Đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện Cuộc vận động (CVĐ) “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” để rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên (CB, ĐV) có đủ phẩm chất, năng lực kế tục xứng đáng con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ đã lựa chọn là vấn đề rất hệ trọng và là cách làm thiết thực nhất để kỷ niệm 121 năm ngày sinh của Người.

Thực hiện Chỉ thị 06-CT/TW, ngày 07-11-2006 của Bộ Chính trị (khoá X), toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã nghiêm túc triển khai thực hiện CVĐ “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Sau hơn 4 năm thực hiện, CVĐ đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ trên nhiều mặt của đời sống xã hội. Các hội nghị tổng kết từ địa phương, bộ, ban, ngành đến toàn quốc đã đánh giá một cách khách quan, toàn diện kết quả thực hiện CVĐ trong Đảng và toàn xã hội; trong đó, nổi lên những vấn đề cơ bản sau:  

Về nhận thức, đa số CB, ĐV và nhân dân cho rằng, CVĐ là sự tiếp tục thực hiện quan điểm xây dựng đạo đức cách mạng của Đảng ta; coi đạo đức là bộ phận cấu thành quan trọng của nền tảng tinh thần xã hội và của Đảng. Do vậy, tổ chức CVĐ “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” là công việc cần thiết, “đúng” và “trúng”, hợp ý Đảng – lòng dân. Hầu hết CB, ĐV và nhân dân đã thấy rõ hơn việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh có ý nghĩa thiết thực với bản thân, gia đình của mỗi người và cho quê hương, đất nước; đồng thời, là dịp tốt để nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn trách nhiệm trong việc giữ gìn đạo đức, lối sống của xã hội. 

Những giá trị to lớn của tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, như: “Trung với nước, hiếu với dân”, “Yêu thương con người, sống có nghĩa, có tình”; “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”, “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”; “Hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”; “Xây dựng Đảng ta trong sạch vững mạnh, là đạo đức, là văn minh”..., được cả xã hội khẳng định, coi đó là lý tưởng, khát vọng và là những phẩm chất đạo đức tiêu biểu mà con người Việt Nam phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu vươn tới.

Trong làm theo tấm gương đạo đức của Bác, nét nổi bật là ý thức trách nhiệm của CB, ĐV được nâng cao; ý chí, quyết tâm vượt qua những trở ngại, chủ động, sáng tạo để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng trong điều kiện có nhiều khó khăn, thách thức được thể hiện khá rõ. Vấn đề giáo dục, rèn luyện đạo đức theo tấm gương Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành một nội dung được quan tâm trong hoạt động của các tổ chức đảng. Việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã có những kết quả rõ nét; phòng, chống quan liêu, tham nhũng, cải cách thủ tục hành chính có bước chuyển biến tích cực trong các tổ chức chính trị-xã hội và trong đội ngũ CB, ĐV. Quyền làm chủ của nhân dân được các tổ chức chính trị-xã hội tôn trọng và phát huy. CVĐ đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của các cơ quan, đơn vị và địa phương.

Theo kết quả điều tra dư luận xã hội của Ban Tuyên giáo Trung ương, có 84% số người được hỏi cho rằng, CVĐ đã tạo được sự chuyển biến rõ nét về nhận thức, gắn liền với ý chí tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của CB, ĐV. Qua thực hiện CVĐ, trong xã hội đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đã được biểu dương và xã hội ghi nhận...

Đạt được những kết quả trên là do CVĐ đã đáp ứng nhu cầu chung của toàn xã hội, cũng như sức hấp dẫn, lôi cuốn, thuyết phục của tư tưởng và tấm gương đạo đức sáng ngời của Bác Hồ. Đó cũng là kết quả của sự thống nhất cao và sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai CVĐ của các cấp ủy từ Trung ương đến cơ sở. Các cấp ủy đã coi đây là một nhiệm vụ quan trọng của công tác xây dựng đảng. Sự tham gia tích cực, tự giác của đông đảo CB, ĐV, nhân dân, hội viên các đoàn thể chính trị-xã hội, các văn nghệ sĩ và nhà báo…, đã thúc đẩy việc triển khai CVĐ ngày càng mạnh mẽ hơn trong các tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị và địa phương.

Tuy nhiên, với thái độ nghiêm túc, nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, chúng ta thấy rõ, trong triển khai thực hiện CVĐ còn những hạn chế, khuyết điểm. Đó là, hoạt động chỉ đạo, tổ chức và triển khai CVĐ còn nhiều bất cập; kết quả thực tế của CVĐ chưa đồng đều, chưa vững chắc; sự chuyển biến về nhận thức trong các tầng lớp nhân dân chưa thực sự sâu sắc; việc làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh chưa thực sự trở thành phong trào tự giác, sâu rộng trong đội ngũ CB, ĐV và công chức; vai trò nêu gương của cán bộ lãnh đạo chủ chốt, đặc biệt là người đứng đầu chưa thể hiện rõ; sự gắn kết giữa nội dung CVĐ với công tác xây dựng đảng chưa thật chặt chẽ; nhiều nơi chưa đưa nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào sinh hoạt đảng thường kỳ... Đặc biệt, việc triển khai CVĐ chưa thực sự gắn kết chặt chẽ với thực hiện nhiệm vụ chính trị, với công tác chuyên môn, chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị và chức trách, nhiệm vụ của mỗi CB, ĐV, công chức.

Những tồn tại nêu trên chủ yếu là do nhận thức còn hạn chế và quyết tâm chưa cao của một số cấp uỷ, người chủ trì cơ quan, đơn vị trong triển khai CVĐ. Có nơi cấp ủy và người chủ trì còn giản đơn, nóng vội; có nơi lại do dự, thiếu quyết tâm; sự tham gia của các thành viên trong hệ thống chính trị chưa đều và chưa có sự phối hợp chặt chẽ. Nhưng nguyên nhân trực tiếp nhất, dẫn đến hạn chế của việc thực hiện CVĐ là, sự vào cuộc chưa tích cực, mạnh mẽ của cán bộ chủ chốt (nhất là người đứng đầu); chưa có nhiều tấm gương có sức thuyết phục của lãnh đạo các cấp trong việc làm theo tấm gương đạo đức của Bác.

Những kết quả triển khai thực hiện CVĐ cho chúng ta nhận thức rõ hơn về sự cần thiết phải đẩy mạnh giáo dục đạo đức, lối sống trong Đảng và trong toàn xã hội. Hội nghị toàn quốc Tổng kết 4 năm triển khai CVĐ tổ chức đầu tháng 12-2010 tại Hà Nội đã đề xuất đưa nội dung “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng và đã được Đại hội nhất trí thông qua. Điều đó chứng tỏ vị trí, ý nghĩa to lớn của việc tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện CVĐ đối với toàn xã hội ta hiện nay.

 Trên cơ sở những kinh nghiệm rút ra trong thực hiện CVĐ thời gian qua và từ những yêu cầu của sự  nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện CVĐ “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, với những nội dung cơ bản sau:  

 Một là, tiếp tục khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng về “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong Đảng và xã hội. Theo đó, cần tập trung chỉ đạo thực hiện tốt hơn nữa việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho CB, ĐV và các tầng lớp nhân dân về sự cần thiết phải đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện CVĐ. Công tác giáo dục, tuyên truyền về CVĐ phải bám sát thực tiễn, nhiệm vụ của từng địa phương, cơ quan, đơn vị; có sự đổi mới về nội dung, phương pháp bảo đảm phong phú, hấp dẫn; đồng thời, gắn chặt việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về CVĐ với các sự kiện lớn, các ngày kỷ niệm trọng đại của đất nước, của các ngành, địa phương và các CVĐ, các phong trào thi đua khác... Đề nghị Trung ương tổ chức quán triệt trong toàn hệ thống chính trị về ý nghĩa, vai trò, tác dụng của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với học tập, quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XI của Đảng và nghị quyết đại hội vừa qua của các cấp bộ đảng ở các bộ, ban, ngành và địa phương, nhằm tạo được sự thống nhất cao trong toàn hệ thống chính trị, trước hết là trong cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở tất cả các cấp, các ngành về mục đích, ý nghĩa chiến lược, tính chất lâu dài của CVĐ. Công tác tuyên truyền cần làm rõ hơn nữa mối quan hệ chặt chẽ giữa đạo đức Hồ Chí Minh với tư tưởng của Người; qua đó, góp phần khẳng định và củng cố vững chắc nền tảng tinh thần và đạo đức của Đảng ta, chế độ ta. Cùng với đó, cần tích cực tuyên truyền về các gương điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh nhằm tạo sự lan tỏa và nhân rộng trong xã hội.

Hai là, cần khắc phục tư tưởng nóng vội, giản đơn hoặc do dự, thụ động, thiếu tích cực và quyết tâm trong tổ chức thực hiện CVĐ. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo cần chặt chẽ, thống nhất, đồng bộ, thường xuyên và kiên trì; đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp của các cấp ủy; chú trọng sự phối hợp và phân công trách nhiệm giữa các cơ quan trong toàn bộ hệ thống chính trị, từ đó chuyển hoá các yêu cầu của CVĐ thành ý thức và nền nếp trong công việc và hoạt động thường xuyên của các tổ chức đảng, mỗi CB, ĐV; đồng thời, phải coi đó là yêu cầu cao nhất của CVĐ. Theo đó, cấp ủy các cấp cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đi vào chiều sâu, trở thành nội dung quan trọng trong hoạt động của từng đảng bộ, chi bộ, cơ quan, đơn vị. Cán bộ các cấp (nhất là người đứng đầu) cần tăng cường vai trò, trách nhiệm và tìm ra những phương thức hoạt động mới nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả thực hiện CVĐ ở cơ quan, đơn vị, địa phương mình một cách thiết thực, phù hợp. Trong thời gian tới, theo chúng tôi, về tổ chức, không nên duy trì Ban Chỉ đạo CVĐ ở các cấp, mà Ban Thường vụ cấp ủy các cấp cần xác định việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện CVĐ là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên của mình và để giúp việc cho cấp ủy, ở mỗi cấp nên có một bộ phận chuyên trách gọn nhẹ. Các cấp cần sớm ban hành quy chế phối hợp việc thực hiện nội dung CVĐ với Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng cùng cấp và hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội về đạo đức của CB, ĐV, công chức, viên chức nhà nước để kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống trong thực hành đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Cùng với đó, cần kết hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa công tác tư tưởng với công tác tổ chức, cán bộ trong thực hiện CVĐ, đặc biệt là trong đánh giá, nhận xét, quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm, khen thưởng và kỷ luật CB, ĐV.

Ba là, ở mỗi cấp, cần gắn kết chặt chẽ chương trình hành động toàn khoá XI của Đảng với việc thực hiện CVĐ của ngành, địa phương mình. Cơ quan chức năng cấp trên cần sớm hướng dẫn các ngành, địa phương tiếp tục hoàn chỉnh các tiêu chí đạo đức theo tấm gương của Bác phù hợp với điều kiện, đặc điểm cụ thể của mình để gắn kết chặt chẽ với chương trình hành động toàn khóa XI của Đảng, trên cơ sở đó, các ngành, địa phương khẩn trương ban hành và tổ chức thực hiện. Trong quá trình thực hiện, cần đầu tư nghiên cứu để xây dựng, phát triển nội dung CVĐ phù hợp, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế. Trên cơ sở kinh nghiệm có được trong thực hiện CVĐ những năm qua, từng cấp ủy, địa phương, bộ, ban, ngành rà soát lại nội dung, hình thức tiến hành, chủ động bổ sung, điều chỉnh kế hoạch, tập trung khắc phục mặt yếu trong từng lĩnh vực công tác; kết hợp đẩy mạnh vận động tự giác học tập; tích cực làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phát huy vai trò nêu gương bắt đầu từ cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp, từ trong Đảng ra ngoài xã hội với việc thực hiện nghiêm túc các quy định của tổ chức đảng, pháp luật của Nhà nước, nội quy, quy định của cơ quan, đơn vị và sự giám sát của nhân dân. Đồng thời, phát huy dân chủ trong Đảng và xã hội, huy động sự tham gia rộng rãi của quần chúng nhân dân trong công tác xây dựng đảng, tạo cơ sở và động lực cho việc triển khai mạnh mẽ, hiệu quả thực hiện CVĐ. Trong quá trình đó, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát CB, ĐV và tổ chức đảng thực hiện CVĐ và chương trình hành động toàn khóa XI của Đảng, tạo sự chuyển biến thiết thực của CVĐ trong thực tiễn.

Thực hiện đầy đủ các nội dung trên sẽ góp phần đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả thực hiện CVĐ "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"; làm cho CVĐ có sức lan tỏa và đi vào chiều sâu trong đời sống xã hội,  các tầng lớp nhân dân, các tổ chức chính trị-xã hội; góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

PGS, TS. VŨ VĂN PHÚC

Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản