Những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng đã đề ra nhiều nội dung, giải pháp đổi mới toàn diện, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm công tác giáo dục chính trị và đạt kết quả tích cực, góp phần thiết thực nâng cao nhận thức, trách nhiệm, xây dựng lực lượng vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Bộ đội Biên phòng trong bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới của Tổ quốc.

Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt, thực hiện các chỉ thị, đề án, hướng dẫn của trên về công tác giáo dục chính trị¹; căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, thực tiễn hoạt động, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh, Cục Chính trị Bộ đội Biên phòng đã ban hành nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch, hướng dẫn thực hiện công tác giáo dục chính trị² nhằm triển khai đồng bộ, hiệu quả trong các cơ quan, đơn vị. Trên cơ sở đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp tổ chức quán triệt, xây dựng kế hoạch thực hiện nghị quyết, chỉ thị và Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong tình hình mới” của Bộ Quốc phòng. Cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp chủ động phối hợp với cơ quan chức năng, trước hết là cơ quan tham mưu cùng cấp để thống nhất kế hoạch, nội dung, chương trình huấn luyện chiến đấu gắn với giáo dục chính trị, giáo dục truyền thống, lịch sử; kịp thời kiểm tra, chấn chỉnh những biểu hiện lệch lạc về nhận thức, thiếu trách nhiệm trong tổ chức thực hiện. Cấp ủy, chỉ huy các cấp luôn bám sát nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của trên, tính chất, chức năng, nhiệm vụ đơn vị để xác định nội dung, chương trình, biện pháp thực hiện Đề án phù hợp; đồng thời, duy trì nghiêm chế độ kiểm tra, rút kinh nghiệm, điều chỉnh, bổ sung nội dung sát thực, bước đầu tạo chuyển biến tích cực công tác giáo dục chính trị trong toàn lực lượng.

Về nội dung, chương trình, hình thức, phương pháp giáo dục chính trị, bước đầu được đổi mới phù hợp với từng đối tượng và sự phát triển yêu cầu nhiệm vụ. Bên cạnh thực hiện nghiêm chương trình giáo dục chính trị theo quy định của trên, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng chỉ đạo Cục Chính trị biên soạn chuyên đề giáo dục chính trị chuyên ngành; mỗi tháng phát hành 01 số thông báo nội bộ; tiến hành cấp phát đầy đủ tài liệu giáo dục thường xuyên, đột xuất do trên cấp cho các đơn vị. Hằng năm, các đơn vị xây dựng nội dung, chương trình, kế hoạch, tổ chức biên soạn tài liệu, đảm bảo giáo dục truyền thống, lịch sử (chiếm 50% trong tổng số 20%) quỹ thời gian giáo dục chính trị của đơn vị. Nội dung giáo dục đã tập trung quán triệt cho bộ đội nắm vững quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước về công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; tình hình nhiệm vụ, truyền thống, lịch sử của Đảng, dân tộc, Quân đội và Bộ đội Biên phòng, địa bàn đóng quân; âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của các thế lực thù địch; về đối tượng, đối tác, v.v. Đồng thời, tăng cường giáo dục đạo đức, phong cách “Bộ đội Cụ Hồ”, pháp luật Nhà nước, Điều lệnh, điều lệ Quân đội, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật,… cho bộ đội. Trong thực hiện, các đơn vị đã vận dụng đa dạng các phương pháp giáo dục, tuân thủ nguyên tắc lý luận gắn với thực tiễn, học đi đôi với hành; kết hợp giáo dục chính trị với quản lý tư tưởng, rèn luyện kỷ luật, phương pháp, tác phong công tác; giáo dục nâng cao trình độ toàn diện đi đôi với bồi dưỡng kiến thức chuyên ngành, khuyến khích tự học, tự rèn, tăng cường đối thoại giữa người dạy và người học, giữa cán bộ và chiến sĩ; chủ động, nhạy bén biên soạn tài liệu, tổ chức sinh hoạt, học tập,… nhân các sự kiện chính trị trọng đại của Đảng, Nhà nước, Quân đội và dân tộc, v.v.

Để nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng yêu cầu các đơn vị phải đổi mới cách thức, phương pháp tiến hành; gắn công tác này với quán triệt, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và lời dạy của Bác Hồ đối với Bộ đội Biên phòng, Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. Việc đổi mới được tiến hành theo phương châm: kết hợp giữa phương pháp giáo dục truyền thống với hiện đại; coi trọng phương pháp diễn giải với đưa ra các dẫn chứng minh họa thông qua việc áp dụng công nghệ thông tin, sử dụng công nghệ trình chiếu để người nghe dễ hiểu, góp phần nâng cao nhận thức, định hướng tư tưởng cho bộ đội. Ngoài ra, các đơn vị còn vận dụng linh hoạt các hình thức, như: tham quan di tích lịch sử, văn hóa, mời nhân chứng lịch sử nói chuyện chuyên đề, tổ chức mô hình “Mỗi tuần một câu hỏi, một đáp án”,… góp phần làm phong phú thêm nội dung, chương trình giáo dục chính trị cho các đối tượng. Cùng với đó, các đơn vị đã thành lập tổ tư vấn, tổ cán bộ giảng dạy chính trị, phân công chuẩn bị bài giảng và xếp lịch học tập xoay vòng để các lớp học đều được sử dụng máy trình chiếu. Đối với các đơn vị đóng quân phân tán, nhiều nhiệm vụ, khó tập trung, cấp ủy, chỉ huy đã tổ chức tốt việc học bù, học vét và cử cán bộ xuống trực tiếp giảng dạy tại đội, trạm công tác lẻ.

Coi trọng bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên, tuyên truyền viên cũng là giải pháp để nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị. Bên cạnh phát huy đội ngũ cán bộ chính trị các cấp, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng còn chỉ đạo các đơn vị lựa chọn, cử cán bộ đi học các lớp bổ túc, đào tạo lại. Các đồng chí được lựa chọn phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có tố chất sư phạm, năng lực lãnh đạo, chỉ huy,… tương xứng với mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ. Việc bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị, báo cáo viên, tuyên truyền viên thông qua nhiều kênh, như: cấp trên bồi dưỡng cấp dưới, cán bộ có kinh nghiệm bồi dưỡng cán bộ trẻ, tổ chức các hội thi, hội giảng, v.v. Qua đó, chất lượng cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên các cấp không ngừng được nâng lên, cơ cấu, số lượng hợp lý, chất lượng đảm bảo, đại đa số đều có nhận thức tốt, tích cực, chủ động, nhạy bén trong tuyên truyền, giáo dục. Đồng thời, biết sử dụng kỹ thuật trình chiếu PowerPoint, lập trình hệ thống sơ đồ nội dung bài giảng, đưa hình ảnh, tư liệu cần minh họa, đảm bảo người học dễ nhớ, dễ hiểu, dễ làm theo. Đặc biệt là, hằng năm, trong các hội thi, hội giảng, không chỉ có cán bộ chính trị, mà còn có đông đảo cán bộ chỉ huy, tham mưu, hậu cần, kỹ thuật, trinh sát,… tham gia; kết quả 100% đạt yêu cầu, trong đó có trên 80% khá, giỏi.

Công tác quản lý, kiểm tra, phúc tra, đánh giá kết quả giáo dục được đổi mới sát thực tiễn, đảm bảo thực chất. Cùng với việc kiểm tra, phúc tra của trên đối với Bộ đội Biên phòng, cơ quan chính trị các đơn vị đã chủ động tham mưu với cấp ủy, chỉ huy, chủ trì kiểm tra công tác giáo dục chính trị tại đơn vị thông qua kiểm tra chuyên ngành công tác đảng, công tác chính trị, báo cáo chất lượng giáo dục chính trị hằng năm. Việc kiểm tra được tiến hành dưới nhiều hình thức,  như: kết hợp kiểm tra thường xuyên với kiểm tra đột xuất; tự luận; trắc nghiệm; phúc tra,… để đánh giá đúng chất lượng, trình độ nhận thức của bộ đội đối với những vấn đề đã được học.

Công tác đầu tư, bảo đảm trang bị, phương tiện giáo dục chính trị được tăng cường. Hằng năm, các đơn vị đã tiếp nhận và phân bổ, cấp phát, sử dụng kinh phí, tài liệu, vật chất phục vụ cho công tác giáo dục chính trị đảm bảo đúng, đủ theo quy định. Một số đơn vị kết hợp sử dụng trang bị của Đề án “Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, nhân dân vùng biên giới, hải đảo”; chủ động khai thác các nguồn lực để mua sắm phương tiện kỹ thuật hiện đại phục vụ cho công tác giáo dục chính trị. Đến nay, các đơn vị đã có 50% đầu mối (có nơi 100% đầu mối) có máy tính, phương tiện trình chiếu. Vì vậy, công tác giáo dục chính trị trong Bộ đội Biên phòng đã đạt kết quả tích cực. Năm 2017, quân số tham gia học tập chính trị trên 98%; kết quả kiểm tra có 100% đạt yêu cầu, trong đó có 84,7% khá, giỏi. Tình hình nội bộ Bộ đội Biên phòng ổn định, cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, không có hiện tượng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; chất lượng chính trị trong toàn lực lượng được giữ vững, sức mạnh tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu, quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới của Tổ quốc được nâng cao.

Hiện nay, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia của Bộ đội Biên phòng có những yêu cầu mới, rất cao, bên cạnh thuận lợi là chủ yếu, cũng có không ít khó khăn, thách thức. Vì thế, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng yêu cầu cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp tiếp tục quán triệt, thực hiện hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch, hướng dẫn của trên, phát huy trách nhiệm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đẩy mạnh đổi mới toàn diện, căn bản, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác giáo dục chính trị cho các đối tượng. Cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy, chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan, trực tiếp chỉ đạo, tổ chức thực hiện hiệu quả công tác giáo dục chính trị ở đơn vị mình. Qua đó, góp phần tích cực xây dựng Bộ đội Biên phòng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới của Tổ quốc./.

Thiếu tướng PHÙNG QUỐC TUẤN, Phó Chính ủy Bộ đội Biên phòng Việt Nam
____________________________

1 - Chỉ thị 124-CT/QUTW về “Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới, 2011-2016”; Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong tình hình mới” của Bộ Quốc phòng; Kế hoạch 172/KH-BCĐĐA của Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án - Tổng cục Chính trị và Hướng dẫn 2435/HD-TH của Cục Tuyên huấn về thực hiện Đề án; Quy chế giáo dục chính trị trong Quân đội nhân dân và dân quân tự vệ Việt Nam (ban hành kèm theo Quyết định 438QĐ-CT, ngày 21-3-2016 của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam).

2 - Nghị quyết 119-NQ/ĐU “Nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong Bộ đội Biên phòng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới”, Chỉ thị 561-CT/ĐU “Triển khai thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới” trong Bộ đội Biên phòng”; Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng ban hành Kế hoạch 1471/KH-BTL, Cục Chính trị Bộ đội Biên phòng ban hành các hướng dẫn, kế hoạch thực hiện.