Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, sức mạnh của quân đội là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố; trong đó, yếu tố chính trị - tinh thần có ý nghĩa quyết định nhất. V.I. Lê-nin nhấn mạnh: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường”[1]. Thấm nhuần quan điểm đó, vận dụng sáng tạo vào điều kiện của Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng xây dựng Quân đội nhân dân (QĐND) vững mạnh về chính trị, làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu và khả năng hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ. Trong tư duy quân sự Hồ Chí Minh, việc xây dựng lực lượng quân sự phải thấu suốt quan điểm “người trước, súng sau”, nhiệm vụ quân sự phải phục tùng nhiệm vụ chính trị. Người nhấn mạnh: “Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”[2]. Trong Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân, Người đã nêu rõ tính chất, nhiệm vụ của Đội là “chính trị trọng hơn quân sự”[3]. Về biên chế tổ chức, Người chỉ đạo: bên cạnh người đội trưởng (chỉ huy), có một cán bộ chính trị đại diện của Đảng làm công tác chính trị. Để xây dựng Quân đội về chính trị, Người nhắc nhở lãnh đạo, chỉ huy các cấp phải thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao giác ngộ cho cán bộ, chiến sĩ (CB,CS) về mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; thấu suốt đường lối chính trị, quân sự của Đảng; tăng cường giáo dục lòng yêu nước, truyền thống của dân tộc, của Quân đội, bản chất giai cấp công nhân, tính dân tộc, tính nhân dân của Quân đội; xây dựng đoàn kết nội bộ, gắn bó máu thịt với nhân dân,... Người quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội cả về đức và tài; yêu cầu cán bộ phải làm gương cho chiến sĩ; cấp trên phải gần gũi cấp dưới; “chính trị viên phải thân thiết như một người chị, công bình như một người anh, hiểu biết như một người bạn”[4]; đơn vị phải thực hành dân chủ rộng rãi và kỷ luật phải được chấp hành tự giác, nghiêm minh, v.v.

Ảnh minh họa

Trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối xây dựng Quân đội của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, gần 70 năm qua, nhiệm vụ xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị luôn được Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Quân đội quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ. Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội và nâng cao hiệu lực công tác đảng, công tác chính trị (CTĐ,CTCT) trong Quân đội. Nhờ đó, bản chất giai cấp công nhân, tính dân tộc, tính nhân dân của Quân đội ta ngày càng được giữ vững và phát huy; CB,CS tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Trong khó khăn, gian khổ, thời chiến hay thời bình, hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng nhân dân luôn tỏa sáng. Qua kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” cho thấy, Đảng bộ Quân đội là một tập thể đoàn kết, thống nhất, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, không suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu được phát huy; năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng không ngừng được nâng lên. Sự vững mạnh về chính trị là nền tảng vững chắc để nâng cao chất lượng tổng hợp, bảo đảm để Quân đội luôn luôn xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, hoàn thành tốt các chức năng chiến đấu, công tác và lao động sản xuất trong thời kỳ mới.

Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; song, hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế chủ đạo. Ở trong nước, những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà công cuộc đổi mới đem lại đã góp phần củng cố lòng tin của nhân dân và CB,CS Quân đội ta vào độc lập dân tộc và CNXH. Kết quả bước đầu của việc khắc phục những khuyết điểm, yếu kém sau kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng và những nhân tố tích cực trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) trong Đảng và xã hội thời gian qua đang mang lại những hiệu ứng tốt đối với quá trình xây dựng Quân đội về chính trị, góp phần củng cố niềm tin, tạo động lực to lớn để CB,CS yên tâm thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, những khó khăn của nền kinh tế đất nước trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái; những tiêu cực trong đời sống xã hội, nhất là tệ tham nhũng, lãng phí chưa được ngăn chặn, đẩy lùi và mặt trái của kinh tế thị trường,… đang hằng ngày, hằng giờ tác động đến tâm tư, tình cảm của CB,CS. Đáng chú ý là các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh hoạt động chống phá cách mạng nước ta bằng nhiều âm mưu, thủ đoạn xảo quyệt. Đối với Quân đội ta, chúng tìm mọi cách để tách Quân đội khỏi sự lãnh đạo của Đảng, thực hiện âm mưu “phi chính trị hóa”; ra sức tuyên truyền, lôi kéo, hòng làm cho CB,CS xa rời mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH. Vì vậy, yêu cầu xây dựng QĐND vững mạnh về chính trị là vấn đề vừa mang tính cơ bản, lâu dài, vừa có ý nghĩa cấp bách trong tình hình hiện nay.

Để xây dựng QĐND vững mạnh về chính trị trong tình hình mới, cần thực hiện tốt những giải pháp cơ bản sau:

Một là, phải thường xuyên tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội. Đây là giải pháp then chốt có tính bao trùm, xuyên suốt quá trính xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội ta. Nếu xa rời sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, quân đội sẽ mất phương hướng chính trị trong xây dựng và chiến đấu. Bài học từ sự đổ vỡ của Liên Xô và các nước XHCN ở Đông Âu vào những năm cuối của thế kỷ XX đã chứng minh rõ điều đó. Vì thế, sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội là nguyên tắc bất di bất dịch trong quá trình xây dựng quân đội cách mạng. Để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội trong tình hình mới, phải quán triệt và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Nghị quyết 51-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX), Nghị quyết 513-NQ/ĐUQSTW của Quân ủy Trung ương về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong QĐND Việt Nam”. Đồng thời, tập trung thực hiện nghiêm túc Chương trình khắc phục khuyết điểm sau kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng do Quân ủy Trung ương đề ra; trọng tâm là nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu của các cấp ủy và tổ chức đảng; đẩy mạnh tự phê bình và phê bình; gắn xây dựng cấp ủy với xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; đề cao tính tiền phong, gương mẫu của người đứng đầu cấp ủy và chỉ huy đơn vị; phải giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, cấp ủy lãnh đạo tập thể, phân công cá nhân phụ trách; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; đổi mới cơ chế, chính sách; nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; gắn việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng với thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; gắn “xây” và “chống”; qua đó, tạo nhân tố tích cực, đẩy lùi tiêu cực.

 Xây dựng QĐND vững mạnh về chính trị về thực chất là xây dựng bản chất giai cấp công nhân, tính dân tộc và tính nhân dân của Quân đội; làm cho CB,CS giác ngộ sâu sắc mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, trung thành vô hạn với Đảng, Tổ quốc, nhân dân và chế độ XHCN, luôn đoàn kết, gắn bó máu thịt với nhân dân; có phẩm chất đạo đức trong sáng; trước mọi diễn biến phức tạp của tình hình luôn kiên định, vững vàng, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân, vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Do đó, phải coi trọng nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng; trang bị cho CB,CS những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước; trọng tâm là những vấn đề về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng QĐND trong thời kỳ mới, theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, Nghị quyết Đại hội IX của Đảng bộ Quân đội đã đề ra. Trước mắt, các cấp phải tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị (GDCT); triển khai thực hiện nghiêm túc Đề án “Đổi mới công tác GDCT tại đơn vị trong giai đoạn mới”; sớm hoàn thiện Quy chế GDCT đi đôi với tích cực đổi mới chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp GDCT, bảo đảm sát với yêu cầu xây dựng Quân đội về chính trị trong tình hình mới. Thông qua GDCT, làm cho CB,CS nhận thức sâu sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng QĐND “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” trong thời kỳ mới; nắm vững thời cơ và thách thức; phân biệt rõ “đối tượng” và “đối tác”; không mơ hồ, mất cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; chủ động trước mọi diễn biến của tình hình; sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Đồng thời, phải đẩy mạnh giáo dục lòng yêu nước, truyền thống cách mạng của Đảng, của dân tộc và Quân đội; hết sức chú trọng giáo dục về bản chất, truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” của dân, do dân và vì dân; giáo dục đạo đức, lối sống và tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội,… Chủ động làm tốt công tác tư tưởng, nhất là trong quản lý bộ đội; nắm chắc tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh, hậu phương gia đình của CB,CS và có biện pháp động viên, uốn nắn kịp thời, không để bị bất ngờ, ảnh hưởng đến sức mạnh, khả năng sẵn sàng chiến đấu của Quân đội trong mọi tình huống.

Hai là, cần coi trọng phát huy vai trò của CTĐ,CTCT, bảo đảm để công tác này thực sự là “linh hồn, mạch sống” của Quân đội. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, toàn diện các mặt công tác: tư tưởng, tổ chức, cán bộ, bảo vệ chính trị nội bộ; công tác dân vận, chính sách, thanh niên, công đoàn, phụ nữ,…; đề cao dân chủ, kỷ cương, kỷ luật; giữ vững đoàn kết nội bộ trong từng đơn vị và toàn quân. Trong tình hình hiện nay, cần quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc Nghị quyết 769-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương “Về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội giai đoạn 2013 – 2020 và những năm tiếp theo”, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội thời kỳ mới có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm; có kiến thức, năng lực toàn diện, gương mẫu, đi đầu trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt Chương trình hành động của Quân ủy Trung ương thực hiện Nghị quyết 25-NQ/TW, ngày 03-6-2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) “Về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”; làm cho CB,CS nhận thức đầy đủ hơn chức năng “đội quân công tác” của Quân đội trong tình hình hiện nay; tích cực đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức công tác dân vận cho phù hợp với từng địa bàn, loại hình đơn vị; cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả CTĐ,CTCT trong các nhiệm vụ; trọng tâm là trong huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng đơn vị, xây dựng khu vực phòng thủ; tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, tìm kiếm, cứu hộ cứu nạn; tham gia nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc hoàn thành tốt nhiệm vụ,… Nhằm thực hiện tốt những yêu cầu đó, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị phải chăm lo xây dựng cơ quan chính trị vững mạnh, đội ngũ cán bộ chính trị có trình độ, năng lực chuyên môn giỏi, phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, nhất là khả năng tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng những vấn đề chiến lược, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với nhiệm vụ xây dựng QĐND, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, bảo vệ Tổ quốc.

Ba là, tích cực tham gia nghiên cứu, làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, nhất là trên lĩnh vực quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; tích cực tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, góp phần bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng. Các cơ quan nghiên cứu, học viện, nhà trường quân đội cần tiếp tục nghiên cứu, luận giải sâu sắc những vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn của sự nghiệp đổi mới hiện nay, như: quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị; giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; giữa xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN; vấn đề xây dựng QĐND vững mạnh về chính trị trong thời kỳ hội nhập quốc tế; vấn đề tổ chức, biên chế, trang bị, cách đánh của ta trong điều kiện chiến tranh địch sử dụng vũ khí công nghệ cao;... Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu phát triển lý luận bảo vệ Tổ quốc XHCN, xây dựng và củng cố nền quốc phòng toàn dân theo tinh thần Đại hội XI của Đảng và Đại hội IX của Đảng bộ Quân đội.

“Xây” phải luôn đi đôi với “chống”. Vì vậy, Quân đội phải chủ động đẩy mạnh đấu tranh chống những quan điểm sai trái, thù địch, bác bỏ có sức thuyết phục những luận điệu tuyên truyền, kích động của các thế lực thù địch, đi đôi với khẳng định tính khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thành tựu của cách mạng, của Đảng và dân tộc,… Cần thấy rõ đây là cuộc chiến “không khói súng”, nhưng không kém phần gay go, quyết liệt; bởi đó là cuộc đấu tranh về tư tưởng, lý luận; là sự giành giật địa hạt chính trị trong đời sống tinh thần của từng CB,CS. Để thực hiện tốt điều đó, bên cạnh việc tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp khắc phục khuyết điểm theo Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng, các đơn vị cần coi trọng công tác giáo dục chính trị, làm cho CB,CS hiểu rõ chiến lược “Diễn biến hòa bình”, âm mưu “phi chính trị hóa” quân đội của các thế lực thù địch; từ đó, phòng, chống có hiệu quả “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các cơ quan báo chí Quân đội cần tích cực, chủ động triển khai những bài viết có tính lý luận, tính chiến đấu cao, kịp thời phản bác các quan điểm sai trái, góp phần giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng trong xã hội và Quân đội. Các đơn vị văn hóa – nghệ thuật Quân đội cần có nhiều tác phẩm tôn vinh hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” cả trong thời kỳ chiến tranh cách mạng lẫn thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần xây dựng nền văn hóa “tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, theo đúng đường lối văn hóa của Đảng. 

Phải luôn quan tâm, chăm lo mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của CB,CS, coi đây là việc làm thường xuyên để tăng cường sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Đồng thời, duy trì nghiêm các quy chế, quy định, chế độ, nền nếp chính quy, kỷ cương, kỷ luật, xây dựng môi trường văn hóa, đặc biệt là việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở,… là các nhân tố quan trọng để tăng cường đoàn kết, tạo nên sự vững chắc về chính trị và sức mạnh tổng hợp của từng đơn vị. Chú trọng đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) trở thành nền nếp hằng ngày; đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng, nhân rộng điển hình tiên tiến, kịp thời cổ vũ gương "người tốt, việc tốt",… cũng là những việc làm thiết thực để bảo đảm cho đời sống chính trị, tinh thần của Quân đội luôn lành mạnh.

Xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị là nguyên tắc cơ bản, xuyên suốt trong xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Bên cạnh những nỗ lực của bản thân Quân đội, rất cần sự chung tay góp sức của cả hệ thống chính trị, để QĐND Việt Nam luôn xứng đáng với lời khen của Bác Hồ: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì CNXH. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”[5]./.

Thượng tướng NGÔ XUÂN LỊCH

Bí thư Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ QUTƯ,

Chủ nhiệm TCCT QĐND Việt Nam

___________

1- V.I. Lê-nin - Toàn tập, Tập 41, Nxb Tiến Bộ, M. 1977, tr. 147.

2- Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 7, Nxb CTQG, H. 2011, tr 217.

3- Sđd, Tập 3, tr. 539.

4- Sđd, Tập 5, tr. 484.

5- Sđd, Tập 11, tr. 349.