc chẩn đoán và điều trị. Mặt khác, Viện đã chủ động tham mưu cho Cục Quân y về công tác quản lý chất lượng thiết bị y tế toàn quân và tiến hành nghiên cứu, xây dựng tiêu chuẩn Việt Nam trong lĩnh vực quân sự, quốc phòng cho các loại thiết bị y tế chưa có tiêu chuẩn kiểm định.

Lều cấp cứu say nắng, say nóng - sản phẩm do Viện nghiên cứu, sản xuất

Trong bất kỳ thời điểm nào, thời bình hay thời chiến, công tác nghiên cứu, bào chế những loại thuốc mới; nghiên cứu, cải tiến, sản xuất những thiết bị y tế phục vụ cho điều trị, chăm sóc sức khỏe bộ đội luôn được đặt ra, đòi hỏi sự sáng tạo của ngành Quân y nói chung và Viện nói riêng. Nhận rõ điều này, Viện đẩy mạnh công tác nghiên cứu dược, phát huy sáng kiến phục vụ y học quân sự. Hằng năm, Viện đều giao chỉ tiêu nghiên cứu khoa học cho các phòng, khoa; động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ, nhân viên tham gia nghiên cứu các đề tài, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, coi đây là tiêu chí để đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ gắn với bình xét thi đua, khen thưởng. Học tập tư tưởng của Bác về gắn lý luận với thực tiễn, Viện ưu tiên đầu tư nghiên cứu, hỗ trợ kinh phí cho các đề tài có tính khả thi cao, ứng dụng sát thực tế, phục vụ cho chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu. Những năm qua, Viện đã nghiên cứu thành công nhiều đề tài, đưa vào ứng dụng trong thực tiễn mang lại hiệu quả thiết thực, được Bộ Quốc phòng khen thưởng, đánh giá cao. Tiêu biểu là các đề tài: Nghiên cứu, bào chế ống chống khói độc kích thích CS; Ống Amyl Nitrit chống chất độc Cyanid; Cơ số quân y cá nhân cho bộ đội trên đảo; Sáng kiến cải tiến cáng gấp chuyển thương, cáng vớt, cáng bó; Lều cấp cứu say nắng, say nóng; Bơm tiêm tự động, v.v. Đặc biệt, Viện là một trong những đơn vị đầu tiên đã nghiên cứu, chiết xuất thành công Artemisinin tinh khiết từ lá cây thanh hao hoa vàng, sản xuất thuốc phục vụ điều trị sốt rét cho bộ đội. Công trình nghiên cứu này đã được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (năm 2003).

Việc học tập và làm theo Bác ở Viện Kiểm nghiệm nghiên cứu dược và trang thiết bị y tế Quân đội đã trở thành việc làm thường xuyên, gắn với công việc hằng ngày của đội ngũ cán bộ, nhân viên. Đó là động lực để Viện quy tụ, phát huy sức mạnh, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, thiết thực góp phần vào sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe bộ đội và nhân dân, phát triển nền y học nước nhà.

Thượng tá, TS. TÔ MINH HÙNG, Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Viện
______________       

1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 488.

2 - Sđd, Tập 7, tr. 114.

3 - Sđd, Tập 15, tr. 361.