Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức quan tâm đến sự nghiệp giáo dục của đất nước. Người nói: "Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người"; học đi đôi với hành, "lý luận gắn liền với thực tiễn"; dạy chữ đi đôi với dạy người; đào tạo cán bộ phải vừa "hồng", vừa "chuyên"…; Những tư tưởng đó là cơ sở quan trọng để Đảng, Nhà nước ta xác định quan điểm, đường lối phát triển giáo dục-đào tạo (GD-ĐT) của đất nước. Trước yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, đáp ứng sự đòi hỏi của nhiệm vụ CNH, HĐH, Hội nghị Trung ương 2 (khóa VIII) của Đảng đã xác định: "Muốn tiến hành CNH, HĐH thắng lợi phải phát triển mạnh GD-ĐT, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững"¹ và phải "Phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức và kỷ luật; có sức khỏe, là những người thừa kế xây dựng CNXH vừa "hồng" vừa "chuyên" như lời căn dặn của Bác Hồ"².

Những quan điểm, tư tưởng trên đây là định hướng quan trọng cho quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức xây dựng Học viện Kỹ thuật Quân sự trở thành một trung tâm đào tạo kỹ sư quân sự, cán bộ chỉ huy tham mưu kỹ thuật đa ngành của quân đội, phục vụ cho việc xây dựng, phát triển nền công nghiệp quốc phòng, nền kinh tế quốc dân và sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ đào tạo, Học viện đã tập trung đổi mới nội dung chương trình, hệ thống giáo trình tài liệu và phương pháp dạy-học. Đổi mới nội dung chương trình, đảm bảo yêu cầu đào tạo theo chức vụ kết hợp với học vấn bậc đại học ở Nhà trường quân đội, đòi hỏi vừa phải đảm bảo đúng quy định chuẩn về quản lý nhà nước trong GD-ĐT, vừa phải nắm bắt được những tiến bộ mới về khoa học-công nghệ cũng như khoa học-công nghệ quân sự và yêu cầu quản lý, khai thác, sửa chữa và thiết kế, chế tạo vũ khí, khí tài, trang bị của quân đội trong từng thời kỳ. Trong chương trình đào tạo, Học viện luôn chú trọng bổ sung những nội dung mới và lựa chọn những kiến thức cơ bản, kiến thức chuyên ngành chung cần thiết, đạt chuẩn của Bộ GD-ĐT; đồng thời, chú trọng đào tạo khối kiến thức chuyên ngành kỹ thuật quân sự, bảo đảm cấu trúc chương trình đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu đào tạo theo chuyên ngành kỹ thuật, kỹ sư quân sự. Nội dung, chương trình đảm bảo cho học viên có tính thích ứng cao; sau khi tốt nghiệp, học viên, sinh viên có thể công tác trong quân đội hoặc ở các ngành ngoài xã hội.

Trong thực hiện, Học viện làm tốt việc đào tạo liên thông với các trường đại học cùng gốc ngành; giải quyết tốt mối quan hệ giữa khối lượng kiến thức và thời gian đào tạo. Nhờ vậy, cơ cấu khối kiến thức trong chương trình đào tạo của Học viện đạt chuẩn mặt bằng kiến thức theo quy định Nhà nước ở bậc đại học, sau đại học. Các kiến thức  chuyên ngành do Học viện xác định phù hợp với chức trách, nhiệm vụ của người sĩ quan, cán bộ kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đảm bảo kỹ thuật cho huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và xây dựng quân đội "cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại" trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH. Học viện thường xuyên quan tâm chỉ đạo biên soạn, bổ sung hệ thống tài liệu, giáo trình theo chương trình đào tạo mới; đồng thời, xác định khâu then chốt mang tính đột phá là tập trung đổi mới phương pháp dạy học. Với phương châm "Người học là trung tâm, biến quá trình đào tạo của Học viện thành quá trình tự đào tạo", Học viện chú trọng trang bị cho học viên phương pháp tư duy, xem xét, nghiên cứu, vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn, nhất là sự phát triển mới của nền khoa học kỹ thuật quân sự; khuyến khích, đề cao phương pháp tự nghiên cứu và khả năng tư duy độc lập, sáng tạo của học viên. Thực hiện "Học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn", Học viện đẩy mạnh việc gắn lý thuyết và thực hành, huấn luyện cơ bản với thực hành thực tế, coi trọng công tác thực hành ứng dụng trong các phòng thí nghiệm, kết hợp chặt chẽ với quá trình sản xuất các sản phẩm công nghiệp quốc phòng, công nghiệp lưỡng dụng. Giải quyết vấn đề này, Học viện tổ chức cho học viên đi thực tế, thực tập, thực hành ở các nhà máy, xí nghiệp, trung tâm thực nghiệm trong và ngoài quân đội, qua đó nâng cao trình độ tay nghề thực hành và bổ sung kiến thức từ thực tiễn cho người cán bộ, sĩ quan kỹ thuật theo các chuyên ngành đào tạo. Tranh thủ sự giúp đỡ của trên, Học viện tích cực đẩy mạnh việc đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất, nâng cấp các phòng thí nghiệm, các lớp học trang bị, trung tâm thực hành cùng thiết bị dạy học theo hướng toàn diện và hiện đại, nhanh chóng ứng dụng công nghệ thông tin tiên tiến vào quá trình giảng dạy và quản lý đào tạo. Kết quả trong năm học 2007-2008, học viên tốt nghiệp ra trường có tỷ lệ khá, giỏi đạt 78,6%; 100% cán bộ kỹ thuật ra đơn vị đều đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, chức trách được giao.

Nâng cao chất lượng GD-ĐT bao gồm nhiều yếu tố, trong đó, việc chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có đủ năng lực, trình độ và khả năng vươn lên đáp ứng sự phát triển của tình hình nhiệm vụ là vấn đề quan trọng có tính quyết định trực tiếp đến chất lượng GD-ĐT và tương lai phát triển toàn diện của Học viện. Thực hiện Nghị quyết 93 của Đảng ủy Quân sự Trung ương về công tác đào tạo và xây dựng nhà trường chính quy, Học viện đã có kế hoạch nâng cao trình độ và từng bước chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, giảng viên, bảo đảm giữ vững và phát triển vị thế của một nhà trường đại học trọng điểm quốc gia. Đảng ủy, Ban Giám đốc (BGĐ) Học viện đã tích cực, chủ động tổ chức cho cán bộ, giảng viên học tập nâng cao trình độ học vấn tại chỗ bằng phương pháp tự đào tạo và liên kết đào tạo với các trường trong và ngoài quân đội. Trước từng năm học mới, Học viện đều tổ chức tập huấn về nhiệm vụ GD-ĐT, thống nhất về tổ chức phương pháp huấn luyện, bổ sung những nội dung mới về công tác tham mưu, kỹ thuật, chiến thuật, điều lệnh… cho đội ngũ cán bộ, giảng viên. Bên cạnh đó, cùng với việc thực hiện tốt phương châm tự đào tạo, Học viện đã thường xuyên cử giáo viên đi thực tế tại các đơn vị cơ sở trong toàn quân để học hỏi kinh nghiệm từ thực tiễn. Do kết hợp tốt các hình thức, nên trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, giảng viên của Học viện không ngừng được nâng lên. Đến nay, 100% cán bộ, giảng viên của Học viện có trình độ đại học, 89,23% có trình độ sau đại học; trong đó 0,72% là Giáo sư và 8,86% là Phó Giáo sư. Đây chính là nền tảng quan trọng góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT của Học viện.

Công tác nghiên cứu khoa học (NCKH) là một trong những nhiệm vụ trung tâm; một hình thức tự đào tạo để nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, giảng viên và học viên. Hoạt động NCKH trước hết nhằm phục vụ cho nhiệm vụ GD-ĐT, giải quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn đào tạo. Do đó, Đảng ủy, BGĐ Học viện thường xuyên quan tâm, đầu tư đẩy mạnh các hoạt động NCKH và ứng dụng khoa học công nghệ, tăng cường tiềm lực khoa học, tạo chiều sâu cho chất lượng đào tạo. Dưới sự chỉ đạo thống nhất của Đảng ủy, BGĐ và Hội đồng Khoa học, các Khoa, Bộ môn và các cơ quan thường xuyên phối hợp chặt chẽ trong NCKH; đồng thời, chú ý đẩy mạnh các hoạt động NCKH của học viên, sinh viên. Hằng năm, vào dịp kỷ niệm sinh nhật Bác, Học viện tổ chức Hội nghị tuổi trẻ sáng tạo khoa học toàn Học viện; đồng thời, phát động phong trào đăng ký đề tài đối với tất cả cán bộ, giảng viên, học viên. Hội đồng Khoa học Học viện tổ chức tuyển chọn các đề tài; phân công các Giáo sư, Phó Giáo sư, tiến sĩ, các nhà khoa học hướng dẫn, giúp đỡ học viên, sinh viên nghiên cứu, ứng dụng, chế tạo các sản phẩm, hoàn thành các đề tài và tham gia các cuộc thi trong toàn quân, toàn quốc và quốc tế. Trong nghiên cứu, Hội đồng Khoa học luôn chú trọng hướng cho học viên tập trung vào nghiên cứu các đề tài có tính ứng dụng thực tiễn cao, có sức hấp dẫn, lôi cuốn người học say mê NCKH, nhất là các đề tài, các công trình cải tiến, nâng cao hiệu quả sử dụng các thiết bị quân sự và các ngành công nghiệp lưỡng dụng… phục vụ tốt cho nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Năm học 2008-2009, Học viện đã có 196 đề tài được phê duyệt trong kế hoạch và 08 đề tài mở, do 391 học viên, sinh viên thực hiện, dưới sự hướng dẫn của giáo viên, cán bộ khoa học; có 05 đội Robot với 45 học viên, sinh viên tham gia cuộc thi Robocon toàn quốc, trong đó có 01 đội (Hồng Hà CTM) vào vòng chung kết, đạt giải nhì, giải công nghệ; dự thi Olimpic toàn quốc đạt giải ba đồng đội Toán học, giải nhì đồng đội Vật lý; tham gia cuộc thi "Tuổi trẻ sáng tạo" của thanh niên Quân đội lần thứ 9 đạt 6 giải; Học viện được nhận Bằng khen của Thủ trưởng Tổng cục Chính trị… Hoạt động NCKH đã từng bước rèn luyện cho học viên, sinh viên phương pháp làm việc khoa học, đồng thời, góp phần thiết thực nâng cao chất lượng đào tạo của Học viện.

Để không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực khoa học kỹ thuật cho quân đội, quán triệt sâu sắc tư tưởng "Dạy chữ đi đôi với dạy người" của Bác, Học viện đề ra mục tiêu công tác đào tạo là: phải gắn kết chặt chẽ giữa "học và rèn"; mỗi học viên ra trường phải là người sĩ quan, người kỹ sư, người đảng viên. Đảng ủy, BGĐ Học viện tập trung lãnh đạo tốt việc xây dựng động cơ học tập, phấn đấu cho cán bộ, giáo viên, học viên; chủ động ngăn ngừa và khắc phục các biểu hiện chuyên môn thuần túy, hoặc chạy theo động cơ vật chất, vụ lợi cá nhân…; thực hiện tốt:nói đi đôi với làm, học tập gắn liền với rèn luyện, phấn đấu đào tạo ra những người cán bộ, sĩ quan kỹ thuật vừa "hồng" vừa "chuyên". Học viện luôn coi trọng việc bồi dưỡng về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống cho đội ngũ cán bộ, giảng viên; tổ chức thực hiện tốt các Cuộc vận động (CVĐ), nhất là: CVĐ "Hai không" trong GD-ĐT và CVĐ "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Cùng với các giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng GD-ĐT, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên, Đảng ủy Học viện hết sức quan tâm lãnh đạo thực hiện tốt công tác phát triển đảng trong đội ngũ học viên. Hằng năm, trong nghị quyết, kế hoạch công tác đảng, công tác chính trị, từ Đảng ủy Học viện tới các chi bộ đều xác định rõ công tác phát triển đảng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và xây dựng kế hoạch phát triển đảng viên mới một cách chi tiết, cụ thể, coi đây là một trong những tiêu chí đánh giá kết quả xây dựng chi bộ, đảng bộ trong sạch, vững mạnh. Để thực hiện tốt kế hoạch, Đảng ủy chỉ đạo các chi bộ xây dựng các tiêu chí cụ thể, gắn chặt với mục tiêu, yêu cầu đào tạo của từng đối tượng; thống nhất về kế hoạch và tiến hành đồng bộ, bảo đảm chặt chẽ trong toàn Đảng bộ. Căn cứ vào đặc điểm, nhiệm vụ, từng chi ủy, chi bộ phân công cụ thể cho đảng viên theo dõi, giúp đỡ quần chúng ưu tú; đồng thời, gặp gỡ nắm tư tưởng, giao nhiệm vụ để quần chúng phấn đấu. Nhằm nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng, ngoài nội dung học tập theo quy định, Đảng ủy Học viện còn thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng đối tượng đảng; chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện cho quần chúng về bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức, tác phong, lối sống, năng lực học tập gắn chặt với yêu cầu của CVĐ "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"… Nhờ đó, công tác phát triển đảng viên mới đạt được nhiều kết quả tích cực. Năm học 2008-2009, Đảng bộ Học viện kết nạp được 606 đảng viên mới, vừa góp phần vào việc hoàn thiện mục tiêu đào tạo, vừa trực tiếp xây dựng Học viện vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, Đảng bộ Học viện đạt trong sạch, vững mạnh, Học viện hoàn thành tốt nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực khoa học kỹ thuật quân sự cho quân đội, cho đất nước, theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

Thiếu tướng VŨ VĂN LUẬN

Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Học viện

_______

1- ĐCSVN - Văn kiện hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, Nxb CTQG, H. 1997, tr. 19.

2- Sđd, tr.29.