Là cơ quan ngang bộ thuộc Chính phủ, những năm qua, cùng với thực hiện tốt chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước và chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện công tác dân tộc, Ủy ban Dân tộc còn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện hiệu quả công tác quốc phòng, quân sự, góp phần bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng về thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, những năm qua, cùng với triển khai toàn diện các mặt công tác, Ủy ban Dân tộc (sau đây gọi tắt là Ủy ban) đã chú trọng thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và đạt nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là, nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động thuộc Ủy ban về công tác quốc phòng, quân sự ở các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các địa phương không ngừng được nâng cao. Công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh được chú trọng, thực hiện nghiêm túc theo hướng: đổi mới nội dung, hình thức và mở rộng đối tượng¹, bảo đảm nâng cao chất lượng, phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ của từng bộ phận. Trên thực tế, Ủy ban đã có nhiều biện pháp kết hợp chặt chẽ giữa tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc với củng cố quốc phòng, an ninh trên từng khu vực, địa bàn và cả nước, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Cùng với đó, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo Ủy ban coi trọng củng cố, kiện toàn tổ chức, biên chế và hoạt động của Ban Chỉ huy Quân sự thuộc quyền; chăm lo xây dựng lực lượng tự vệ, dự bị động viên bảo đảm có số lượng hợp lý, chất lượng ngày càng cao, nhất là chất lượng về chính trị, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ an ninh, an toàn và xử lý các tình huống xảy ra. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự ở các vụ, đơn vị thuộc Ủy ban, nhất là chế độ giao ban, báo cáo, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm được thực hiện nghiêm túc, chất lượng, hiệu quả. Nhờ đó, hằng năm, Ủy ban đều hoàn thành tốt công tác quốc phòng, quân sự, được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao. Ban Chỉ huy Quân sự Ủy ban trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu phong trào Thi đua Quyết thắng trong các Bộ, ngành Trung ương².

Tuy nhiên, trên thực tế, nhận thức của một số công chức, viên chức, người lao động về công tác quốc phòng, quân sự chưa thực sự đầy đủ, thậm chí coi công tác này là của Ban Chỉ huy Quân sự và tự vệ Ủy ban; đội ngũ cán bộ làm công tác quốc phòng, quân sự là kiêm nhiệm, ít được đào tạo chuyên sâu về công tác quốc phòng - an ninh nên hiệu quả công tác quốc phòng, quân sự có thời điểm còn hạn chế. Công tác tham mưu triển khai các đề án, chương trình, dự án, chính sách dân tộc gắn với xây dựng khu vực phòng thủ, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân của một số cơ quan công tác dân tộc địa phương cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp thiếu đồng bộ, dẫn đến quá trình triển khai thực hiện tính bền vững chưa cao.

Thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nhân tố gây mất ổn định. Trong nước, lợi dụng chính sách dân tộc, tự do tôn giáo, dân chủ, nhân quyền; khó khăn về kinh tế - xã hội, nhận thức hạn chế của một bộ phận nhân dân tại các vùng dân tộc thiểu số, biên giới, miền núi,... các thế lực thù địch tăng cường chống phá bằng những thủ đoạn mới thâm độc, nguy hiểm hơn; trong đó, chúng xác định vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là mục tiêu trọng điểm chống phá. Cùng với đó, tình trạng buôn lậu, mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma tuý, chất nổ, tiền giả, mua bán phụ nữ, trẻ em, vượt biên trái phép, di cư tự do,... của đồng bào dân tộc thiểu số khu vực biên giới diễn biến hết sức phức tạp, gây khó khăn cho thực hiện công tác dân tộc, củng cố quốc phòng, an ninh. Trước tình hình đó, để phát huy những thành tích đã đạt được, hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc phòng, quân sự gắn với nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực dân tộc, Ủy ban xác định phải đẩy mạnh thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp khoa học, phù hợp; tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau.

1. Tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên và nhân viên thuộc quyền đối với nhiệm vụ quốc phòng, quân sự trong các bộ, ngành Nhà nước. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, tạo sự thống nhất nhận thức và hành động của từng bộ phận và toàn Ủy ban trong thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quan trọng này. Để làm được điều đó, trước hết, Ủy ban tập trung đẩy mạnh công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, nhất là đối với đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc Chỉ thị 12-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng, an ninh trong tình hình mới”, Quy định 07-QĐ/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương về tiêu chuẩn kiến thức quốc phòng, an ninh,… và Nghị quyết chuyên đề của Đảng ủy cơ quan Ủy ban về lãnh đạo công tác quốc phòng, quân sự, hằng năm, Ban Cán sự Đảng và lãnh đạo Ủy ban chỉ đạo thực hiện tốt công tác giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự cho cán bộ, đảng viên, nhân viên của các vụ và đơn vị thuộc quyền. Chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, cơ quan quân sự địa phương rà soát, quản lý chặt chẽ số cán bộ, đảng viên thuộc diện được bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh để xây dựng kế hoạch mở lớp bồi dưỡng và cử đảng viên tham gia các lớp bồi dưỡng của trên. Ủy ban phấn đấu, hằng năm, hoàn thành 100% chỉ tiêu bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh theo quy định.

Cùng với đẩy mạnh công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh, Ủy ban chỉ đạo các bộ phận thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn, sự kiện chính trị trọng đại của Đảng, Nhà nước, Quân đội, nhất là Ngày Đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam. Trong đó, tập trung tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh trên từng khu vực, địa bàn và cả nước. Đồng thời, chú trọng các hoạt động tuyên dương người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện tốt việc kết hợp này. Qua đó, giúp đồng bào các dân tộc, trên từng địa bàn thấu suốt quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng; hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; thấy rõ sự cần thiết phải đẩy mạnh công tác quân sự, quốc phòng trong các bộ, ngành Nhà nước, trong đó có Ủy ban Dân tộc. Trên cơ sở nhận thức đúng, thống nhất nhận thức và hành động, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

2. Kết hợp chặt chẽ giữa thực hiện nhiệm vụ chính trị với tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, các dân tộc sống đan xen, hòa thuận với nhau; trong đó, đồng bào các dân tộc thiểu số chủ yếu sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo - nơi có địa bàn rộng, mật độ dân số thấp, dân trí không đồng đều, nhưng có ý nghĩa to lớn về kinh tế, môi trường sinh thái và là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh của cả nước. Vì thế, việc kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội ở các địa bàn này giữ vai trò rất quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Ủy ban đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tham mưu cho Đảng, Nhà nước triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, đúng lộ trình các đề án, chương trình, dự án kết hợp kinh tế với quốc phòng tại vùng dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2016 - 2020 và những năm tiếp theo. Đồng thời, đề xuất, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách hiện hành bảo đảm phù hợp với thực tiễn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện xóa đói, giảm nghèo bền vững gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh trên từng địa bàn. Thường xuyên theo dõi, nắm chắc tình hình vùng dân tộc thiểu số và miền núi trên các lĩnh vực, đặc biệt là tình hình quốc phòng, an ninh, thiên tai, dịch bệnh,… kịp thời tham mưu cho Đảng, Nhà nước đề ra các giải pháp ổn định cuộc sống người dân, giữ vững an ninh chính trị, không để xảy ra điểm nóng, phức tạp, nhất là tại các vùng trọng điểm.

Cùng với đó, Ủy ban cũng chỉ đạo cơ quan công tác dân tộc ở địa phương tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp xây dựng chương trình hành động và kế hoạch triển khai thực hiện các chính sách, chương trình, dự án phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương. Trong đó, tập trung thực hiện hiệu quả “Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2020” gắn với xây dựng khu vực phòng thủ, thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân vững chắc, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng đẩy mạnh thực hiện Đề án quy hoạch và phát triển các khu kinh tế - quốc phòng theo tinh thần Nghị quyết 520-NQ/QUTW về “Lãnh đạo nhiệm vụ sản xuất, xây dựng kinh tế kết hợp với quốc phòng của Quân đội đến năm 2020”,… nhằm tổ chức, sắp xếp ổn định lại dân cư, xây dựng các cụm thôn, bản ở khu vực biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ kháng chiến vững về chính trị, giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng, an ninh.

3. Thường xuyên kiện toàn tổ chức chỉ huy, xây dựng lực lượng tự vệ vững mạnh, làm nòng cốt trong thực hiện công tác quốc phòng, quân sự. Đây cũng là một trong những giải pháp quan trọng, mang tính động lực nhằm thúc đẩy thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của Ủy ban. Vì thế, Ban Cán sự Đảng và lãnh đạo Ủy ban luôn chú trọng việc kiện toàn tổ chức và đổi mới nâng cao chất lượng hoạt động, điều hành của Ban Chỉ huy Quân sự cùng cấp. Theo đó, Ban Chỉ huy Quân sự được biên chế đúng, đủ thành phần theo quy định; thường xuyên tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng để nắm chắc quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, Nhà nước, trau dồi kiến thức về chính trị, quân sự, đủ năng lực tham mưu cho Ủy ban thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quan trọng này. Cùng với triển khai nội dung về xây dựng tự vệ cơ quan Ủy ban - lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, Ủy ban còn chỉ đạo chặt chẽ công tác

huấn luyện đúng, đủ nội dung, chương trình cho tự vệ cơ quan Ủy ban. Trong tình hình hiện nay, để nâng cao chất lượng lực lượng tự vệ, Ủy ban tập trung giáo dục lòng trung thành, niềm vinh dự, tự hào khi được đứng trong đội ngũ lực lượng vũ trang nhân dân; huấn luyện thuần thục cách sử dụng và quy định về trường hợp được sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ trong biên chế, bảo đảm đủ sức bảo vệ cơ quan trong mọi tình huống. Quan tâm bảo đảm ngân sách, các chế độ, chính sách đối với lực lượng tự vệ, chính sách hậu phương Quân đội cho các đối tượng; thường xuyên duy trì đủ số lượng tự vệ theo quy định, sẵn sàng tham gia thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự khi có lệnh, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

TS. PHAN VĂN HÙNG, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự
_______________

1 - Tính riêng trong 02 năm (2017 và 2018), Ủy ban đã gửi lên trên và tự bồi dưỡng được 26 đảng viên thuộc đối tượng 2, 30 đảng viên thuộc đối tượng 3 và 85 đảng viên thuộc đối tượng 4.

2 - Trong 03 năm liên tục (2015, 2016, 2017), Ban Chỉ huy Quân sự cơ quan Ủy ban được tặng thưởng 04 Bằng khen của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Bộ trưởng - Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc. Năm 2018, Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen cho Ban Chỉ huy Quân sự Ủy ban do có thành tích xuất sắc trong xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ (giai đoạn 2009 - 2017).