An ninh biển là bộ phận cấu thành của an ninh quốc gia, nên bảo đảm an ninh biển có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với việc phát triển bền vững kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. An ninh biển, gồm: an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống. Hiện nay, trên biển nói chung, Biển Đông nói riêng đang diễn biến hết sức phức tạp, ngoài các mối đe dọa, thách thức từ an ninh truyền thống, còn xuất hiện các mối đe dọa, thách thức từ an ninh phi truyền thống tác động trực tiếp đến trật tự, an toàn, lợi ích và hòa bình của các quốc gia có biển, trong đó có Việt Nam. Đặc biệt, việc tranh chấp chủ quyền, vi phạm lãnh hải, cướp biển, buôn lậu, gian lận thương mại, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và những hành động coi thường luật lệ quốc tế, Luật biển,… đang tiềm ẩn nguy cơ bất ổn về an ninh trên biển, nhất là Biển Đông. Vì vậy, hợp tác, bảo đảm an ninh biển giữa nước ta với các nước trong khu vực và các nước liên quan nhằm hạn chế, ngăn chặn, đẩy lùi những mối đe dọa an ninh, an toàn, tự do hàng hải trên Biển Đông; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để ngư dân mỗi nước khai thác các nguồn lợi từ biển theo phạm vi, chủ quyền lãnh hải của quốc gia.

Đại biểu tham dự Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 11 với chủ đề “Biển Đông: Hợp tác vì an ninh và phát triển khu vực”. (Ảnh: dangcongsan)

Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Đảng, Nhà nước ta hết sức coi trọng hợp tác an ninh biển, thông qua việc chủ động tham gia các cơ chế hợp tác an ninh song phương, đa phương; tích cực đề xuất các ý tưởng, sáng kiến trong các diễn đàn an ninh khu vực; thúc đẩy thực hiện Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); chấp hành nghiêm luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982; kiên trì giải quyết các bất đồng trên Biển Đông bằng biện pháp hòa bình; khuyến khích các bên liên quan ký kết và chủ động ký kết các hiệp định hợp tác về an ninh biển với các nước trong khu vực, các nước có chung đường ranh giới biển, v.v. Tuy nhiên, trước diễn biến phức tạp của tình hình an ninh trên Biển Đông, các quốc gia có biển trong khu vực và Việt Nam cần tăng cường các biện pháp, cách thức đưa hợp tác an ninh biển ngày càng mở rộng, đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả. Trong đó, cần tập trung hợp tác thống nhất nhận thức giữa các quốc gia về các thách thức an ninh phi truyền thống hiện nay; chủ động cung cấp, chia sẻ thông tin an ninh biển; nâng cao trách nhiệm của các nước thành viên khi một nước có dấu hiệu bị đe dọa an ninh chủ quyền quốc gia; đẩy nhanh tiến trình đàm phán, hoàn thiện và sớm đưa vào thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử giữa ASEAN và Trung Quốc trên Biển Đông. Đồng thời, thống nhất phương pháp giải quyết, xử lý các tình huống an ninh trên biển, nhất là việc tranh chấp ngư trường, vi phạm lãnh hải giữa các quốc gia; tăng cường phối hợp tuần tra chung trên biển, duy trì hoạt động đường dây nóng, hợp tác diễn tập cứu hộ, cứu nạn, chống cướp biển, buôn lậu, v.v.

Để hỗ trợ cho hoạt động hợp tác, bảo đảm an ninh biển đạt hiệu quả, chúng ta cần tăng cường tiềm lực toàn diện về an ninh biển, như: nâng cao năng lực đấu tranh pháp lý; xây dựng các lực lượng chấp pháp trên biển (Cảnh sát biển, Hải quân, Kiểm ngư,…) hiện đại, vững mạnh về mọi mặt, làm nòng cốt cùng toàn dân bảo đảm an ninh biển; thường xuyên củng cố thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên biển, v.v.

Thực hiện tốt các nội dung trên, thiết thực góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn trên Biển Đông, tạo môi trường hòa bình, ổn định để các nước trong khu vực nói chung, Việt Nam nói riêng phát triển thịnh vượng.

NGUYỄN ĐỨC PHÚ (thực hiện)