Quán triệt sâu sắc Chỉ thị số 12-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng-an ninh (GDQP-AN) trong tình hình mới và Nghị định số 116/2007/NĐ-CP của Chính phủ về GDQP-AN, những năm qua, Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh Quân 2 khu đã tích cực triển khai thực hiện công tác GDQP-AN cho toàn dân, theo hướng tập trung nâng cao chất lượng và mở rộng đối tượng, phù hợp với đặc điểm địa bàn; qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đảng uỷ, Bộ Tư lệnh Quân khu có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo triển khai toàn diện công tác GDQP-AN; trong đó, chú trọng củng cố, kiện toàn Hội đồng GDQP-AN các cấp và Hội đồng Nghĩa vụ quân sự cấp xã kiêm nhiệm GDQP-AN, bảo đảm đủ số lượng, đúng cơ cấu, thành phần; hoạt động theo quy chế, giúp cấp uỷ, chính quyền địa phương tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ quan trọng này.

Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng-an ninh (QP-AN) cho cán bộ, công chức, đảng viên trong hệ thống chính trị vừa là quyền lợi, trách nhiệm, vừa là tiêu chuẩn đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý trong các cơ quan, tổ chức, đã được Ban Tổ chức Trung ương quy định. Vì vậy, Quân khu chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành khảo sát, nắm chắc các đối tượng thuộc diện bồi dưỡng kiến thức QP-AN; trên cơ sở đó, lập kế hoạch và tiến hành mở các lớp bồi dưỡng theo phân cấp. Trong nhiệm kỳ vừa qua (2005-2010), Quân khu 2 đã mở lớp và chỉ đạo các địa phương trên địa bàn tổ chức bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho các đối tượng đạt tỷ lệ tương đối cao (đối tượng 2: 92,4%, đối tượng 3: 80%, đối tượng 4: 82,3% và đối tượng 5: 81,4%). Đặc biệt, năm 2008 và 2009, thực hiện sự chỉ đạo của Hội đồng GDQP-AN Trung ương và Bộ Quốc phòng, Quân khu đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội hoàn thành 9 khoá học cho 411 cán bộ cấp cục, vụ, viện (đối tượng 2) thuộc các cơ quan, tổ chức Trung ương. Ngoài ra, Quân khu đã chỉ đạo các địa phương tổ chức bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho chức sắc, chức việc các tôn giáo, chủ các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, đoàn viên, thanh niên và phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên các báo, đài địa phương trên địa bàn. Các tỉnh đã chỉ đạo trường chính trị tỉnh, các trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện tổ chức bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho 100% học viên đào tạo cán bộ quản lý nhà nước, lý luận chính trị phổ thông, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ các ban, ngành, đoàn thể, góp phần thực hiện đào tạo toàn diện cho cán bộ, công chức. Công tác GDQP-AN trong hệ thống các trường chính trị tỉnh, trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện đã đi vào nền nếp, chất lượng, hiệu quả ngày càng được nâng lên.

Đối với nhiệm vụ GDQP-AN cho học sinh, sinh viên (HS,SV), Quân khu thường xuyên chỉ đạo Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh, các đơn vị đóng quân trên địa bàn, phối hợp chặt chẽ với sở Giáo dục và Đào tạo, sở Lao động-Thương binh và Xã hội thực hiện nghiêm túc nội dung, chương trình môn học. Quân khu đã mở 2 lớp đào tạo giáo viên GDQP-AN tại Trường Quân sự Quân khu; đồng thời, chỉ đạo các tỉnh gửi giáo viên đi đào tạo theo chỉ tiêu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kết hợp với mở các lớp đào tạo giáo viên ngắn hạn. Hằng năm, trước khi bước vào năm học mới, Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh phối hợp với sở Giáo dục và Đào tạo, sở Lao động Thương binh và Xã hội tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý và giáo viên GDQP-AN, nhằm thống nhất nội dung, chương trình và phương pháp giảng dạy môn học. Đến nay, các trường trung học phổ thông trên địa bàn đều thực hiện học rải (phân phối chương trình trong năm học). Trong quá trình học tập, cơ quan quân sự địa phương, trường quân sự các tỉnh, các đơn vị quân đội trên địa bàn luôn quan tâm, giúp đỡ về cán bộ, giáo viên và vũ khí, trang bị, thao trường, bãi tập. Nhờ đó, hằng năm, có trên 99,7% HS,SV các trường hoàn thành môn học, chất lượng từng bước được nâng cao; qua đó, góp phần giáo dục lòng yêu nước, rèn luyện kỹ năng quân sự và ý thức tổ chức kỷ luật, đề cao trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhận thức rõ vai trò, vị trí của công tác GDQP-AN cho các tầng lớp nhân dân trong sự nghiệp xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân ở địa phương, Quân khu đã phối hợp với cấp uỷ, chính quyền các tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành, các đoàn thể thực hiện tốt công tác tuyên truyền GDQP-AN; giúp đồng bào các dân tộc nhận rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, đề cao cảnh giác, tích cực tham gia đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, kích động của các thế lực thù địch, xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc, thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Hội đồng GDQP-AN các tỉnh chỉ đạo lực lượng công an và quân đội xây dựng kế hoạch liên ngành, tuyên truyền rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân những nội dung về QP-AN. Đáng chú ý là, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc thường xuyên được thực hiện tốt, kể cả ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số, tôn giáo; công tác bảo đảm an ninh, trật tự được gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa-xã hội và các phong trào khác của địa phương, cơ sở. Hoạt động của các tổ chức tự quản về an ninh, trật tự, các tổ hòa giải trong nhân dân, tổ dân phòng, thanh niên xung kích, cụm liên kết an ninh, trật tự và các câu lạc bộ phòng chống tội phạm... ở cơ sở được duy trì thường xuyên. Những hoạt động này đã góp phần nâng cao ý thức cảnh giác cách mạng cho quần chúng nhân dân trước âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; vai trò của các tổ chức và cá nhân được phát huy trong phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh và tố giác tội phạm. Theo định kỳ hằng quý, các tỉnh tổ chức hội nghị báo cáo viên, giao ban an ninh, tư tưởng; phối hợp giữa cơ quan quân sự, công an với các cơ quan truyền thông địa phương, chú trọng dành thời lượng, chuyên trang, chuyên mục về QP-AN để tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân.

Tuy nhiên, thời gian qua, công tác GDQP-AN trên địa bàn Quân khu  cũng còn một số hạn chế. Chất lượng GDQP-AN cho HS,SV có nội dung kết quả chưa cao; kinh phí, cơ sở vật chất còn thiếu và chưa đồng bộ; đội ngũ giáo viên có nơi vừa thiếu về số lượng, vừa yếu về năng lực chuyên môn; công tác GDQP-AN toàn dân chưa thật sâu với một số đối tượng (cơ sở kinh tế tư nhân, liên doanh với nước ngoài...); hoạt động của Hội đồng Nghĩa vụ quân sự cấp xã kiêm nhiệm GDQP-AN có nơi chưa đi vào nền nếp, hiệu quả chưa cao.

Những năm tới, tình hình thế giới, khu vực, trong nước, trực tiếp là trên địa bàn Quân khu tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường. Từ nay đến Đại hội XI của Đảng, các thế lực thù địch và những phần tử thoái hóa, biến chất, cơ hội chính trị tăng cường chống phá quyết liệt trên các lĩnh vực. Do đó, Quân khu tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng công tác GDQP-AN, trước hết, đối với đội ngũ cán bộ, công chức, đảng viên trong hệ thống chính trị và thế hệ trẻ. Qua đó, giúp cho các đối tượng có nhận thức sâu sắc hơn về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN thời kỳ mới, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch; đề cao trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ QP-AN, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội ở các địa phương.

Để khắc phục hạn chế trong những năm qua và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP-AN trong thời gian tới, các cơ quan, đơn vị và địa phương trong Quân khu tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, thường xuyên quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối QP-AN của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là Chỉ thị số 12-CT/TW của Bộ Chính trị, Nghị định số 116/2007/NĐ-CP của Chính phủ và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Hội đồng GDQP-AN Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an; trên cơ sở đó, xây dựng các chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch và tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác GDQP-AN ở từng cấp, từng ngành, từng địa phương, cơ sở.

Hai là, phát huy hiệu quả vai trò của Hội đồng GDQP-AN các cấp trong tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền đề ra các chủ trương, nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện kế hoạch GDQP-AN cho các đối tượng. Tập trung giúp đỡ những địa phương, cơ sở còn nhiều khó khăn về kinh tế, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, địa phương có diễn biến phức tạp về an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Ba là, chú trọng nâng cao chất lượng và hoàn thành việc bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp theo quy định, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý nhà nước về QP-AN. Tiếp tục mở rộng diện bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ chủ chốt các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, doanh nghiệp mà nhà nước không giữ cổ phần chi phối; đội ngũ công nhân viên các khu công nghiệp, cụm công nghiệp tập trung; biên tập viên, cộng tác viên, tuyên truyền viên báo, đài; đoàn viên, thanh niên; chức sắc, chức việc các tôn giáo; già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Bốn là, tăng cường công tác GDQP-AN gắn với củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở. Đẩy mạnh công tác GDQP-AN toàn dân, phát huy tính năng động, sáng tạo, đổi mới phương pháp GDQP-AN trên các phương tiện truyền thông đại chúng, bằng nhiều hình thức, biện pháp phù hợp với từng địa phương, cơ sở. Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục chính trị, tư tưởng, phổ biến, giáo dục pháp luật với GDQP-AN. Đặc biệt là, nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự cho lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên, làm hạt nhân trong công tác GDQP-AN ở cơ sở.

Năm là, thực hiện nghiêm túc chế độ kiểm tra, thanh tra, kịp thời biểu dương, nhân rộng những điển hình tiên tiến, những cách làm hay, cách làm mới; phát hiện, chấn chỉnh những yếu kém của cơ quan, tổ chức, địa phương, cơ sở trong thực hiện nhiệm vụ GDQP-AN. Quân khu và các địa phương sẽ quan tâm hơn nữa cả về kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDQP-AN, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thiếu tướng NGÔ VĂN HÙNG

Phó Tư lệnh Quân khu